Γεια σε όλους και καλώς ήρθατε σε ένα ακόμη καλοκαιρινό, ζεστό, ιουλιάτικο Friday. Και σήμερα είναι η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερο Friday αφού η Friday έχει τη γιορτή της. 26 Ιουλίου σήμερα, Παρασκευή και είναι της Αγίας Παρασκευής. Και ναι, για όσους δεν το θυμάστε η στήλη αυτή λέγεται From Friday for Friday ακριβώς γιατί γράφει η Παρασκευή για την Παρασκευή. Λοιπόν έχω μια εμμονή με τα σημάδια της μοίρας ή το timing ή όπως θέλετε το λέτε, δεν ξέρω… 

Οπότε φέτος που γιορτάζω και λέγομαι Παρασκευή και είναι και ανήμερα Παρασκευής νιώθω ότι κάτι γίνεται εδώ. Δεν ξέρω αν κι εσείς πιστεύετε σ’ αυτά ή βλέπετε τα πράγματα με αντίστοιχο τρόπο. Πάντως είναι μια ευκαιρία να δώσω στη συγκεκριμένη μέρα μια παραπάνω σημασία!

Λοιπόν που λέτε… στο προηγούμενο άρθρο μου σας έγραφα δυο πράγματα. Πρώτον ότι αισθάνομαι ότι το καλοκαίρι έχει ήδη περάσει και δεύτερον ότι πολλές φορές στα άρθρα μου μοιράζομαι σκέψεις, συναισθήματα και προβληματισμούς με σκοπό κι εγώ η ίδια να αντιστρέψω την αρνητική ή απαισιόδοξη οπτική μου πάνω σε όλα αυτά. Και πολλές φορές πιάνει! Κάπως έτσι λοιπόν έχω αρχίσει να προετοιμάζομαι για ένα καλοκαίρι γεμάτο θάλασσα, μυρωδιές, γέλια, αλάτι, ξεκούραση. Για αυτό το καλοκαίρι που μου χρωστάω εδώ και τουλάχιστον δυο χρόνια. Για να μην πω τρία και γίνω για άλλη μια φορά μελοδραματική.

Τα συζητούσα όλα αυτά με μια γυναίκα, με την οποία έχω ένα ιδιαίτερο δέσιμο και μας συνδέει μια κατανόηση και μια αίσθηση συμπόνοιας. Επίσης συζητούσα το πόση ανάγκη έχω να μιλήσω και να εκφραστώ, να νιώσω ενήλικη και να μην συμπεριφέρομαι σαν έφηβη όταν συνδέεται με κάποιο αγόρι που της έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον. Και μου είπε ή μάλλον μου ανακοίνωσε ότι το επόμενο άρθρο μου θα είναι για τους καλοκαιρινούς έρωτες. Αυτούς τους έρωτες που δεν έζησα τόσα χρόνια, αυτούς τους έρωτες που φοβάμαι, αυτούς τους έρωτες που είμαι σίγουρη ότι μπορούν να με καταστήσουν τόσο ευάλωτη και τόσο ελεύθερη ταυτόχρονα. Έχω πάρει μια γεύση απ’ αυτούς τους έρωτες, αλλά είναι τόσο τρομακτικοί που αμέσως φεύγω μακριά τους. Με τον δικό μου τρόπο κάθε φορά. Όπως λοιπόν καταλαβαίνετε αυτό το άρθρο όφειλε να γραφτεί για έναν λόγο. Για να πιστέψω ότι μπορώ να έχω αυτούς τους καλοκαιρινούς έρωτες.

 Ξέρετε το δύσκολο τις περισσότερες φορές είναι να πιστέψουμε ότι κάτι μας αξίζει. Αντίστοιχα και αυτοί οι έρωτες οι καλοκαιρινοί που μας ξεσηκώνουν και μας αναζωογονούν. Που μας κάνουν να αισθανόμαστε ως το μεδούλι το καλοκαίρι. Που μας κάνουν να εκτιμάμε λίγο παραπάνω τα βράδια δίπλα στη θάλασσα ή ακόμη και σε κάποιο μπαρ της πόλης. Αυτούς τους έρωτες που μας κάνουν να χαμογελάμε λιγάκι παραπάνω και μόνο στη σκέψη τους ή έστω στην ανάμνησή τους. Που μας κάνουν να ανυπομονούμε να περάσουν οι ώρες. 

Που κάνουν τα καλοκαίρια μας λίγο πιο καλοκαιρινά.

Ίσως είμαι πολύ ρομαντική για τη γενιά μου. Ίσως επίσης να είμαι πολύ εγωίστρια. Ή ίσως ακόμη να είμαι και κάπως φοβισμένη. Στην πραγματικότητα όμως απορώ τι πραγματικά κερδίζουμε και τι χάνουμε όταν τέτοιοι έρωτες μένουν απλώς μια φαντασίωση. Όταν στην όψη ενός τέτοιου καλοκαιρινού έρωτα δειλιάζουμε και κάνουμε ένα βήμα πίσω. Όταν αποφασίζουμε ότι για εμάς το καλοκαίρι τελείωσε και «αποτύχαμε» και φέτος να γνωρίσουμε αυτόν τον καλοκαιρινό έρωτα. 

Κι αν νομίζετε τόση ώρα ότι περιγράφω τον απόλυτα έρωτα ή ότι ελπίζω ότι θα γνωρίσω φέτος το καλοκαίρι τον άντρα της ζωής μου και θα με χτυπήσει το αγγελάκι με το βέλος του κατακούτελα, τότε σας πληροφορώ ότι κάνετε τεράστιο λάθος. Μιλάω για το φλερτ που υπάρχει παντού στην ατμόσφαιρα του καλοκαιριού. Για μια διαφωνία που τελικά κατέληξε σε ένα μεγάλο πάθος. Για μια φορά που έσπασε ο πάγος ανάμεσα σε δυο ανθρώπους. Για ένα βράδυ που περπατήσατε δίπλα δίπλα κι ας μην επαναλήφθηκε ποτέ αυτή η σκηνή, κι ας μην έγινε τίποτα μεταξύ σας κι ας μην κατάλαβε ποτέ ότι ενδιαφέρεσαι για εκείνον-η ή ότι ήταν αμοιβαίο ή οτιδήποτε μπορεί να συμβεί σ αυτή τη φάση που λέγεται ζωή. Αυτές οι μικρές στιγμές που ομορφαίνουν και γλυκαίνουν έστω και λίγο την καθημερινότητά σου. Αυτές τις στιγμές θα έχεις να θυμάσαι τον χειμώνα. Γι’ αυτούς τους έρωτες μιλάω. Για αυτές τις καλοκαιρινές στιγμές. Τώρα αν βρούμε και τον άντρα της ζωής μας μέσα στο καλοκαίρι… καλοδεχούμενος…

