Γιατί είμαστε όπως είμαστε;

Από που πηγάζει η προσωπικότητα και η συμπεριφορά μας; Γιατί είμαστε τόσο διαφορετικοί μεταξύ μας; Από πού να ξεκινήσουμε και πού να τελειώσουμε! Με πολύ απλά λόγια, μας διαμορφώνει ένας συνδυασμός κληρονομικότητας και περιβάλλοντος. Πριν ακόμα γεννηθούμε, τα θεμέλια της συμπεριφοράς που θα παρουσιάσουμε ως ενήλικες είναι ήδη έτοιμα. Τα χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας μας, τα οποία έχουμε κληρονομήσει, επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας. Μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει ήδη κατά τη δημιουργία του γενετικού κώδικα. Ο ακριβής τρόπος λειτουργίας αυτής της διαδικασίας εξακολουθεί να αποτελεί μήλο της έριδος μεταξύ των επιστημόνων, ωστόσο όλοι συμφωνούν για την ύπαρξή της.

Αλληλεπίδραση κληρονομικότητας και περιβάλλοντος: το αξιοπερίεργο!

Ωραία ως εδώ! Όλοι ξέρουμε πως φανερώνεται ένα κληρονομημένο χαρακτηριστικό στη συμπεριφορά μας. Επίσης, όλοι γνωρίζουμε πως ο περίγυρός μας (το περιβάλλον) μπορεί να επηρεάσει τις επόμενες κινήσεις μας και εν τέλει να διαμορφώσει συμπεριφορές. Μια αλληλεπίδραση, λοιπόν, των εγγενών και των επίκτητων χαρακτηριστικών μας, δημιουργεί το «είναι» μας. Μήπως, όμως, συμβαίνει και κάτι άλλο; Μήπως το περιβάλλον που επιδρά επάνω μας δεν είναι ένα τυχαίο περιβάλλον, στο οποίο απλά βρεθήκαμε και έτυχε να δεχτούμε την επιρροή του; Μήπως εμείς ευθυνόμαστε και για αυτή την επιρροή; Ωχ… τι σας λέω τώρα; Ότι ίσως (ίσως ξαναλέω) εσείς δημιουργήσατε το περιβάλλον, το οποίο επέδρασε επάνω σας!

Μα πώς γίνεται να δημιουργούμε εμείς περιβάλλοντα;

Όπως προαναφέραμε, τα έμφυτα χαρακτηριστικά μας είναι έτοιμα πριν καν γεννηθούμε και τα φέρουμε από την δημιουργία μέχρι το τέλος της ζωής μας. Αυτά τα χαρακτηριστικά, μας ωθούν να διαλέξουμε περιβάλλοντα (ερεθίσματα, παρέες, χόμπι, φίλους κτλ.). Σίγουρα δεν ελέγχουμε κάθε τι γύρω μας, όμως, υπάρχουν εξαρτημένες από εμάς μεταβλητές τις οποίες ορίσαμε είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Άρα, αν είμαστε επιρρεπείς στο αλκοόλ εκ γενετής, ίσως διαλέξουμε παρέες που είναι εξίσου επιρρεπείς, οι οποίες θα μας ωθήσουν ακόμη περισσότερο σε αυτόν τον φαύλο κύκλο συμπεριφοράς; Ίσως… Οι γνώμες διίστανται! Όμως, από επιστημονικής, ψυχολογικής, κοινωνικής (κοινωνιοψυχολογικής αν θέλετε) άποψης το μοτίβο στέκει!

Κρίσιμα συμπεράσματα

Το σίγουρο είναι ένα! Δεν κληρονομούμε ιδιότητες ή ψυχικά γνωρίσματα των προγόνων μας, αλλά προδιαθέσεις για την ανάπτυξη και τη διαμόρφωση ψυχικών γνωρισμάτων.

