Οι μήνες της καραντίνας, ή μήπως οι μνήμες της καραντίνας; Ημέρες και νύχτες θολές και αβέβαιες, για άλλους απλώς αμήχανες, για άλλους αβάσταχτες. Μέσα σε αυτό το συνονθύλευμα σκέψεων και συναισθημάτων γεννήθηκε το ανθολόγιο #21#. Έξι νέοι άνθρωποι, 21 ετών ο καθένας τους το 2021, συσπειρώθηκαν και βρήκαν το δικό τους «μέσο ψυχοθεραπείας», όπως αναφέρουν και οι ίδιοι. Ο Ανδρέας, ο Κωνσταντίνος, η Ειρήνη, ο Νικόλας, ο Ρενάτο και η Σοφία μας μίλησαν για αυτό.
Η ιδέα ήταν ενός από εσάς, του Ανδρέα, συγκεκριμένα, όπως αναφέρετε στο τέλος του βιβλίου. Πώς ακριβώς προέκυψε όμως;
Ανδρέας: Χρονικά, η ιδέα πρέπει να μου καρφώθηκε μέσα στην πρώτη καραντίνα. Αυτό που ξέρω με σιγουριά είναι πως το εμπνεύστηκα από ένα μάθημα νεοελληνικής ποίησης που κάναμε στη σχολή και είχε σχέση με γενιές και ρεύματα. Πιο συγκεκριμένα, με τις μεταπολεμικές γενιές και αυτές της μεταπολίτευσης. Προβληματίστηκα -με την καλή έννοια- και αναρωτήθηκα «πού είναι η δική μου γενιά;». Έπειτα, συνειδητοποίησα πως η γενιά μου είμαι εγώ, οι συμφοιτητές και οι φίλοι μου κι έτσι ξεκίνησα να αναζητώ άτομα που έβλεπαν το πράγμα όπως εγώ.
Πόσο απείχαν τελικά η ιδέα από την υλοποίηση; Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν να γίνει η σκέψη, πράξη;
Ανδρέας: Παρουσίασα την ίδια ιδέα σε (παραπάνω από) πέντε διαφορετικά άτομα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Πιστεύω πως το τελικό αποτέλεσμα δεν διαφέρει καθόλου από την πρωταρχική και κεντρική ιδέα που άκουσαν την πρώτη μέρα. Από εκεί και πέρα, ως οργανωτής, υπήρχαν τομείς που είχα σκεφτεί αλλιώς. Για παράδειγμα, ήθελα 2-3 ακόμη ποιητές, ή τα συνεργατικά ποιήματα δεν ήταν εξ αρχής στο πλάνο, προέκυψαν. Σίγουρα δεν ήταν κάτι εύκολο. Όμως, όταν είσαι σε μία ομάδα, δεν είσαι ποτέ μόνος, αντιμετωπίζετε όλοι μαζί την κάθε δυσκολία και το κάθε εμπόδιο. Το πιο σημαντικό από όλα είναι πως και οι πέντε τους είναι παιδιά μάλαμα, όλοι είναι ένας κι ένας. Είμαι πολύ τυχερός που συνεργάζομαι μαζί τους και που τους γνωρίζω προσωπικά.
Νικόλας: Ένα τέτοιο εγχείρημα είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί αλλά όχι ακατόρθωτο, κυρίως αν υπάρχει καλή διάθεση και κατανόηση μεταξύ των ατόμων που παλεύουν για αυτό. Προφανώς αντιμετωπίσαμε κάποιες δυσκολίες στην πορεία. Πάντα υπήρχε ωστόσο η αντίστοιχη ωριμότητα από όλους μας για να μην τα παρατήσουμε εύκολα, μιας και είναι κάτι που το θέλαμε πολύ.
Γνωριζόσαστε όλοι μεταξύ σας πριν τη δημιουργία του ανθολογίου;
Κοινή: Ο συνδετικός κρίκος που μας ενώνει όλους είναι μία ιστοσελίδα που έχει ο Ανδρέας και η φίλη του Τζένη Λιάπη, το tambook . Μέσω αυτής και της διάθεσής μας για αρθρογραφία, κολλήσαμε και στη συνέχεια αναπτύξαμε φιλικούς, σχεδόν αδερφικούς, δεσμούς. Οι τέσσερις από τους έξι είμαστε μάλιστα συμφοιτητές.