Έχω αρχίσει να πείθομαι βέβαια ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να βιώσουμε τέτοιες καταστάσεις είμαστε εμείς οι ίδιοι και όχι το ότι δεν έτυχε να γνωρίσουμε κάποιον-α ή δεν πήγαμε διακοπές φέτος κλπ. Άκουσα κάπου και νομίζω πως έχει απόλυτο δίκιο ότι μόνοι μας αυτοσαμποταριζόμαστε χρησιμοποιώντας τελικά τη δικαιολογία του φόβου ή της απογοήτευσης μόνο και μόνο για να επιβεβαιωθούμε. Οι άνθρωποι μαθαίνουμε σε συγκεκριμένες καταστάσεις και ο εγκέφαλός μας εκπαιδεύεται μέσα από αυτές. Αν λοιπόν μάθουμε να αφήνουμε τα καλοκαίρια μας να περνάνε και τα αγόρια που ποθούμε να φεύγουνε τότε είναι πολύ λογικό να θεωρούμε αυτονόητο ότι πάντα θα είναι έτσι. Είναι πολύ λογικό να θεωρούμε ότι αυτά τα καλοκαίρια δεν είναι για μας. Και φυσικά είναι αναμενόμενο να επιλέγουμε το comfort zone μας ακόμη και αν αυτό εμφανώς δεν μας αρέσει. Γιατί είμαστε άνθρωποι και στο 99% μας αρέσει περισσότερο απ’ όλα η βολή μας. Πρέπει όμως να τη θυσιάσουμε αυτή τη βολή. Γιατί τα καλοκαίρια μας περνούν και οι στιγμές χάνονται. Και για να θυσιάσουμε αυτή τη βολή πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα αυτά πηγάζουν από μια περιοριστική πεποίθηση όπως λέει και μια καθηγήτριά μου. Την περιοριστική πεποίθηση που μας λέει ότι εμείς δεν είμαστε για αυτά.

Είμαστε ΚΑΙ εμείς για αυτά!

Οπότε φέτος σας προτείνω να διεκδικήσετε να γνωρίσετε αυτούς τους καλοκαιρινούς έρωτες που είμαι σίγουρη ότι τόσο πολύ λαχταράτε. Σας εύχομαι όντως να τους γνωρίσετε. Σας εύχομαι να συνειδητοιήσετε ότι τα καλοκαίρια είναι τόσο όμορφα για να τα χαραμίζετε σε σκέψεις και άγχη. Υπάρχουν και αυτά στη ζωή αλλά σας παροτρύνω να αφεθείτε για λίγο σε αυτή τη μυστηριώδη εποχή που είναι γεμάτη αρώματα και χρώματα. Γεμάτη ερωτισμό. Να γνωρίσετε τα πάθη σας. Να αφήσετε τον εαυτό σας να ανακαλύψει μια άλλη του πτυχή. Να επικεντρωθείτε στο παρόν της στιγμής που βιώνετε. Και να είστε σίγουροι ότι θα τον εντοπίσετε αυτόν τον ερωτισμό. Θα εντοπίσετε ένα γλυκό ή πονηρό βλέμμα, μια όμορφη κουβέντα που υπό άλλες συνθήκες θα σας παιρνούσε αδιάφορη, μια προσπάθεια προσέγγισης.

Και θα δείτε τότε ότι το φλερτ και το καλοκαίρι υπάρχει ήδη στη ζωή σας. Απλώς δεν έχετε εκπαιδεύσει τον εγκέφαλό σας να το βλέπει. Αντιθέτως τον έχετε εκπαιδεύσει να μην το βλέπει.

Η Friday λοιπόν που σήμερα έχει τη γιορτή της και περιμένει φίλους και γνωστούς στο μπαλκονάκι εφοδιασμένη με ποτά και διάφορα φαγώσιμα αλλά κυρίως πολλή διάθεση σας εύχεται να ερωτεύεστε συχνά. Αναδιατυπώνω: Να δίνετε στους εαυτούς σας το δικαίωμα να ερωτεύεστε συχνά. 

Κι αν με ρωτάτε… τον καλοκαιρινό έρωτα ή τους καλοκαιρινούς έρωτες δεν τους έχω βρει ακόμη. Σκοπεύω όμως να αφήσω τον εαυτό μου ελεύθερο και να διεκδικήσω την παρουσία τους στη ζωή μου.

The Friday Folly: Πραγματικά το να γράφω για πράγματα πάνω στα οποία έχω αμφιβολίες ή προβληματισμούς βοηθάει… ελπίζω αντίστοιχα εσάς να σας βοηθάει το να τα διαβάζετε.

«Σε κάθε σπίτι υπάρχει μια άγνωστη μυστική σκάλα, που θα σε πήγαινε,

ίσως, μακριά. Αλλά τη βρίσκεις, όταν δεν έχεις πια σπίτι»

Τάσος Λειβαδίτης, «Η Σκάλα»

Η όψη του κέντρου της Αθήνας έχει αλλάξει ριζικά τις τελευταίες δεκαετίες τόσο με τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των μόνιμων κατοίκων και τον συνακόλουθο συνωστισμό, όσο και με την «επέλαση» των τουριστών που μοιάζει πλέον να μην είναι μονάχα εποχικό φαινόμενο, σαν σε μία χειμερινή βόλτα στα Εξάρχεια, συναντά κανείς ουκ ολίγους τουρίστες και τουρίστριες να τριγυρνούν ή και να διαμένουν εκεί για μήνες μέσω της δυνατότητας που δίνει πλέον το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb). Παράλληλα, μετασχηματίζεται άρδην και ο επιχειρηματικός και οικονομικός προσανατολισμός του άστεως, συμπλέοντας κι εκείνος με την άκρατη τουριστικοποίηση της πόλεως, με την κύρια οικονομική δραστηριότητα να περνά μέσα από τον τριτογενή τομέα της παροχής υπηρεσιών: εναλλακτικές καφετέριες, bars, και Airbnb. 

Gentrification: ελληνιστί «Εξευγενισμός»

Τούτος ο μετασχηματισμός που λαμβάνει χώρα τα τελευταία χρόνια στο αθηναϊκό κέντρο καλείται «εξευγενισμός» (gentrification) των αθηναϊκών γειτονιών και ουσιαστικά πρόκειται για τις χωρικές και κοινωνικές διαδικασίες αναδιάρθρωσης υποβαθμισμένων περιοχών της πόλης. Με την εξέλιξη της διαδικασίας, οι παλαιότεροι και ασθενέστεροι -οικονομικά και πολιτικά- πληθυσμοί εκτοπίζονται και την θέση τους καταλαμβάνουν μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Ταυτοχρόνως, οι τιμές της γης λαμβάνουν την ανιούσα δημιουργώντας υπεραξίες, κυρίως μέσω της διαμόρφωσης του χάσματος γαιοπροσόδου. Το τελευταίο αναφέρεται στην διαφορά ανάμεσα στην πραγματική και την δυνητική γαιοπρόσοδο και αντικατοπτρίζει τις υπεραξίες που διαμορφώνονται στην αγορά γης μιας περιοχής όπου εμφανίζονται τάσεις «εξευγενισμού». Όταν συντελείται αυτή η διαδικασία, το αστικό τοπίο της περιοχής συστοίχως μεταβάλλεται, καθώς επιβάλλονται οι αισθητικές προτιμήσεις των νέων κατοίκων, και ταυτοχρόνως οι χρήσεις της γης αλλάζουν, με την επικράτηση αναβαθμισμένων και επικερδέστερων χρήσεων που εξυπηρετούν και ενισχύουν την κατανάλωση τόσο των νέων κατοίκων όσο και των νέων χρηστών της γειτονιάς. 