Για παράδειγμα, η τέλεια μουσική αντίληψη είναι η δεξιότητα ανίχνευσης ενός μουσικού τόνου. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι αυτή η ικανότητα εντοπίζεται σε οικογενειακά γονίδια και ισχυρίζονται ότι μπορεί να συνδεθεί με ένα μόνο γονίδιο. Ωστόσο, έχουν επίσης ανακαλύψει ότι η ύπαρξη αυτού του γονιδίου από μόνη της δεν είναι αρκετή για να αναπτυχθεί αυτή η δεξιότητα. Αντιθέτως, είναι απαραίτητη η μουσική εκπαίδευση κατά την πρώιμη παιδική ηλικία προκειμένου να επιτρέψει σε αυτή την κληρονομική ικανότητα να εκδηλωθεί.

Το ύψος είναι ένα άλλο παράδειγμα ενός χαρακτηριστικού που επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση φύσης και ανατροφής. Ένα παιδί μπορεί να προέρχεται από μια οικογένεια όπου όλοι είναι ψηλοί και μπορεί να έχει κληρονομήσει αυτά τα γονίδια. Ωστόσο, αν μεγαλώσει σε ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον, όπου δεν λαμβάνει σωστή διατροφή, δεν θα μπορέσει να αναπτύξει το ύψος που θα είχε, αν είχε μεγαλώσει σε ένα πιο υγιεινό περιβάλλον.

Σύγχρονες απόψεις για «φύση εναντίον ανατροφής»

Όλο και περισσότερο σήμερα, οι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι το ερώτημα «κατά πόσο οι κληρονομικοί ή οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό» δεν είναι η σωστή προσέγγιση για να εξηγήσουμε την ανθρώπινη προέλευση. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχει ένας απλός τρόπος για να απελευθερώσουμε το πλήθος των δυναμικών που έχουμε.

Αυτές οι επιρροές περιλαμβάνουν γενετικούς παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, περιβαλλοντικούς παράγοντες που αλληλεπιδρούν, όπως οι κοινωνικές εμπειρίες και η γενικότερη κουλτούρα, καθώς επίσης και τον τρόπο με τον οποίο οι κληρονομικές και οι περιβαλλοντικές επιρροές αλληλοσυνδέονται. Αντ’ αυτού, πολλοί ερευνητές σήμερα ενδιαφέρονται να δουν πώς τα γονίδια διαμορφώνουν τις περιβαλλοντικές επιρροές και αντίστροφα. Ό,τι δηλαδή αναλύσαμε ήδη παραπάνω.

Και τελικά τι υπερισχύει;

Τίποτα από τα δύο δεν υπερισχύει έναντι του άλλου. Περιβάλλον και κληρονομικότητα είναι απολύτως αλληλένδετα. Ο ένας και μοναδικός παράγοντας που παρεμβάλλεται είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Εμείς είμαστε ο ένας και σημαντικότερος παράγοντας που παρεμβαίνει στη σχέση φύσης και ανατροφής. Μονάχα μέσα από το πρίσμα της εξελικτικής βιολογίας και ψυχολογίας μπορεί κανείς να παρατηρήσει τη διαμόρφωση ολοτήτων με ξεχωριστές ιδιοσυγκρασίες. Όντας διαλλακτικοί και βαδίζοντας κόντρα στα ταμπού της κοινωνίας, ίσως κάποτε αντιληφθούμε την περιπλοκότητα του ανθρώπινου νου…

Πηγές:

• Ανάμεσα σε ηλίθιους
• «Φύση εναντίον Ανατροφής»: Ποια διάσταση υπερισχύει στην ανθρώπινη υπόσταση;

Παρόμοια άρθρα:

• Υπάρχει σωτηρία και μετά τη μαζική κουλτούρα;
• Μιμητισμός: η διαλυτικότητα της εποχής μας
• Η λάθος επιλογή εξαρτάται από εμάς

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Beasty-Press // Giving Sight The Project