Πριν από περίπου δυόμισι χιλιάδες χρόνια, ο Πλάτωνας, προσπαθώντας να εξηγήσει το μυστήριο της φύσης που λέγεται έρωτας, έγραψε το περίφημο Συμπόσιο. Το βιβλίο είναι ακριβώς μια πραγματεία για τον έρωτα. Σε μια γιορτή, λοιπόν, που διοργάνωσε ο ποιητής Αγάθωνας για να γιορτάσει μια βράβευσή του στην αρχαία Αθήνα, παρευρέθηκε πλήθος εξεχόντων ανδρών, οι οποίοι αποφάσισαν να περάσουν τη βραδιά φιλοσοφώντας και συζητώντας για τον έρωτα. Ο μύθος, που αφηγήθηκε διά στόματος Αριστοφάνη, εξηγεί την ανθρώπινη φύση και τις περιπέτειές της. Παραθέτω παρακάτω το κομμάτι από το Συμπόσιον που ξεχώρισα περιληπτικά.
Πώς ξεκινά ο μύθος;
Υπήρχε, κάποτε, το ανδρόγυνο, που και στην εμφάνιση και στο όνομα αποτελούσε συνδυασμό του αρσενικού και του θηλυκού. Τώρα, όμως, δεν υφίσταται πια, αλλά το όνομα του χρησιμεύει σαν βρισιά. Ολόκληρο το σώμα κάθε ανθρώπου ήταν στρογγυλό, έχοντας ολόγυρα τη ράχη και τα πλευρά. Χέρια είχε τέσσερα και πόδια ίσα με τα χέρια και πρόσωπα δύο πάνω από έναν κυκλικό αυχένα, ολόιδια μεταξύ τους. Κεφάλι ένα, πάνω από τα δύο πρόσωπα, που βρίσκονταν το ένα απέναντι στο άλλο. Ενώ αυτιά τέσσερα και διπλά γεννητικά όργανα, και όλα τα άλλα.
Ιδιότητες του ανδρόγυνου σώματος βάσει Πλάτωνος
Προχωρούσε όπως και τώρα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση ήθελε και όταν επιθυμούσε να τρέξει γρήγορα, μετακινούνταν κυκλικά. Και ήταν τρία τα γένη του, γιατί το αρσενικό γεννήθηκε αρχικά από τον ήλιο, το θηλυκό από τη γη κι εκείνο που μετείχε και των δύο, από τη σελήνη. Κι αυτό, γιατί και η σελήνη μετέχει και των δύο. Ήταν δε κυκλικά, γιατί ήταν όμοια με τους γονείς τους και ήταν φοβερά ως προς τη δύναμη και τη σωματική τους αντοχή και είχαν πολύ μεγάλη έπαρση. Τα έβαλαν και με τους θεούς και προσπάθησαν να ανεβούν στον ουρανό για να τους επιτεθούν. Ο Ζευς τότε και οι άλλοι θεοί σκέφτονταν τι πρέπει να τους κάνουν και δεν έβρισκαν λύση. Δεν μπορούσαν ούτε να τους σκοτώσουν και να αφανίσουν το γένος τους, ούτε όμως και να τους αφήσουν να παρεκτρέπονται.
Η διχοτόμηση του ανδρόγυνου πλάσματος
Ο Ζευς σκέφτηκε κάτι και τους είπε: Μου φαίνεται, είπε, πως μηχανεύτηκα έναν τρόπο ώστε και να διατηρηθούν οι άνθρωποι και να πάψει ο εκτραχηλισμός τους, αφού θα έχουν γίνει ασθενέστεροι (…). Αφού τα είπε αυτά, έκοψε τους ανθρώπους στη μέση (…). Και όποιον έκοβε, έβαζε τον Απόλλωνα να του γυρίζει το πρόσωπο και τον μισό λαιμό προς την τομή, ώστε βλέποντας το κόψιμό του να γίνει ο άνθρωπος φρονιμότερος και τον έβαζε να γιατρέψει τα υπόλοιπα. Αυτός, λοιπόν, γύριζε το πρόσωπο του ανθρώπου και τραβούσε από παντού το δέρμα προς αυτό που λέμε τώρα κοιλιά, όπως τα σουρωτά πουγκιά. Ύστερα, το έδενε στη μέση της κοιλιάς αφήνοντας ένα στόμιο, αυτό που λέμε αφαλό. Και ενώ λείαινε τις πολλές ρυτίδες, άφηνε λίγες, αυτές που βρίσκονται γύρω από την κοιλιά και τον αφαλό, για να αποτελούν ανάμνηση του παλιού παθήματος.