Ο «εξευγενισμός» της Αθήνας τα τελευταία χρόνια δημιουργεί μια νέα αστική πραγματικότητα που επηρεάζει τόσο την ζωή των κατοίκων όσο και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε από την Ελληνική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων (ΓΣΕΒΕΕ). Την μελέτη εκπόνησε η αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Όλγα Μπαλαούρα, και εκεί επισημαίνεται πως το ραγδαία μεταβαλλόμενο αστικό περιβάλλον της Αθήνας αποτελεί απότοκο της οικονομικής κρίσης, η οποία αρχικά άνοιξε τον δρόμο για την υποτίμηση των ακινήτων και έπειτα για την εισροή επενδύσεων σε ακίνητα με στόχο την κάλυψη μιας συνεχώς αυξανόμενης τουριστικής ζήτησης. Αυτό, σύμφωνα με την μελέτη, οδήγησε στην αύξηση των τιμών των ακινήτων, στην εκτόξευση των ενοικίων στα ύψη και στην «αναγκαστική» μετακίνηση κατοίκων και επιχειρήσεων, καθώς το κέντρο της πόλης μετατρέπεται σε ένα οιονεί «θεματικό πάρκο». Ταυτοχρόνως, η εικόνα και το ύφος της Αθήνας μεταβάλλεται, καθώς τα κτίρια και η λειτουργικότητα των πόλεων επικεντρώνονται πλέον στην κατανάλωση, τον τουρισμό και την διασκέδαση, με γνώμονα τις ιδιωτικές επενδύσεις σε ακίνητα και έργα που σχετίζονται με τον τουρισμό και τις δημόσιες πολιτικές που διευκολύνουν τέτοιες επενδύσεις.

Μία από τις κύριες ενδείξεις του «εξευγενισμού» της Αθήνας είναι το έντονο στεγαστικό πρόβλημα που δημιουργείται, σε μεγάλο βαθμό, από τον αυξανόμενο αριθμό των αγορασθέντων ακινήτων που μετατρέπονται σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ενδεικτικά, σύμφωνα με μελέτη της GBR Consulting, 71 νέα ξενοδοχεία άνοιξαν στην Αθήνα την περίοδο 2017-2022 -χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι μονάδες τύπου Airbnb.

Μετά την οικονομική κρίση, πολλοί Έλληνες επέλεξαν να νοικιάσουν τα ακίνητά τους ως Airbnbs για να εξασφαλίσουν υψηλότερο εισόδημα, ιδιαίτερα σε περιοχές υψηλής ζήτησης όπως το κέντρο της Αθήνας και το Κουκάκι, γεγονός που οδήγησε τα ενοίκια στα ύψη. Το 2019, οι τιμές πώλησης κατοικιών στο Κουκάκι αυξήθηκαν κατά 93% και τα ενοίκια κατά 58,5% από το 2016 έως το 2018, αποτέλεσμα της έκρηξης των Airbnb κατοικιών. Ορισμένες γειτονιές όπως εκείνη του Ψυρρή εξελίσσονται πλέον σε αποκλειστικά τουριστικές περιοχές με τους περισσότερους αγοραστές να επενδύουν σε βραχυχρόνιες ενοικιάσεις, boutique, ξενοδοχεία και καταλύματα. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Έρευνας και Κοινωνικής Αλλαγής – Eteron, το 2022, ο αριθμός των ακινήτων που διατίθενται στο διαδίκτυο για βραχυπρόθεσμη τουριστική ενοικίαση αυξήθηκε σε 144.857 από 136.658 που ήταν πριν από την πανδημία του 2019.

Το ταχέως μετασχηματιζόμενο κέντρο της πόλης δεν αφήνει ανεπηρέαστες τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εδώ και δεκαετίες εξυπηρετώντας εξειδικευμένες αγορές. Η νέα αστική πραγματικότητα που επικεντρώνεται στον τουρισμό, την αναψυχή και την διασκέδαση, καθώς και η επικείμενη αύξηση των ενοικίων λόγω ζήτησης ή αλλαγής χρήσης, αναγκάζει πλέον αυτές τις επιχειρήσεις να κλείσουν. Ταυτοχρόνως, η αύξηση των πωλήσεων μέσω διαδικτύου μαζί με την είσοδο των επιχειρήσεων μεγάλων αλυσίδων, δυσκολεύει δραματικά την επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ενδεικτικά, το 2019, η οδός Ερμού – ένας από τους εμπορικότερους δρόμους της Αθήνας – ανέβηκε στη λίστα με τους πιο ακριβούς δρόμους του κόσμου στην 14η θέση από την 25η που βρισκόταν το 2016, σύμφωνα με τους κτηματομεσίτες Cushman & Wakefield.

Τέλος, η μελέτη κλείνει επισημαίνοντας πως οι αλλαγές έρχονται να επιδεινώσουν την κρίση κόστους διαβίωσης, τις πληθωριστικές πιέσεις, την αύξηση της φορολογίας και την εκτίναξη του κόστους ενέργειας και ενοικίων που δυσκολεύουν πλέον τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις να επιβιώσουν στην Αθήνα.

Gentrification εν Αθήναις: Ιστορική Αναδρομή 

                          Ωραία που ρημάζουμε, αγάπη μου

                             μέσα στην ευγένεια των ξένων

                              σαν πόλεις που σιωπούν με

                                την επέλαση του θέρους.

                   Αθανασία Δρακοπούλου, «Τετελεσμένο»

Στο κέντρο της Αθήνας αντίστοιχες χωρικές και κοινωνικές μεταβολές αρχίζουν να γίνονται αισθητές από την δεκαετία του 1990, με πρωταρχικό παράδειγμα «εξευγενισμού» κατοικίας στην Πλάκα. Μέσω ισχυρών κρατικών παρεμβάσεων, ο αστικός ιστός της περιοχής κηρύχθηκε διατηρητέος, κτίρια απαλλοτριώθηκαν από δημόσιες υπηρεσίες (κυρίως από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Υπουργείο Χωροταξίας, Περιβάλλοντος και Δημοσίων Έργων [ΥΠΕΧΩΔΕ]) και θεσπίσθηκαν συγκεριμένοι όροι δόμησης, κυκλοφορίας και λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων. Απότοκο των ως άνω ρυθμίσεων υπήρξε ο εξοστρακισμός των ασθενέστερων νοικοκυριών που κατοικούσαν στην περιοχή μέχρι την δεκαετία του 1990, όπως και των ιδιαίτερων υποκουλτούρων (ροκ/πανκ) που είχαν αναδυθεί στην περιοχή και που φιλοξενούνταν στα ιστορικά μαγαζιά της (Tiffany’s, Skylab, Σοφίτα, Mad κ.ά.) την προηγούμενη περίοδο. Η εισροή του τουριστικού κεφαλαίου και της βιομηχανίας της διασκέδασης και της κατανάλωσης απευθύνονταν, κυρίως, στους τουρίστες, καθώς και στις ανώτερες κοινωνικές ομάδες που αγόρασαν και ανακαίνισαν σπίτια νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στην περιοχή. 