Πώς καταλήξατε στη λύση της αυτοέκδοσης; Θα το προτείνατε σε κάποιον που σκέφτεται να το κάνει και ο ίδιος;
Κοινή: Η αλήθεια είναι πως το σκεφτήκαμε και το συζητήσαμε πολύ για το πώς θα κινηθούμε όσον αφορά στην έκδοση. Πριν ακόμη καταλήξουμε στην αυτοέκδοση, είχαμε στείλει σε εκδοτικούς και λάβαμε κάποιες προσφορές. Στο τέλος είδαμε πως δεν μας συμφέρει η έκδοση μέσω οίκου και στους λόγους μπορούμε να συμπεριλάβουμε το γεγονός πως τα κείμενά μας θα περνούσαν από τα χέρια κάποιου επιμελητή πριν την κυκλοφορία τους, κάτι που θα τα απομάκρυνε από τους δημιουργούς τους. Μέσω της αυτοέκδοσης είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε οι ίδιοι τη διόρθωση και την επιμέλεια του έργου, να σταθούμε ως το τέλος δίπλα τους σαν «γονείς» και πλέον είμαστε κύριοι του εαυτού μας, προωθώντας μόνοι μας το πόνημά μας, ερχόμενοι μάλιστα σε προσωπική επαφή με όσους δείχνουν το ενδιαφέρον τους για το βιβλίο.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να εκθέσεις τον εαυτό σου στο κοινό, μέσα από τα κείμενά σου;
Ρενάτο: Είχαμε μία εξοικείωση με αυτό, καθώς όλοι μας αρθρογραφούμε σε κάποια sites. Βέβαια, είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία, σαν να θέσαμε κάπως πιο ψηλά τον πήχη, να κάναμε ένα βήμα παραπάνω. Το να εκθέσεις τον εαυτό σου σε μια κοινωνία αδηφάγα, όπως αυτή στην οποία ζούμε, σε κάνει να νιώθεις πως έχεις υποχρέωση πλέον να πολεμήσεις με κάτι, να βρεις πού ανήκεις, ποιοι είναι οι σύμμαχοί σου και πού θα πρέπει να στοχεύσεις ύστερα. Δεν λέω πως γίναμε ξαφνικά ενεργά μέλη μιας κοινωνίας επειδή κυκλοφορήσαμε ένα βιβλίο, απλώς ξέρουμε πως αφήσαμε πια μια παρακαταθήκη, δώσαμε ένα από τα πρώτα μας στίγματα και κοιτάμε το επόμενο βήμα ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί ως συνοδοιπόροι.
Ανδρέας: Πολύ δύσκολο, γιατί στην πραγματικότητα δεν πρόκειται απλώς για ένα κείμενο. Αυτό το κείμενο είμαι εγώ, η ψυχοσύνθεσή μου, η αλήθεια μου. Θέλω πραγματικά να τη μοιραστώ με κάποιον; Θέλω να δώσω ένα κομμάτι του εαυτού μου σε κάποιον; Αν το κάνω, πρέπει να έχω το «στομάχι» να υποστώ τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Με άλλα λόγια, παραχώρηση του προσωπικού μου χώρου σε αγνώστους, κριτική κ.λπ.
Νικόλας: Η αλήθεια είναι πως δεν ήταν κάτι που δεν είχα ξανακάνει. Μέσω κάποιον μέσων κοινωνικής δικτύωσης είχα δειλά-δειλά δημοσιεύσει ξανά ποιήματα μου. Αλλά το να υπάρχουν σε ανθολογία ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Απλά ένιωθα ότι ήθελα να το κάνω. Δεν έθεσα ποτέ μου στον εαυτό μου αυτό ερώτημα, γιατί απλώς αισθανόμουν ότι έκανα το σωστό.
