Ηχογράφηση από την Εμμανουέλα Αλεξάνδρου:
Όσοι γεννηθήκαμε στα 90’s, και φυσικά όσοι προηγήθηκαν, μεγαλώσαμε έχοντας στο μυαλό μας ένα πολύ ξεκάθαρο πρότυπο καλού και κακού. Αν ήσουν φιλικός, εμπιστευόσουν τους άλλους και αγαπούσες τους φίλους και την οικογένεια σου τότε ήσουν σίγουρα καλός. Αν πάλι έτρεχες στους δρόμους ντυμένος με μαύρα ρούχα και γελώντας σατανικά, θέλοντας να μετατρέψεις μικρά κουτάβια σε γούνα, τότε μάλλον ήσουν κακός. Ο διαχωρισμός παλιά ήταν τόσο ξεκάθαρος που δύσκολα κανείς ένιωθε συμπάθεια για τη Cruella, τη Maleficent και άλλους villains της Disney.
Η κλασική συνταγή της Disney
Η Disney, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής τέτοιων ιστοριών δημιουργούσε για δεκαετίες τέτοια παραμύθια με επιτυχία. Μεγάλες μάχες του καλού με το κακό, κορύφωση και φυσικά επικράτηση του πρώτου έναντι του δεύτερου. Έτσι εκατομμύρια άνθρωποι για πολλά χρόνια μεγαλώσαμε με τα παραμύθια αυτά τα οποία καθόρισαν αρκετά και την άποψη μας για το τι είναι καλό, ή μάλλον για το τι είναι κακό. Φυσικά δεν εννοώ πως τα κριτήρια μας περιορίστηκαν μόνο στην εξωτερική εμφάνιση κάποιου, αν και σε πολλές περιπτώσεις, όντως αυτό έγινε. Συνδυάσαμε το όμορφο και το «νορμάλ» με το καλό. Το άγριο, παράξενο και διαφορετικό με το κακό. Επιπλέον όμως μάθαμε να είμαστε απόλυτοι προς την αντιμετώπιση μας στους άλλους. Εξάλλου ή θα ήσουν κακός ή καλός. Δε μας μίλησε ποτέ κανείς για τους γκρίζους αυτούς χαρακτήρες από τους οποίους ο κόσμος μας είναι γεμάτος.
Οι γκρίζοι χαρακτήρες στη μεγάλη οθόνη
Τα τελευταία χρόνια η Disney, όπως και άλλοι παραγωγοί, έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν το αντίπαλο «στρατόπεδο» με μια διαφορετική οπτική. Οι νέες εμφανίσεις των Maleficent (2014) και Cruella (2021) δεν αποτέλεσαν απλώς εμπορικές επιτυχίες. Επαναπροσδιόρισαν τους δύο χαρακτήρες και συνεπώς την άποψη του κοινού για αυτούς. Και οι δύο χαρακτήρες απέκτησαν ένα backstory που επέτρεψε στο κοινό αν όχι να ταυτιστεί, τουλάχιστον να τις καταλάβει. Εξάλλου ήταν πλέον οι πρωταγωνίστριες στις δικές τους ταινίες. Γιατί όμως να γίνει μία στροφή όπως αυτή η οποία επανακαθορίζει τους όρους του παραδοσιακού storytelling ενός παραμυθιού; Αν δεν υπάρχει ο κακός που πρέπει να ηττηθεί τότε ποιο είναι το νόημα;
Τι συμβαίνει με τους παλιούς χαρακτήρες;
Η οπτική των σύγχρονων παραμυθιών δε θέλει το δίπτυχο άσπρου και μαύρου. Ένας φαινομενικά καλός χαρακτήρας δε σημαίνει πως είναι αυτό που φαίνεται. Μερικές από τις πρώτες προσπάθειες της Disney πάνω στην αποδοχή του διαφορετικού ήταν η Πεντάμορφη και το Τέρας και ο Καμπούρης της Παναγίας των Παρισίων. Παρόλα αυτά και στις δύο αυτές περιπτώσεις η διαφορετικότητα πηγάζει μόνο από την εμφάνιση καθώς και οι δύο χαρακτήρες τελικά αποκαλύπτεται πως έχουν χρυσή καρδιά. Σίγουρα λοιπόν οι δύο αυτές περιπτώσεις όπως και η περίπτωση του Χανς στο Ψυχρά κι Ανάποδα (Frozen) δεν ανήκουν στην σύγχρονη οπτική. Δεν δικαιολογούν κάποια αρνητική πράξη των χαρακτήρων. Παρουσιάζονται πάλι ως το απόλυτο καλό και το απόλυτο κακό τα οποία όμως κρύβονται πίσω από την εξωτερική τους εμφάνιση.