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στις περιοχές του Γκαζιού και του Μεταξουργείου έλαβαν χώρα νεότερες εκφάνσεις της διαδικασίας του «εξευγενισμού» στο κέντρο της Αθήνας. Στο Γκάζι, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, άρχισαν να εμφανίζονται θεατρικές σκηνές, οι οποίες προσέλκυσαν σταδιακά την δημιουργία κάποιων μπαρ. Έπειτα, με την αποκατάσταση του εργοστασίου του Αεριόφωτος και την συνακόλουθη μετατροπή του στον πολιτιστικό χώρο «Τεχνόπολη», καθώς και με την λειτουργία του σταθμού του μετρό Κεραμεικός, η βιομηχανία της αναψυχής εισέβαλε στην γειτονιά και την μετέτρεψε σε έναν μεγάλο τόπο διασκέδασης. Οι έως τότε εγκατεστημένες οικογένειες ρομά εκτοπίστηκαν βίαια από τα χαμηλά σπίτια με τις εσωτερικές αυλές και στην θέση τους εμφανίστηκαν μπαρ και ταβέρνες. 

Εν σχέσει με το Γκάζι, ο χωρικός και κοινωνικός μετασχηματισμός στην περιοχή του Μεταξουργείου ακολουθεί βραδύτερους ρυθμούς. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, κάμποσα νοικοκυριά ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, έχοντας ιδιαίτερη πληροφόρηση περί μελλοντικής αναβάθμισης της περιοχής, έσπευσαν να αγοράσουν και να ανακαινίσουν κατοικίες, προλαβαίνοντας να τοποθετηθούν στην αγορά πριν από την δημιουργία σημαντικού χάσματος γαιοπροσόδου. Παράλληλα, στην περιοχή άρχισαν να φύονται θεατρικές σκηνές, οι οποίες εν συνεχεία, με την σειρά τους, αποτέλεσαν πόλο έλξης του καλλιτεχνικού κόσμου, οι οποίοι αναζητούσαν εκεί κατοικίες. Ταυτοχρόνως, αναδύεται η μόδα της ρακής και των καφενείων, από τα τέλη της δεκαετίας του 2000, ενώ παράλληλα φύονται εστιατόρια που συγκροτούν τα μενού τους πάνω σε πιο ιδιαίτερες προτιμήσεις, όπως της μοριακής ή έθνικ κουζίνας, ενώ τα winebars συμπληρώνουν το κάδρο των νέων τρόπων και τόπων διασκέδασης που αναπτύσσονται στην περιοχή. Έτσι, τους νέους κατοίκους, τόσο τους εύπορους όσο και τους καλλιτέχνες, έρχονται να εξυπηρετήσουν νέες χρήσεις γης όπως νέα μαγαζιά με βιολογικά προϊόντα, με είδη για κατοικίδια ζώα και νέα κομμωτήρια. Απότοκα των νέων κοινωνικών και χωρικών διευθετήσεων που έλαβαν χώρα στην περιοχή του Μεταξουργείου ήταν ο εκτοπισμός των ρομά, των μεταναστών, των ηλικιωμένων ζευγαριών, μα και των νέων κατοίκων που δεν έχουν οικονομική άνεση. Εν πολλοίς και κατ’ ελάχιστον, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις «εξευγενισμού», όσοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην άνοδο του ενοικίου ή δεν διαθέτουν το απαραίτητο εισόδημα για την αγορά του ακινήτου, εξαναγκάζονται -με άμεσους ή έμμεσους τρόπους- να φύγουν.

Ανάλογες χωροκοινωνικές διευθετήσεις λαμβάνουν, πλέον, χώρα και στις περιοχές των Πετραλώνων και των Εξαρχείων. Η παλιά λαϊκή συνοικία μετατρέπεται σε χίπστερ χώρο διασκέδασης, τα ενοίκια είναι υψηλά, ενώ τα ασθενέστερα νοικοκυριά εκτοπίζονται και αντικαθίστανται από πιο εύπορα. Παρά ταύτα στα Πετράλωνα, παλιοί και νέοι πολιτικοποιημένοι κάτοικοι, συσπειρώνονται και εναντιώνονται στον τρόπο με τον οποίο εμπορευματοποιείται ο χώρος, ιδιαίτερα όσον αφορά τους νυχτερινούς χώρους διασκέδασης. 

Ερχόμενοι στο σήμερα, η μεγαλύτερη προσπάθεια «εξευγενισμού» παρατηρείται, πλέον, στα Εξάρχεια, μια περιοχή ιδιαίτερα αγαπητή σε ανθρώπους της τέχνης, του πνεύματος, της διανόησης και της πολιτικής αμφισβήτησης. Εκεί, οι χωρο-κοινωνικές δυναμικές που αναπτύσσονται προκαλούν προβληματισμό αναφορικά με την θεωρία του «εξευγενισμού», καθώς δεν ήταν ποτέ αμιγώς περιοχή κατοικίας εργατικών τάξεων, μα χαρακτηρίζεται από το σχήμα του κάθετου κοινωνικού διαχωρισμού. Στα ανύπαρκτα πλήν αστυνομοκρατούμενα πεζοδρόμια της Χαριλάου Τρικούπη και της Ιπποκράτους, συνωστίζονται σχεδόν όλον τον χρόνο τουρίστες (πρόκειται κυρίως για ψηφιακούς νομάδες που εργάζονται απομακρυσμένα και διαμένουν στις παλαιές μα ανακαινισμένες πολυκατοικίες των Εξαρχείων αξιοποιώντας την βραχυχρόνια μίσθωση, γεγονός που εκτινάσσει τις τιμές των ενοικίων), παρέα με χίπστερς και “εναλλακτικούς” νέους, σιμά των παλαιών και σαστισμένων κατοίκων της περιοχής. Όπου κι εάν στρέψεις το βλέμμα αντικρίζεις αχρείαστες κλούβες ΜΑΤ που άλλο δεν κάνουν παρά να πίνουν καφέ και να χαζεύουν τους περαστικούς, ουρές αναμονής σε συνεργατικά καφεκοπτεία ή μαγαζιά με φαλάφελ, urban τσιπουράδικα, ψαγμένα μαγαζιά με μεταχειρισμένα ρούχα, ζαχαροπλαστεία παριζιάνικης αισθητικής, καταστήματα βιολογικών προϊόντων και, φυσικά, μικρά νέα ξενοδοχεία. Εάν και η διαδικασία του «εξευγενισμού» των Εξαρχείων (όπως και της Κυψέλης και του Κουκακίου) έχει εκκινήσει καιρό τώρα, τα τελευταία δύο χρόνια, παρέα με την δημιουργία του μετρό, η παραπάνω κατάσταση έχει λάβει τα χαρακτηριστικά επέλασης ενώ η έκταση της επιμηκύνεται διαρκώς, φθάνοντας πλέον μέχρι τον Λυκαβηττό στα σύνορα με τους Αμπελόκηπους αλλά  και την Αλεξάνδρας. Το κόστος διαβίωσης σε περιοχές όπως η Νεάπολη Εξαρχείων ή η Καλλιδρομίου είναι ιδιαιτέρως υψηλό και τα ενοίκια απλησίαστα με διαμερίσματα 85 τ.μ. να ενοικιάζονται προς 1.100 ευρώ τον μήνα. Η υπέρμετρη τουριστικοποίηση του κέντρου πόλης που αυξάνει ανεξέλεγκτα τις αγοραίες και μισθωτικές αξίες ακινήτων, καθιστά το δικαίωμα στην στέγη πολυτέλεια, ενισχύει τον βίαιο εκτοπισμό των κατοίκων και, εν τέλει, αλλοιώνει την ανθρωπογεωγραφία και τον χαρακτήρα της περιοχής. Τα ισραηλινά, κινέζικα και άλλα funds και real estate που έχουν αγοράσει ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα διαθέτοντάς τα για βραχυχρόνια μίσθωση τύπου airbnb και ξενοδοχεία, αποτελούν έναν από τους κυριότερους παράγοντες της σημερινής στεγαστικής κρίσης.