Υπάρχει κάποια συνέχεια στα κείμενα; Ενώνονται με κάποιον τρόπο μεταξύ τους; (εκτός από τα διηγήματα που φαίνεται πως ενώνονται με ένα αδιόρατο νήμα)
Κοινή: Τα διηγήματα είναι πολύ πιο εύκολο να ενωθούν μεταξύ τους. Είναι μόλις 5, ενώ τα ποιήματα είναι 42. Παρόλα αυτά, και τα ποιήματα ενώνονται τόσο μεταξύ τους όσο και με τα διηγήματα, και ως προς την τεχνοτροπία και ως προς τη θεματική. Και τα δύο ακολουθούν ως επί το πλείστον τις συμβάσεις του ρεαλισμού, στοχεύοντας σε μία αντικειμενική απεικόνιση της πραγματικότητας και χρησιμοποιώντας τα μέσα της πειστικότητας και της αληθοφάνειας. Τα χαρακτηριστικά μας, τόσο ως ατομικές οντότητες όσο και στα έργα μας, επίσης είναι κοινά: σε μία δύσκολη περίοδο παγκοσμίως εξαιτίας της πανδημίας, όσο παράλληλα η τεχνολογία ολοένα περισσότερο εισχωρεί στις ζωές μας, αποδεχόμαστε και αγκαλιάζουμε τη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα, μαχόμαστε κατά των προκαταλήψεων, κάνουμε όνειρα, ελπίζουμε, αγαπάμε, αναζητάμε ευκαιρίες και καταδικάζουμε κάθε μορφή αδικίας και ανισότητας. Όλα αυτά, στηριζόμενοι σε θέματα καθημερινά και ζητήματα οικεία. Φυσικά, μέσα από μία σκοπιά νεανική, μία σκοπιά γεμάτη φλόγα και πάθος – όπως πρέπει άλλωστε.
Σε ορισμένα ποιήματα φαίνεται ότι πειραματίζεστε έντονα με τη φόρμα. Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο για αυτό; Από πού εμπνευστήκατε;
Ανδρέας: Η αλήθεια είναι πως αναφορικά με την ποίηση, δουλέψαμε πάνω σε δύο καινοτομίες ή έστω σε σχεδόν αχαρτογράφητα νερά για τα ελληνικά δεδομένα. Η μία είναι η concrete ποίηση που θα συναντήσεις στη Σοφία και την Ειρήνη. Η άλλη, που θα τη συναντήσεις λίγο ή πολύ σε όλους, είναι η επαναφορά της ομοιοκαταληξίας (οκ ως εδώ) και η εν συνεχεία τοποθέτησή της πάνω σε ελεύθερο στίχο, δηλαδή σε άμετρο και ανισοσύλλαβο στίχο. Είναι κάτι που εμπνεύστηκα ο ίδιος μέσα από την ακουστική εμπειρία που έχω στη rap μουσική. Γενικά, είναι βαθιά μου πίστη πως μουσική και λογοτεχνία πορεύονται μαζί ανέκαθεν, και πως κάθε γενιά έχει τον δικό της ήχο συνυφασμένο με τη δική της γραφή, σε συνδυασμό πάντα με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούν. Η προηγούμενη γενιά είχε τη rock μουσική, η δική μου έχει τη rap (μπορείς να διαβάσεις μια μελέτη μου για τη σχέση rap και ελληνικής ποίησης εδώ).
Σοφία και Ειρήνη: Πράγματι πειραματιζόμαστε στη φόρμα, ορισμένα ποιήματά μας στηρίζονται στην concrete poetry, γνωστή κι ως «οπτική ποίηση». Αυτή η μορφή ποίησης στηρίζεται αρκετά στο εικαστικό και πολλές φορές οι λέξεις είναι διατεταγμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να απεικονίζουν το θέμα τους. Σε γενικές γραμμές προσπαθούμε να εισάγουμε νέους τρόπους ποιητικής οι οποίοι έχουν εμφανιστεί κυρίως σε ξενόγλωσση ποίηση. Μία άλλη μορφή ποιητικής που θα παρατηρήσετε είναι αυτή της ακροστιχίδας αλλά με λίγο παραπάνω παρατηρητικότητα θα διαπιστώσετε πως «παίζουμε» με 21 στίχους, γραμμές και γράμματα!
