Exclusive Content:

Πανδημία Covid-19: Το τέλος;

Σαν κατάρα κακιάς μάγισσας.

Κάθε φορά που διαβάζουμε κείμενα σχετικά με την πανδημία Covid-19, τα lockdown και τις επιπτώσεις τους στην υγεία μας, ελλοχεύει ο ίδιος κίνδυνος. Η γενίκευση. Πολλοί πιστεύουν ότι επειδή είχαν περίπου το ίδιο βίωμα με τους άλλους (π.χ. την επιβολή περιοριστικών μέτρων), θα ταυτιζόταν και η συναισθηματική τους αντιμετώπιση.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύει για δύο λόγους. Πρώτον, τα πραγματικά περιστατικά διαφέρουν. Ναι μεν η πανδημία υπήρχε και το lockdown επιβλήθηκε για όλους. Αλλά άλλοι το πέρασαν στα πατρικά τους, άλλοι μόνοι, άλλοι σε νησιά, άλλοι σε βουνά, άλλοι σε πρωτεύουσες. Άλλοι χοροπηδούσαν σε μεγάλα πολυτελή σπίτια, άλλοι πνιγόντουσαν σε ένα δυαράκι, για να θυμηθούμε και την Αρλέτα. Στο κάτω κάτω της γραφής, όπως γρήγορα έγινε φανερό, πολλοί δεν τηρούσαν και στα σοβαρά τις κάθε είδους απαγορεύσεις που κατά καιρούς επιβάλλονταν.

Δεύτερον, προφανώς διαφέρει η συναισθηματική αντιμετώπιση του καθενός ακόμα και πάνω στα ίδια πραγματικά περιστατικά. Δηλαδή και το ίδιο βίωμα να μοιραζόμαστε, πιθανόν άλλο να νιώθω εγώ κι άλλο εσύ. Άρα, το να γράφεις: στο lockdown όλοι περάσαμε χάλια ή μια γενικόλογη παρατήρηση του τύπου η πανδημία μας απομόνωσε αποτελεί στην καλύτερη μια αφηρημένη κρίση. Πόσω μάλλον αν δεν επικαλείσαι και αποδείξεις. Τότε, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι απλά να εξιστορήσεις τις δικές σου εμπειρίες. Κάποιοι μπορούν να ταυτιστούν, άλλοι να αδιαφορήσουν και ορισμένοι να αναφωνήσουν: α, υπάρχει κι αυτό.

Οι προφήτες της πανδημίας

Τις πότε ζεστές πότε κρύες μέρες του Φεβρουαρίου του 2020 κανείς μας δεν είχε ιδέα τι πρόκειται να ζήσουμε. Η πανδημία δεν είχε ακόμη ανακηρυχθεί, ενώ ο Covid- 19 μας ακουγόταν σαν ένα απλό κρυολόγημα.

Φυσικά ούτε εγώ γνώριζα, ενώ ακάθεκτος ζούσα καθημερινά ένα ταξίδι σε ένα πρωτόγνωρα γρήγορο τρενάκι. Σηκωνόμουν νωρίς, πήγαινα σχολή το πρωί, το απόγευμα παρακολουθούσα μαθήματα Γερμανικών και «έτρεχα» μια θεατρική ομάδα εντός Νομικής με τον κολλητό μου. Σε μια από τις συναντήσεις μας, η πανδημία έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή της.

Ο Κ., τακτικό μέλος της ομάδας, κατέφθασε στην πρόβα φορώντας μάσκα. Η όψη του μου φάνηκε τρομερή. Είχα δει κι άλλα άτομα, κυρίως μεγάλης ηλικίας, να φέρουν το εν λόγω αντιπαθές ύφασμα στο στόμα και τη μύτη τους. Πρώτη φορά, όμως, κάποιον τόσο κοντινό μου. Μεσα στην ανοησία μου, ευτυχώς όχι φωναχτά, έριξα μια βλασφημία για την επερχόμενη πανδημία, που επρόκειτο να μετανίωσω πολύ πικρά: για φαντάσου πόσο φοβάται ο κόσμος ένα απλό κρυολόγημα.

Έκτοτε άκουσα πολλούς να λένε πολλά πριν το ξέσπασμα του πρώτου lockdown. Ότι τον Μάιο δεν θα μιλάμε καν για την Covid-19, ότι αποκλείεται να είναι πανδημία σαν την ισπανική γρίπη κι ότι υπερβάλλει η Κυβέρνηση που ακυρώνει το πατρινό καρναβάλι. Εμείς τρέχαμε ξέφρενοι προγραμματίζοντας ένα σωρό δραστηριότητες αγνοώντας την πανδημία που έρχεται. Συγχρόνως, ο Κ. περπατούσε στο αντίθετο ρεύμα. Κι, όμως, δυστυχώς για όλους, το δικό του ήταν το σωστό.