There is always an alternative

 Οικίας περιβάλλον, κέντρων, συνοικίας

         που βλέπω κι όπου περπατώ· χρόνια και χρόνια.

       Σε δημιούργησα μες σε χαρά και μες σε λύπες:

     με τόσα περιστατικά, με τόσα πράγματα.

      Κι αισθηματοποιήθηκες ολόκληρο, για μένα.

    Κωνσταντίνος Καβάφης, «Στον ίδιο χώρο»

Τα μόνο σταθερό πράγμα σε έναν εγγενώς ρέοντα κόσμο είναι η μεταβολή. Τόσο ο κόσμος (cosmos) όσο και οι άνθρωποι εντός του είναι οντότητες δυναμικές και έτσι εξ ορισμού σύμφυτες με την αλλαγή και την εξέλιξη. Δεν είναι, λοιπόν, αξιοπερίεργο να παρεισφρέει τούτο το αίσθημα της εξιδανίκευσης του παρελθόντος και της νοσταλγίας, ιδίως, όταν οι ρυθμοί με τους οποίους ζούμε είναι φρενήρεις και το διάστημα της θνητής ζωής μας τόσο μικρό. Από το να αξιώνουμε, όμως, να μείνουν όλα ίδια κι απαράλλαχτα μέχρι την ριζική και βίαιη μεταβολή που καθιστά τον βίο αβίωτο, υπάρχει ένας ενδιάμεσος χώρος λύσεων που σπανίως μπαίνουν σε διαβούλευση και που παραγκωνίζονται συστηματικά στον βωμό του αλόγιστου κέρδους, διότι, ως χρόνια τώρα λέγεται, ο τουρισμός είναι η «βαριά μας βιομηχανία». Τι συμβαίνει όμως όταν τούτη η βαριά βιομηχανία αρχίζει να γίνεται ασήκωτη για μία χώρα τόσο μικρή σαν την Ελλάδα; Τι γίνεται όταν αυτή η βαριά βιομηχανία καθιστά την χώρα αφιλόξενη για τους ίδιους της τους πολίτες; Και εδώ δεν θίξαμε καν το θέμα της αισχροκέρδειας και της άκρατης τουριστικοποίησης στην νησιωτική χώρα, καθώς επικεντρωθήκαμε μονάχα στον αστικό ιστό. Τι θα συνέβαινε, λοιπόν, σε μία χώρα που οι παραγωγικές της δυνάμεις είναι ανύπαρκτες και στηρίζει ολάκερη την οικονομία της στον τριτογενή τομέα παροχής υπηρεσιών, εάν εξαίφνης ένεκα ανωτέρας βίας, απαγορεύονταν οι τουριστικές μετακινήσεις; Είχαμε άλλωστε δείγματα γραφής για το τι συνέβη, λίαν προσφάτως, με την πανδημική κρίση. Η κότα μπορεί και να πάψει να κάνει χρυσά αυγά μα και τα αυγά της αυτά κάποια στιγμή να υποτιμηθούν σε χαλκό. Τουτέστιν, σε περιόδους έξαρσης του χωρικού αποκλεισμού, όπως η στεγαστική κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, οφείλουμε να αποκτήσουμε, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, οξυμένη κοινωνική συνείδηση δημιουργώντας τόπους και εστίες αντίστασης. Οι δημόσιοι χώροι οφείλουν να ανασυνταχθούν ορίζοντας μια δυναμική νέα χρήση κοινωνικής και πολιτικής αφύπνισης. Οφείλουν να γίνουν τόποι αφετηρίας πολιτικών ζημώσεων και κινητοποιήσεων, συνάντησης και διαλόγου, συλλογικότητας και αλληλεγγύης. Για να αναχαιτιστεί η καθημερινή πολυμέτωπη κρίση και η τουριστική επέλαση πρέπει να γεννηθούν ρηγματώσεις σε όσα ως τώρα θεωρούσαμε καλά κι ωφέλιμα μονάχα επειδή παράγουν κέρδος. Το αναπτυξιακό μοντέλο πρέπει να αλλάξει: να εξισορροπιστεί ο τουρισμός με επενδύσεις σε κοινωνικές υποδομές και αστική πολυλειτουργικότητα, να ενδυναμωθεί η κοινωνική, αλληλέγγυα και δημιουργική οικονομία, να αντιμετωπιστεί η στεγαστική κρίση. Γιατί ο τόπος πλάθει και πλάθεται και ένας τόπος που πλάθεται μονάχα με γνώμονα το υπερκέρδος, δεν πρόκειται ποτέ να προσφέρει τίποτε παραπάνω παρά την αντανάκλαση ενός κενότατου φανταχτερού υπερκορεσμού.

Θυμάστε αυτήν την κλισέ έκθεση που γράφαμε την πρώτη μέρα που επιστρέφαμε στο σχολείο;

Ή αν δεν γράφαμε έκθεση, η δασκάλα μας ξεκινούσε να μας ρωτάει έναν έναν αναλυτικά τι κάναμε, πού πήγαμε, πώς τα περάσαμε.

Και φυσικά τότε ξεκινούσαμε όλοι να συνειδητοποιούμε ότι το καλοκαίρι πλέον πέρασε, τα ψέματα τελειώσανε και αρχίζουμε πάλι να μπαίνουμε στους περιοριστικούς και γρήγορους ρυθμούς μας.