Διαβάζετε; Κι αν ναι, τι;
Ρενάτο: Ως έφηβος είχα κακή σχέση με τη λογοτεχνία και τα βιβλία (θύμα της εκπαιδευτικής τυποποίησης). Αφού αποφοίτησα από το λύκειο με έπιασε αμέσως μια δίψα να γνωριστώ με τον κόσμο της λογοτεχνίας κι έτσι γράφτηκα στη δημόσια βιβλιοθήκη της Λαμίας. Άνθρωποι και υπεράνθρωποι, της Γαλάτειας Καζαντζάκη∙ αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή, το λογοτεχνικό μου «ξεπαρθένιασμα». Έχω γράψει μάλιστα και σχετικό άρθρο (που μπορείς να βρεις εδώ). Έπειτα, γνώρισα τον Ντοστογιέφσκι μέσα από τον Παίκτη και έκτοτε η ρωσική κλασική λογοτεχνία έγινε κομμάτι της ζωής και της καθημερινότητάς μου, επιδρώντας πάνω μου εξωτερικά και εσωτερικά. Πλέον, όμως, προσπαθώ να είμαι ανοικτός σε κάθε έργο και ξανοίγομαι λογοτεχνικά (αν και τον τελευταίο καιρό με ταλαιπωρεί το Πόλεμος και Ειρήνη του Τολστόι).
Ανδρέας: Όχι απλώς διαβάζω, αλλά διαβάζω ξανά και ξανά όλο το ποιητικό έργο της Κατερίνας Γώγου. Αγαπημένη μου συλλογή της είναι το Ιδιώνυμο. Παράλληλα, αυτήν την περίοδο διαβάζω και ασχολούμαι με το beat κίνημα, με ποιητές και συγγραφείς όπως ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, ο Τζακ Κέρουακ και ο Γουίλιαμ Μπάροουζ. Αγαπημένος μου συγγραφέας είναι ο Ντοστογιέφσκι, ενώ είναι σχετικά οξύμωρο το γεγονός πως το αγαπημένο μου βιβλίο είναι Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι.
Νικόλας: Δυσκολεύομαι να εστιάσω σε ένα είδος. Μου αρέσει η ποίηση, τα ιστορικά βιβλία, η queer λογοτεχνία, η φιλοσοφία, η δυστοπική λογοτεχνία και αρκετά αλλά. Είμαι το άτομο που αν πέσει κάτι στα χεριά του, θα το διαβάσει μέχρι τέλους, είτε μου αρέσει είτε όχι.
Ποια είναι τα όνειρά σας για το (συγγραφικό) σας μέλλον;
Ανδρέας: Έχω το υλικό για μία ακόμη ποιητική συλλογή, όμως δε βιάζομαι, μάλλον πρώτα θα πάρω το πτυχίο μου! Εξάλλου, έχω ακόμα πολλά να κάνω με το #21#. Το πιο κοντινό από αυτά είναι μία παρουσίαση στον Χώρο 2510 στα Εξάρχεια, το Σάββατο 20 Νοεμβρίου (σας περιμένουμε, ε!). Έχω ήδη 3 ανέκδοτες ποιητικές συλλογές και καμιά 10αριά ποιήματα που «έκοψα» από την ανθολογία, τα οποία δίνω σε σπιράλ τετράδια στους κοντινούς μου. Γενικά, δε με νοιάζει να έχω ντε και καλά κάποιο μέλλον σε αυτό. Για εμένα το γράψιμο δεν είναι επάγγελμα, αλλά ψυχοθεραπεία, και είμαι εντάξει με αυτό.
Νικόλας: Δεν έχω ιδέα. Γραφώ πυρετωδώς, αλλά δεν ξέρω ποια θα είναι η επόμενή μου κίνηση. Αυτήν την περίοδο συνεχίζω να γραφώ ποιήματα αλλά έχω καταπιαστεί μετά από καιρό και με κάποια πεζά. Πιστεύω πως σύντομα θα θελήσω να ξανακάνω κάτι παρόμοιο, αλλά ποτέ δεν μπορώ να είμαι σίγουρος.
Αυτά και άλλα πολλά ανυπομονούμε να συζητήσουμε με τους συγγραφείς αυτό το Σάββατο, στον Χώρο 2510, στη Θεμιστοκλέους 52, στα Εξάρχεια. Καλοτάξιδο το ανθολόγιο, παιδιά!
Παρόμοια άρθρα:
- Queer ιστορία τέχνης
- Ντοστογιέφσκι: Τα φώτα στον Ρασκόλνικοφ
- Κατερίνα Γώγου: Το γαμώτο που δεν έζησα
- Ο Άυγουστος Κορτώ μοιράζεται τις σκέψεις του μαζί μας
Aκολουθήστε μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