Η διαφορετική οπτική των σύγχρονων αφηγήσεων
Η σημερινή οπτική των σύγχρονων αφηγήσεων τείνει να είναι αρκετά διαφορετική. Ναι, φυσικά μεγάλο ρόλο στην αλλαγή αυτή παίζει το γεγονός πως οι παραγωγοί είδαν πως το rebranding κακών χαρακτήρων όπως ο Joker και η Harley Quinn πουλάει. Για να φτάσουμε όμως στο σημείο να πούμε πως «εμπορικά» η διαφορετικότητα κερδίζει έδαφος στον κινηματογράφο δεν πρέπει να αψηφήσουμε την τρομερή αλλαγή των θέλω των θεατών. Το κοινό άρχισε να αναζητά ρεαλιστικούς χαρακτήρες με τους οποίους μπορεί να ταυτιστεί πιο εύκολα.
Όσοι μεγαλώσαμε με κανόνες για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε και πώς πρέπει να είναι η εμφάνιση μας αρχίσαμε να ψάχνουμε πρότυπα σε άλλους χαρακτήρες. Και ποιος θα μπορούσε να είναι καλύτερος για αυτό το ρόλο από τους χαρακτήρες που κυνηγήθηκαν και επικρίθηκαν για δεκαετίες επειδή κανείς δεν τους έδωσε το backstory που τους άξιζε; Ο λόγος που ταυτίζεται κάποιος με τη νέα Cruella και τη νέα Maleficent δεν είναι απλώς επειδή είναι της μόδας. Δεν είναι επειδή ντύνονται διαφορετικά. Ο λόγος είναι επειδή μένουν ο εαυτός τους και δε φοβούνται να πάνε ενάντια σε ολόκληρο τον κόσμο προκειμένου να μη χάσουν την ταυτότητα τους. Αυτό που τις ξεχωρίζει. Επιπλέον μαθαίνοντας πλέον την ιστορία τους μπορούμε να καταλάβουμε και όσα τις οδήγησαν σε συγκεκριμένες πράξεις. Δε γεννήθηκαν «villains», κανείς δεν γεννιέται κακός.
Για τους επικριτές
Συνοψίζοντας οι γκρίζοι χαρακτήρες σπάνε τα όρια της μυθοπλασίας. Είναι χαρακτήρες ρεαλιστικοί με τους οποίους μπορούμε να ταυτιστούμε με μεγαλύτερη ευκολία. Δεν είναι τέλειοι και είναι περήφανοι για αυτό. Είναι πιο επίκαιροι από ποτέ. Για όσους υποστηρίζουν πως τα πράγματα κάποτε ήταν πιο αγνά και πως πλέον τα νέα πρότυπα καταστρέφουν τους νέους υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Μια γενιά ικανή να αγαπήσει το διαφορετικό θα είναι πάντα καλύτερη από μια γενιά γεμάτη ξύλινα πρότυπα και προκαταλήψεις.
Παρόμοια άρθρα:
- Cruella (2021): η ερμηνεία που άλλαξε για πάντα τον χαρακτήρα
- Male Gaze και Harley Quinn: Suicide Squad vs Birds of Prey
- Bungo Stray Dogs: πέρα από το καλό και το κακό
- Ανακαλύπτοντας την πραγματική ομορφιά του American Beauty
Ακολουθήστε μας στις σελίδες μας Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