Θυμάμαι βέβαια ως παιδί να ανυπομονώ να ξεκινήσουν τα σχολεία, γιατί είχα βαρεθεί το καλοκαίρι και ανυπομονούσα να κάνω μια νέα αρχή, να διαβάζω με ένα άλλο πρόγραμμα που δεν είχα μέχρι την προηγούμενη φορά κλπ κλπ. Άσχετα φυσικά απ’ το ότι αυτό ποτέ δεν γινόταν, έφτανε κάποια στιγμή που άρχιζα να ανυπομονώ ξανά για το καλοκαίρι, τα μπάνια, τη γιαγιά και τον παππού στο χωριό, τα παγωτά, λίγο αργότερα τις βόλτες με τις φίλες μου στη γειτονιά παρακολουθώντας τους πρώτους μας έρωτες, λίγο αργότερα μια μεγάλη περίοδος αποχής από το σχολείο, λίγο αργότερα ένα διάστημα μακριά από την πόλη που ζω τα τελευταία δέκα χρόνια, την Αθήνα.

Και κάπως έτσι λοιπόν φτάνουμε σιγά σιγά στο σήμερα, στο φετινό καλοκαίρι και σε κάτι που με προβληματίζει πολύ τις τελευταίες εβδομάδες. Άραγε τι χρόνο έχουμε για να ζήσουμε το φετινό καλοκαίρι; Πόσο καλοκαίρι μας απομένει; Βρίσκεται μπροστά μας όλο αυτό που επιθυμούμε όλο τον χειμώνα να ζήσουμε ή δειλά δειλά έχει αρχίσει ήδη να μας αποχαιρετά;

Αυτό είναι κάτι που συζητάω πολύ με τις φίλες μου τελευταία. Από αρχές Ιουλίου έχω την αίσθηση ότι το καλοκαίρι έχει περάσει. Και είναι αντικειμενικά παράλογο κάτι τέτοιο μιας και βρισκόμαστε μόνο στα μέσα του Ιουλίου. Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε καν πάρει την άδειά μας. Κι όμως η αίσθησή μου και νιώθω ότι και πολλών από εσάς επίσης είναι ότι οι μέρες λιγοστεύουν. Για τι πράγμα;

Για να ζήσουμε.

Όλο αυτό που περιμένουμε έναν ολόκληρο χρόνο. Τις βουτιές στην παραλία συντροφιά με ένα καλό βιβλίο και μια όμορφη παρέα. Τις βραδινές συζητήσεις ένα ήρεμο καλοκαιρινό βράδυ. Τα γέλια και τις διαφωνίες μιας παρέας. Τα σουβλάκια του χωριού που έχουν το πιο νόστιμο τζατζίκι. Τις νέες γεύσεις στα νησιά που είναι τόσο παλιές και παραδοσιακές συνάμα. Τις βόλτες με τις σαγιονάρες. Τα μπλεγμένα μαλλιά που έχουν γεύση αλάτι. Τους ύπνους που στερηθήκαμε τον χειμώνα. Την ηρεμία. Τη φύση. Την ελπίδα. Την ευτυχία. Τους δικούς μας ανθρώπους. Τα νέα μέρη που ανακαλύπτουμε. Το καρπούζι που μας προκαλεί συχνοουρία. Και άλλα πολλά. Προσθέστε στη λίστα σας ελεύθερα. Όλα αυτά δεν περιμένουμε οι περισσότεροι το καλοκαίρι;

Και σήμερα είναι άλλη μια καλοκαιρινή και ζεστή Παρασκευή. Άλλη μια Παρασκευή του Ιουλίου. Άλλος ένας Ιούλιος που οι περισσότεροι μετράμε αντίστροφα για την άδειά μας. Και μέχρι τότε μετράμε αντίστροφα τις μέρες και κάνουμε κουράγιο για να ανταπεξέλθουμε στους σκληρούς ομολογουμένως καλοκαιρινούς ρυθμούς της Αθήνας. Για να σφηνωθούμε μέσα στο ασφυκτικό μετρό που συνήθως δεν έχει ερκοντίσιον και να γυρίσουμε στο σπίτι εξαντλημένοι από τη ζέστη να ξαπλώσουμε και να ηρεμήσουμε. Και σφίγγουμε τα δόντια, γιατί απλώς περιμένουμε αυτές τις 2-3 εβδομάδες άδειας.

Κάπως έτσι δεν φτάνουμε στο σημείο να συνειδητοποιούμε ότι όλο αυτό που περιμένουμε θα περάσει και θα φύγει σαν νερό; Πότε θα προλάβουμε να κοιμηθούμε, να βουτήξουμε σε θάλασσες και σε εμπειρίες, να περπατήσουμε, να εξερευνήσουμε μέρη και ανθρώπους, να πειραματιστούμε με νέες γεύσεις και εμπειρίες, να ξεφύγουμε; Να ξαναγίνουμε εμείς και όλα αυτά που λαχταράμε; Μέσα σε 2-3 εβδομάδες άδειας;

Εγώ λοιπόν κάπως έτσι έφτασα στο σημείο να κάθομαι στο μπαλκόνι και να εξομολογούμαι απογοητευμένη ότι πιστεύω ότι το καλοκαίρι πέρασε. Γιατί είμαι εξουθενωμένη και δεν με νοιάζει τίποτα παρά μόνο να ξεκουραστώ. Γιατί είμαι πεπεισμένη ότι ούτε φέτος θα καταφέρω να ζήσω όλα αυτά που θέλω. Και κάπως έτσι έφτασαν και η αδερφή μου με την κολλητή μου να με κοιτάζουν με τα μάτια γουρλωμένα και να απορούν τι μύγα με τσίμπησε πάλι και γκρινιάζω.

Και έπειτα έτυχε κάπου να πάρει το μάτι μου μια αντίστοιχη δήλωση που έλεγε ότι φέτος το καλοκαίρι δεν πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία να αναπνεύσουμε. Και επειδή θεώρησα πολύ σημαδιακό αυτό το timing αποφάσισα φέτος να προσπαθήσω έστω και λίγο παραπάνω να αναπνεύσω. Να προσπαθήσω λίγο, πολύ λίγο να πιέσω τον εαυτό μου να διεκδικήσει όλα αυτά που τόσα χρόνια οραματίζεται για το καλοκαίρι. Διότι το περσινό καλοκαίρι ήταν μια περίοδος έντονων αναπροσαρμογών και μια προετοιμασία για νέα πράγματα. Πέρυσι λοιπόν επέτρεψα στον εαυτό μου να «θυσιάσει» αυτήν την εποχή που τόσο αγαπώ και λαχταρώ να βιώσει το summertime sadness. Επέτρεψα στον εαυτό μου να απομονωθεί και τελικά απορώ, αν έκανα καλά. Τι νόημα έχει όλο αυτό; Και τελικά πόσα καλοκαίρια θα έχω την ευκαιρία να απορρίπτω μέχρι να βρω αυτό που θα αναγνωρίσω ως ιδανικό; Εξάλλου δεν είναι κρίμα; Το καλοκαίρι είναι η αγαπημένη μου εποχή και το ιδανικό… απλά δεν υπάρχει.

