Ολοκαύτωμα: Το αφιέρωμα της έβδομης τέχνης στο μελανότερο σημείο της ιστορίας

Ολοκαύτωμα. Από το αρχαίο ελληνικό ρήμα ὁλόκαυτέω. Σημαίνει:«Προσφέρω πλήρως καμμένη θυσία». Με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου απέκτησε όμως άλλη έννοια. Πλέον περιγράφει τον υποκινούμενο από το κράτος συστηματικό διωγμό και τη γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών ομάδων από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της. Γενιές που το βίωσαν από πρώτο χέρι και έζησαν για να μιλούν για αυτά τα χρόνια, ενέπνευσαν πολλούς να αποδώσουν ένα ψεγάδι αυτών των μαρτυριών στο κινηματογράφο. Η έβδομη τέχνη είναι πλούσια σε εξιστορήσεις που πρόσφεραν διαφορετικές οπτικές στο μελανότερο σημείο της ιστορίας. Λόγω της ημέρας, λοιπόν, θα μιλήσουμε για μερικές από τις πιο εμβληματικές ταινίες που πέρασαν ποτέ από το κινηματογραφικό πανί.

Schindler’s List

Το αριστούργημα του Steven Spielberg αποτέλεσε μια από τις πιο χαρακτηριστικές ταινίες για το Ολοκαύτωμα. Μέσα σε 195 λεπτά σκιαγραφεί σε ασπρόμαυρο φιλμ τη ζωή στα χρόνια της Ναζιστικής κατοχής στη Κρακοβία. Βία, απολυταρχία, παντελής έλλειψη σεβασμού για την ανθρώπινη ύπαρξη είναι λίγες από τις λέξεις που εκφράζουν τη καθημερινότητα μέσα στο γκέτο αλλά και στα στρατόπεδα. Αλλά δεν είναι οι μόνες. Συντροφικότητα, ανιδιοτέλεια, ελπίδα. Η φρικαλεότητα ενώνει τις ψυχές των ατόμων και η ιστορία των Schindlerjuden ήταν ένα εξαίρετο παράδειγμα αυτής. Μέσα από πληθώρα κρυφών μηνυμάτων (το κορίτσι με το κόκκινο παλτό), τη χρήση της χρωματικής μονοτονίας αλλά και μουσική που στοιχειώνει, ο Spielberg δημιούργησε μια ταινία ορόσημο. Διέγειρε ερωτήματα, συγκίνησε και σόκαρε τους θεατές αλλά πάνω από όλα απέδωσε έναν μεγάλο φόρο τιμής στον άνθρωπο που κατάφερε να σώσει 1.200 ψυχές από βέβαιο θάνατο.

The Pianist

Ο Roman Polanski έχει μια κλίση στις τραγικές ιστορίες και έτσι μετέφερε τη ζωή του Πολωνού πιανίστα Władysław Szpilman στον κινηματογράφο. Γινόμαστε θεατές της γαλήνης του όταν παίζει το Ballade No. 1 in G minor για τον Γερμανό αξιωματικό. Νιώθουμε τον δυναμισμό του καθώς υποκρίνεται πως παίζει το Grande polonaise brillante in E-flat major, Op. 22. Ζούμε τη συγκίνηση της επανένωσης καθώς παίζει το Nocturne in C Sharp Minor. Μια ταινία που προσφέρει ωμό και ακατέργαστο συναισθηματισμό ντυμένο με μελωδίες που προκαλούν δέος, το The Pianist είναι μια ωδή στην αξία της τέχνης εν καιρώ πολέμου.

La Vie Est Belle

Ίσως η πιο όμορφη ταινία που γράφτηκε ποτέ για αυτή τη φρικτή εποχή, το La Vie Est Belle είναι η ιστορία ενός πατέρα που προσπαθεί να διαφυλάξει την αθωότητα του γιου του. Με φόντο την Ιταλία στα χρόνια του φασισμού, ο Roberto Benigni έγραψε μια ταινία που μιλά για την απύθμενη αγάπη και την ελπίδα που προσφέρει αυτός που την νιώθει. Μας έκανε να γελάσουμε με την ψυχή μας όταν μετέφραζε τις οδηγίες του Γερμανού στρατιώτη. Τον ερωτευτήκαμε παράφορα όταν φώναζε στα μεγάφωνα του στρατοπέδου «Buongiorno Principessa» και μας ράγισε την καρδιά όταν χάθηκε για πάντα προσπαθώντας να προστατεύσει τον γιο του. Μια ταινία που μας έμεινε χαραγμένη τόσο για τη πανέμορφη μουσική της επένδυση αλλά και για τα μηνύματα της.