πανδημία lockdown
Πηγή εικόνας: PerthNow

1, 2, 3… ΣΤΟΠ

Ώσπου όλα πήραν τον δρόμο που τώρα ξέρουμε όλοι. Τα πανεπιστήμια έκλεισαν δήθεν για δύο εβδομάδες, μετά ακολούθησαν οι καφετέριες, τα άλση, οι παραλίες τα πάρκα. Η πανδημία πλέον είχε επισημοποιηθεί. Και κάτι SMS στο αποκορύφωμα, τα οποία τότε όλοι θεωρούσαν -χωρίς λόγο- εξαιρετική ιδέα.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, για έναν δευτεροετή φοιτητή εξ επαρχίας, η επιστροφή στα πάτρια παρουσιαζόταν ως μονόδρομος. Νησί, λοιπόν, θάλασσα, άσκοπες μακρές βόλτες, λίγες υποχρεώσεις. Τα μαθήματα ξεκίνησαν, αλλά τι να το κάνεις. Άμα δεν ιδρώσεις λίγο, αν δεν τρέξεις να προλάβεις τον επόμενο συρμό, αν δεν καταραστείς που ο επόμενος έρχεται σε 5 λεπτά κι όχι σε 3, όπως είχες προγραμματίσει. Αν το δούμε αλληγορικά, η πανδημία μετέτρεψε μια ζωή που λειτουργούσε με ρυθμούς μετρό σε… Τόμας το τρενάκι. Ένα μονότονο, ρυθμικό και βασανιστικά αργό τσαφ- τσουφ.

Το βασικό καλό του να τρέχεις είναι ότι δεν σκέφτεσαι. Δεν πολυ-μένεις με τον εαυτό σου και όταν ατυχώς απομονώνεσαι, απλά πέφτεις ξερός. Δεν αφιερώνεις πολύ χρόνο για ενδοσκόπηση. Τουλάχιστον σε μένα, συνέβαινε αυτό που ψελλίζουν μονότονα οι προπονητές στο ποδόσφαιρο: κοιτάμε μόνο την επόμενη μέρα. Αν το πρόγραμμα και οι στόχοι που είχα θέσει για την επόμενη μέρα έβγαιναν, οκ. Αν όχι, χάλια. Κι αυτή την πολύ ωραία κι ασφαλή ροή, η πανδημία ήλθε και την ανέτρεψε.

Τώρα έπρεπε να κάτσω, να περάσω χρόνο μαζί μου. Αλλά, διάολε, δεν με συμπαθούσα. Γιατί να περάσω χρόνο με μένα; Είχα κι άλλες δουλείες, αλλά η πανδημία τις παρέσυρε στις ράγες της.

Οι junkies της πανδημίας

Όσο εύκολα η πανδημία άλλαξε την καθημερινότητά μας από τη μία μέρα στην άλλη, άλλο τόσο δύσκολα το δικό μου μυαλό θα απέβαλε μοτίβα που είχε συνηθίσει για χρόνια. Έτσι, σχεδόν παθητικά με έβλεπα να γυρίζω σε συνήθειες που νόμιζα πως είχα εγκαταλείψει. Να συναντάω και να επενδύω σε ανθρώπους που ήξερα ότι δεν μου κάνουν. Να προκαλώ ξανά και ξανά τα ίδια δράματα. Και εν τέλει, να πληγώνω τους άλλους, ακόμα και τους πιο οικείους μου, απαιτώντας τους πράγματα που ήξερα εξ αρχής ότι δεν μπορούν να μου δώσουν.

Γιατί το έκανα αυτό; Γιατί το ήθελα. Δεν έφταιγε η πανδημία ή το lockdown. Η πανδημία αποτέλεσε απλά την αφορμή να αναστηθούν προβλήματα που νόμιζα πως είχα λύσει. Μα όχι, αυτά ήταν εκεί και περίμεναν υπομονετικά την κατάλληλη στιγμή. Κι όταν οι γρήγοροι ρυθμοί, το διαρκές κυνήγι των στόχων, οι πολλές επαφές με άγνωστους ανθρώπους έφυγαν, το μόνο που έμεινε ήταν και το πιο αληθινό.