Είναι σημαντικότατο και απαραίτητο να δίνουμε χώρο και χρόνο στον εαυτό μας. Όμως θαρρώ πως ίσως πέρυσι δεν ήταν κατανόηση προς τα θέλω μου αλλά ίσως μια κάποια μιζέρια αυτή η παραίτηση.

Έχω μια καθηγήτρια που μου λέει να προσέχω πολύ πώς μιλάω για τον εαυτό μου, γιατί όλα είναι θέμα νευρογλωσσικού προγραμματισμού και καθορίζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και την εικόνα που έχουμε για μας. Αν λοιπόν έχει δίκιο, τότε πιθανότατα ήδη έχω καταδικάσει το φετινό μου καλοκαίρι να περάσει και να μην κάνω τίποτα. Όπως έκανα και με το περσινό! Αν επίσης έχει δίκιο, τότε ενδεχομένως να έχω την ευκαιρία να αντιστρέψω τις πεποιθήσεις μου και να πω ότι είναι μια ευκαιρία επιτέλους να διεκδικήσω έστω λίγα από αυτά που θέλω.

Δεν είναι δα και τόσο δύσκολο όταν βρίσκεσαι σε παραθαλάσσιο χωριό να κάνεις μπάνια. Να φας σουβλάκια και παγωτά. Να χαρείς τους γονείς σου που στερείσαι τον χειμώνα. Να γελάσεις και να νευριάσεις στα οικογενειακά τραπέζια. Να αγκαλιαστείς και να αναπολήσεις με τους παιδικούς φίλους. Να μελαγχολήσεις για τα χρόνια που πέρασαν και να οραματιστείς αυτά που έρχονται. Να ξεφύγεις χωρίς να φύγεις. Να πιεις. Να νυχτοπερπατήσεις. Να κολυμπήσεις. Να διαβάσεις. Να γλεντήσεις. Να φωνάξεις. Να διεκδικήσεις έστω και λίγο. Να ζήσεις έστω και για λίγο.

Δεν είναι δύσκολο. Ή μάλλον δεν είναι τόσο δύσκολο.

Το δύσκολο είναι το να αντιληφθούμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι το καλοκαίρι που αναζητάμε και νιώθουμε από τα μέσα Ιουλίου ότι σιγά σιγά βρίσκεται στη δύση του και μας αποχαιρετά κλείνοντάς μας πονηρά το μάτι δεν είναι στην πραγματικότητα η άδειά μας. Είναι η ανυπομονησία που νιώθουμε ήδη όταν μεγαλώνει η μέρα ότι όλο αυτό πλησιάζει. Είναι οι ελπίδες που τρέφουμε ότι θα κοινωνικοποιηθούμε περισσότερο. Είναι η διάθεση που ανεβαίνει και ξαφνικά έχουμε όρεξη για περισσότερα πράγματα. Και όταν τελικά πλησιάζουμε προς όλα αυτά, τότε το πονηρό το καλοκαίρι τσουπ… σαν να ξεγλιστράει και φεύγει και χάνεται.

Είναι το καλοκαίρι αλλά παράλληλα δεν είναι το καλοκαίρι αυτό που ψάχνουμε. Είναι τα συναισθήματα και οι ελπίδες που μας δημιουργεί η προσμονή του καλοκαιριού.

Και γι’ αυτό θα προτείνω για φέτος να μην περιμένουμε του χρόνου το καλοκαίρι για να κάνουμε αυτά που οραματιστήκαμε φέτος. Να μην χάσουμε άλλες ευκαιρίες ακόμη κι αν νιώθουμε ότι το καλοκαίρι έφτασε και δεν έχουμε κάτι ενδιαφέρον να κάνουμε. Ακόμη κι αν νιώθουμε ότι θέλουμε να το αφήσουμε να περάσει… όχι να μην το αφήσουμε να περάσει! Και να μην αφήσουμε και καμία άλλη εποχή.

Είναι το μόνο καλοκαίρι που θα είμαι εγώ, στο σώμα μου, 27 χρονών, υγιής, χαρούμενη αν και κατά κάποιο τρόπο πλήρης αν και ελλιπής. Είναι το μόνο καλοκαίρι που θα έχουμε 2024. Είναι το μόνο καλοκαίρι που τα πράγματα θα είναι όπως είναι, γιατί είναι σίγουρα διαφορετικά από πέρυσι και θα είναι σίγουρα διαφορετικά του χρόνου. Είναι το ΜΟΝΟ καλοκαίρι που θα πληροί ΟΛΕΣ αυτές τις προδιαγραφές. Θέλω να πω ότι γεννιόμαστε και θα πεθάνουμε και κάποια πράγματα είναι τόσο συγκεκριμένα και μοναδικά που είναι κρίμα να αφήνουμε τον χρόνο να περνάει. Άλλωστε φέτος στα γενέθλιά μου όταν έκοβα την τούρτα μου ανακοίνωσα ότι τα 27 θα είναι το τοτέμ μου. Και μέσα μου είχα μια κρυφή ελπίδα ότι όντως θα είναι.

The Friday Folly: Τα είπα λίγο μπερδεμένα σήμερα, έτσι; Ακόμη κι αν δεν καταλάβατε απόλυτα αυτό που θέλω να πω, γιατί κατά βάθος είχα πάρα πολλά να πω και όχι μόνο ένα, είμαι σίγουρη ότι θα πήρατε έστω και μια συντεταγμένη για το φετινό σας καλοκαίρι.

Αγαπημένοι μου φίλοι γεια σας. Τρίτη σήμερα για μένα και Παρασκευή για σας, και έκατσα να γράψω για πρώτη φορά και το πρώτο Friday από την καινούργια μου πλέον γειτονιά, από το καινούργιο μου μπαλκόνι με μια καινούργια θέα. Λοιπόν αυτό το συναίσθημα είναι πολύ περίεργο. Είναι βλέπετε αυτό το καινούργιο που από τη μία φοβάσαι και τρομάζεις, γιατί ξαφνικά δεν ξέρεις πού πατάς και πού βρίσκεσαι. Ξάφνου αρχίζει να σου λείπει το παλιό, το γνώριμο, αυτό που μύριζε λίγο μούχλα αλλά παράλληλα και οικείο. Νιώθεις ότι κάτι θα γίνει και όλα θα πάνε στραβά. Αγχώνεσαι, σκέφτεσαι και σκάβεις. Γιατί είναι αυτό το νέο που πάντα βγάζει στην επιφάνεια πολλά. Αγκυλώσεις και πεποιθήσεις που δεν ήξερες καν ότι έχεις και δεν μπορούσες καν να συνειδητοποιήσεις πόσο κακό σου κάνουν. Ενοχές που είναι τόσο έντονες γιατί κατά βάθος πατάνε σε άλλες ενοχές που είναι βαθιά θαμμένες μέσα σου.