Son of Saul

Μια από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στην κατηγορία, το Son of Saul είναι η πιο αληθοφανής ταινία που γυρίστηκε για τη ζωή ενός Εβραίου φυλακισμένου. Αποτυπώνει την ωμότητα και τη κακομεταχείριση που βίωναν στα χέρια των Γερμανών στρατιωτών. Παρότι κυλά σε αργό ρυθμό και είναι στερημένη από διαλόγους, είναι ίσως η πιο ουσιαστική από όλες τις προτάσεις σε αυτή τη λίστα. Γυρισμένη από την οπτική του πρωταγωνιστή μας, μπαίνουμε κυριολεκτικά στη θέση του και βιώνουμε όλα τα συναισθήματα που βιώνει και ο ίδιος. Ο ουγγρικός κινηματογράφος κέρδισε επάξια τη προσοχή όλου του πλανήτη μετά από αυτή τη ταινία και αξίζει ξανά τη προσοχή όλων μας.

The Boy in the Striped Pyjamas

Άραγε πως είναι να είσαι παιδί και να βιώνεις ένα πόλεμο; Να έχεις ατέρμονη όρεξη για παιχνίδι και να θες να ανακαλύψεις το κόσμο γύρω σου; Να προσπαθείς να εξηγήσεις όσο καλύτερα μπορείς αυτά που βλέπεις και κανείς δεν σου εξηγεί διεξοδικά; Στην ταινία του Mark Herman έχουμε την ευκαιρία να ζήσουμε τα δρώμενα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από τα μάτια του μικρού Bruno. Η οικογένεια του μετακομίζει κοντά σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης και έτσι γνωρίζει τον Shmuel, ένα συνομήλικο αγόρι που βρίσκεται φυλακισμένο εκεί. Παρότι η φιλία τους χωρίζεται μονίμως από το φυσικό σύνορο ενός φράκτη, αλλά και ενός νοητού, το The Boy in the Striped Pyjamas είναι μια ωδή στη παιδική αθωότητα.

The Diary of Anne Frank

Η Anne Frank ήταν ένα κορίτσι που όσο έγραφε στην αγαπημένη της Κίττυ, γινόταν το σύμβολο του Ολοκαυτώματος. Το ημερολόγιο της αποτέλεσε μια αποκάλυψη στην φρίκη που επέφερε ο φασισμός στους Εβραίους πολίτες της Ολλανδίας. Η μικρή Anne έγινε η φωνή χιλιάδων κοριτσιών που βίωσαν το φρικτό πόλεμο και αποτελεί ένα πρότυπο δύναμης για πολλές μέχρι σήμερα. Στα χρόνια μετά τη κυκλοφορία του βιβλίου έγιναν πολλές προσπάθειες να μεταφερθεί η ιστορία της και στις υπόλοιπες τέχνες. Κατ’ εμέ τίποτα δεν μπορεί να ξεπεράσει την παραγωγή του 1959 και αν δεν την έχετε δει σας την προτείνω ανεπιφύλακτα. Υπάρχει μια διαφορετική αίσθηση τόσο στην υποκριτική αλλά και στο αυθεντικό ασπρόμαυρο φιλμ της εποχής που είναι σαν να ζούμε στην σοφίτα μαζί της.

Band of Brothers (Episode 9)

Μια σειρά των 10 επεισοδίων που πραγματεύεται τις εμπειρίες του Easy Company στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτελεί τόσο εξιστόρηση όσο και εξομολόγηση από βετεράνους. Το συγκεκριμένο επεισόδιο εμπεριέχει μια από τις πιο συγκινητικές και σοκαριστικές στιγμές που πέρασαν από τη μικρή οθόνη. Παρακολουθούμε το Λόχο να ανακαλύπτει και να απελευθερώνει ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, μα δεν είναι μόνο αυτό. Σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν γιατί υπάρχει ένα τέτοιο μέρος έρχονται αντιμέτωποι με την εξής απλή αλήθεια. Το έγκλημα στο πόλεμο χάνει την αντικειμενικότητα του. Γιατροί, μουσικοί, δάσκαλοι, ράφτες, υπάλληλοι, αγρότες. Φυσιολογικοί άνθρωποι που το μόνο διαφορετικό πάνω τους ήταν ένα θρήσκευμα ή η καταγωγή τους. Αυτό μόνο ήταν αρκετό για να θεωρηθούν «εγκληματίες».

27 Ιανουαρίου, λοιπόν, 2021. Τι άλλαξε άραγε; Υπάρχει ακόμα ρατσισμός, μισαλλοδοξία, κοινωνική κατακραυγή. Όμως η τέχνη; Η τέχνη απορροφά μέσα της τις πίκρες και γεννά ελπίδα. Εκφράζει αυτά που καμιά φορά οι άνθρωποι δεν μπορούν. Γαληνεύει και εξημερώνει ακόμα και τα πιο άγρια «κτήνη» . Είναι το μόνο που μένει όταν όλα αποτυγχάνουν και σήμερα είναι πιο αναγκαία από ποτέ.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

• el.wikipedia.org

Παρόμοια άρθρα:

• V for Vendetta: μια ταινία – σταθμός για την υποστήριξη των ιδεών
• Rocketman: Η υπέροχη ζωή του θρυλικού Elton John
• Ο ανυπέρβλητος Charles Bradley

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Beasty-Press // Giving Sight The Project