Περίπου σαν τους καπνιστές που έχουν 20 χρόνια να αγγίξουν τσιγάρο και κάτι συνταρακτικό συμβαίνει και το ξανα-αρχίζουν. Για μένα, η πανδημία υπήρξε αυτό το ξαφνικό μπουμ. Και πυροδότησε έναν τραγικό εθισμό. Σαν κατάρα κακιάς μάγισσας: να ζητάς πάντα από αυτούς που δεν έχουν και να αγνοείς αυτούς που θέλουν να σου δώσουν.

πανδημία lockdown ψυχοθεραπεία
Πηγή εικόνας: Psychiatric Times

Το τέλος της πανδημίας;

Η εν λόγω παθογένεια δεν με εγκατέλειψε τόσο εύκολα. Μπορεί το πρώτο lockdown να υπήρξε η αφορμή να ξεκινήσω ένα δύσκολο- όμορφο- περίπλοκο ταξίδι ψυχοθεραπείας, αλλά οι εθισμοί μας δεν είναι εύκολοι αντίπαλοι, ακόμα κι αν καθημερινά τους παλεύουμε. Επιμένουν και ακολουθούν και σε δεύτερα και τρίτα lockdown, και σε πανδημίες και σε μετα-πανδημίες.

Δεν ξέρω αν είναι απαισιόδοξο, αλλά ίσως κι οι εν λόγω εθισμοί να μην έχουν, όπως κι η πανδημία, ένα ξεκάθαρο τέλος. Όπως γράφει και η Μυρσίνη Γκανά σε ένα τρομερό άρθρο της στην Athens Voice:

Παραδεχόμαστε ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από ιστορίες, από αφηγήματα, που τους βοηθούν να βάλουν σε μια τάξη όσα τους συμβαίνουν για να καταφέρουν, ίσως να τα αποδεχτούν. Το σχήμα «αρχή-μέση-τέλος», το μαθαίνουμε από πάρα πολύ νωρίς, από τα πρώτα παραμυθάκια, που δημιουργούν και τις πρώτες ψευδαισθήσεις: θα υπάρξει ένα καταληκτικό γεγονός που θα σηματοδοτήσει το τέλος αυτής της ιστορίας και από κει και πέρα θα «ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα», σαν αυτή η ζωή να μην περιλαμβάνει τίποτα πια, αφού το βασικό ζήτημα των ηρώων μας έχει λυθεί.

Αλλά ένα τέλος δεν χρειάζεται πάντα

Η ίδια η Γκανά εξηγεί πως ενώ κάποιοι ονειρευόμασταν ένα καταληκτικό πάρτι, που θα κήρυσσε το τέλος της πανδημίας, το πάρτι αυτό πιθανόν να μη γίνει ποτέ. Η πανδημία κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχει ένα καθαρογραμμένο The End, όπως οι ταινίες. Οπότε, μάλλον θα ήταν ορθότερο να προσαρμοστούμε σε ό,τι καλό ή κακό η πανδημία μας έφερε.

Το ίδιο φυσικά ισχύει και με τα προβλήματα που αναγνωρίσαμε και τα τραύματα που κουβαλάμε. Το πιθανότερο, να μην απαλλαγούμε ποτέ οριστικά απ’ αυτά, αλλά να κληθούμε να ζήσουμε μαζί τους. Μπορεί να μην είναι τόσο κακό, άλλωστε. Οι σοφοί τονίζουν ότι ευάλωτος σημαίνει πιο ανοιχτός στην αγάπη. Τραύμα-θαύμα, που λέγαμε σε άλλο άρθρο. Η πανδημία μας το δίδαξε αυτό; Εν μέρει ναι. Άρα, φχαριστούμε. Εν μέρει.


Παρόμοια άρθρα:

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε FacebookInstagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Γιώργος Χατζηλάμπρου
Γιώργος Χατζηλάμπρου
Γεια σου, είμαι ο Γιώργος και δεν έχω ιδέα ποιος είμαι. Το ψάχνω ακόμα. Κατάγομαι από τη Μυτιλήνη και σπουδάζω νομική στην Αθήνα. Αυτά που θα διαβάσεις εδώ, τα γράφω τόσο για σένα όσο και για μένα. Τα γράφω, γιατί ζητώ σχεδόν απεγνωσμένα την επικοινωνία μαζί σου. Μίλα μου, λοιπόν. Για ό,τι διαβάσεις από μένα και το πώς σε κάνει να νιώθεις. Αλλά και να μην το κάνεις, δεν πειράζει. Αρκεί που για όσο χρόνο αφιέρωσες στο κείμενό μου διασταυρώθηκαν οι σκέψεις μας. Ίσως τελικά αυτό το τελευταίο να έχει τη μεγαλύτερη σημασία.

Latest Articles

Διάβασε επίσης...