Και βρίσκεσαι λοιπόν εσύ σε ένα νέο σπίτι να καλείσαι να βάλεις τάξη σε όλα αυτά. Να φέρεις την ευθύνη της επιλογής σου. Γιατί αυτή τη φορά η επιλογή είναι όντως δική σου. Γιατί αυτή τη φορά εσύ κίνησες τα πράγματα. Λοιπόν, αυτό όσο ανεξάρτητη και να έχω υπάρξει σε ορισμένες φάσεις της ζωής μου παιδιά, πραγματικά δεν το έχω ξανανιώσει. Ναι αποφασίζω για μένα, αλλά όχι δεν έχει τύχει να αποφασίσω ξανά κάτι τέτοιο για μένα. Και ξέρετε λοιπόν αυτό το συναίσθημα έχει μια περίεργη γεύση. Θυμίζει μάλλον κάτι που στην αρχή το γεύεσαι και σου φαίνεται τόσο περίεργο και σε απωθεί τόσο πολύ. Μετά όμως όταν ξαναδοκιμάζεις η γεύση σου φαίνεται όλο και πιο οικεία. Και την επόμενη φορά σου αρέσει όλο και περισσότερο. Και ξαφνικά αρχίζεις να αναζητάς αυτή τη γεύση. Και να που αρχίζει και να σ αρέσει. Βέβαια εμένα η γνώμη μου είναι ότι δεν είναι τόσο η γεύση η πρωτόγνωρη. Εξάλλου καθετί που γίνεται οικείο σιγά σιγά παύει να μας προκαλεί τόσο ενθουσιασμό. Είναι αυτή η γλύκα που κατά βάθος νιώθεις, ότι τάχα δηλαδή εσύ είσαι ξεχωριστός που σ αρέσει αυτή η ιδιαίτερη γεύση που δεν έχουν όλοι τα κότσια να την δοκιμάσουν. Και παράλληλα η πεποίθηση που σου δημιουργεί αυτή η εμπειρία ότι την επόμενη φορά θα είσαι έτοιμος να δοκιμάσεις χωρίς πολλές σκέψεις και αμφιβολίες, χωρίς πολλές ξινίλες και άγχη την επόμενη περίεργη γεύση που θα σου σερβίρουν. Για την ακρίβεια πιθανότατα δεν θα σου την σερβίρουν καν. Μόνος σου θα την αναζητήσεις. Γιατί όπως είπα και παραπάνω το οικείο σταδιακά παύει να μας δημιουργεί ενθουσιασμό. Και αν και δηλώνω άνθρωπος της ρουτίνας, πιστεύω πως νέες γεύσεις πάντα θα αναζητώ και θα λαχταρώ να δοκιμάσω. 

Κάπως έτσι νιώθω λοιπόν και τώρα. Κάθομαι στο μπαλκονάκι μου συντροφιά με πολύ δροσερό νερό και προσπαθώ να βάλω τις σκέψεις μου σε τάξη. Και προσπαθώ καιρό και προσπαθώ πολύ. Και χαίρομαι, γιατί σε όλο αυτό έχω πιστούς συμπαραστάτες. Ανθρώπους που κατανοούν τις σκέψεις μου και τις άπειρες ώρες προβληματισμών μου. Ανθρώπους που περίμενα ότι θα είναι εκεί για μένα και ανθρώπους που δεν φανταζόμουνα ότι θα είναι εκεί για μένα. Ξέρετε μερικές φορές τέτοιες αποφάσεις δεν μας βοηθούν ή παρακινούν θα έλεγα καλύτερα και ακριβέστερα απλώς να κάνουμε μια νέα αρχή. Πολύ περισσότερο μας βοηθούν να επανεξετάσουμε και να επανεκτιμήσουμε τους ανθρώπους μας. Και σιγά σιγά το μέσα μας.

Και κάπως έτσι έρχεται σιγά σιγά η ώρα να κατεβάσουμε τις άνω τελείες. Και να τις κάνουμε τελείες.

Έτσι λοιπόν φιλαράκια-αναγνωστάκια μου πέρασα έναν μήνα που καθάριζα και άδειαζα ένα σπίτι δέκα ολόκληρων χρόνων. Πέρασα έναν μήνα που έβρισκα σκέψεις στα ημερολόγια που ανά καιρούς κρατούσα, γράμματα σε φίλες και φίλους που με πλήγωσαν, ευχετήριες κάρτες από φίλους που χάθηκαν με τα χρόνια… αλλά τι σημασία έχει. Τότε ήμασταν παρέα. Και αγαπούσαμε ο ένας τον άλλον. Και πιστεύω ή έστω ελπίζω ότι ακόμη με αγαπούν. Ή έστω μπορεί να με αναπολούν κάποια στιγμή και να γελούν με κάποιο αστείο μας ή με κάποιο κοινό βίωμα. Αυτές οι τόσες γραπτές αναμνήσεις, τα post it που κόλλαγα στον τοίχο της κουζίνας με αποφθέγματα και σκέψεις που με ενέπνεαν ή με συγκινούσαν, κάποια παλιά μπλουζάκια που όμως κουβαλούν μια ζωή αναμνήσεων… αυτά όλα μεταφέρθηκαν στο παιδικό μου δωμάτιο στο πατρικό μου. Γιατί το καινούργιο σπίτι πρέπει να έχει μια καινούργια ενέργεια. Είναι η πόρτα για μια καινούργια ζωή. Και πάνω απ’ όλα πρέπει να έχει χώρο για καινούργιες αναμνήσεις.

Γιατί τελικά η ζωή είναι ένα παρόν διαμορφωμένο από αναμνήσεις του παρελθόντος και όνειρα του μέλλοντος. Η μετακόμιση αυτή μου γέννησε πρωτόγνωρα συναισθήματα που δεν περίμενα ποτέ να νιώσω για κάτι που λαχταρούσα τόσο καιρό. Συνοδεύτηκε από απώλειες. Δυο για την ακρίβεια. Η πρώτη ήταν πραγματική, καθώς έφυγε από τη ζωή το σκυλάκι μου (όσοι με ακολουθείτε στο Instagram ήδη θα το ξέρετε…κι αν όχι θα με βρείτε στο friday_finds). Η δεύτερη ήταν ψυχολογική, αυτή του εαυτού μου που βάδιζε και προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα σε ένα έφηβο κορίτσι και μια νεαρή γυναίκα. 

Α, και κάτι τελευταίο… Και εδώ δεν θα κλείσω με κλισέ… Αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω σίγουρα θα άλλαζα κάποια πράγματα. Όχι όλα και όχι πολλά. Κυρίως όμως θα ήθελα και θα προσπαθούσα να ζω ελεύθερη. Και επειδή αυτό δεν το έχω καταφέρει μέχρι τώρα εύχομαι αυτό το καινούργιο σπίτι, αυτή η καινούργια σελίδα, αυτή η καινούργια ζωή να με αφήσει επιτέλους να πετάξω. Έτσι, σαν περιστέρι που λέει και το τραγούδι…

The Friday Folly: Να τολμάτε παιδιά μου, να τολμάτε. Γιατί ακόμη και αν αποτύχετε, θα έχετε τολμήσει. Γιατί ακόμη και αν αποτύχετε, θα έχετε διδαχθεί. Γιατί ακόμη και αν αποτύχετε, θα έχετε… ΖΗΣΕΙ…