Ατελή και αδύναμα όντα αναζητούν τη χαμένη τους δύναμη
«Επειδή λοιπόν η φύση διχοτομήθηκε, το κάθε ον, ποθώντας το μισό του, πήγαινε μαζί του. Και τυλίγοντας τα χέρια του το ένα γύρω από το άλλο και αγκαλιασμένα μεταξύ τους, θέλοντας να ξαναενωθούν, πέθαιναν από την πείνα και την απραξία, γιατί δεν ήθελαν να κάνει τίποτα το ένα χωρίς το άλλο. Και πέθαινε το ένα από τα δυο μισά και παρέμενε το άλλο. Εκείνο που παρέμενε, επιζητούσε άλλο και αγκαλιαζόταν μαζί του. Είτε τύχαινε να είναι το ήμισυ μιας ολόκληρης γυναίκας, είτε ενός άντρα, και έτσι χάνονταν».
Πώς ολοκληρώνεται ο «μύθος»;
Τους λυπήθηκε όμως ο Ζευς και μηχανεύτηκε κάτι άλλο. Μετέθεσε τα γεννητικά τους όργανα μπροστά γιατί προηγουμένως τα είχαν κι αυτά προς τα έξω και η γονιμοποίηση και η γέννηση γινόταν όχι επάνω τους, αλλά στη γη. Έτσι, έκανε την γονιμοποίηση να είναι δυνατή μέσα τους, με το αρσενικό μέσα στο θηλυκό, ώστε με το αγκάλιασμα να αναπαράγεται το γένος. Είναι, λοιπόν, από τόσο παλιά ο έρωτας έμφυτος στους ανθρώπους, τους επαναφέρει στην αρχαία φύση και επιχειρεί να γιατρέψει την ανθρώπινη φύση. Ο καθένας από μας είναι κομμένος κι αναζητεί πάντοτε το κομμάτι που του λείπει.
Υπάρχει τελικά το άλλο μας μισό;
Ο λόγος του Αριστοφάνη συνεχίζεται για λίγο ακόμα και όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να διαβάσει ολόκληρο το Συμπόσιον. Πάντως, βρίσκω πολύ σημαντική την παρουσίαση του έρωτα σαν μια βαθιά εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου να ενωθεί με κάποιον άλλον. Σαν να νιώθει μισός, ατελής και αδύναμος χωρίς αυτή την αλληλοσυμπλήρωση. Σαν να νιώθει πόνο που μόνο με ένα «άλλο μισό» μπορεί να απαλυνθεί. Είναι όμως αυτές οι υποθέσεις κάτι παραπάνω από ένα παραμύθι;
Η βαθιά επιθυμία σύναψης στενών σχέσεων, για την οποία μιλά αλληγορικά ο μύθος, έχει μελετηθεί και επιβεβαιωθεί, εμπειρικά. Όπως εμπειρικά έχει τεκμηριωθεί ότι υπάρχει και ένας άνθρωπος πολύ συμβατός μαζί μας νευροψυχολογικά. Η ιδέα του άλλου μισού, προήλθε από τον μύθο του Αριστοφάνη, και πολύ μετά ερευνήθηκε και τεκμηριώθηκε. Φυσικά δεν ισχύει με τον τρόπο που πίστευαν οι άνθρωποι τότε, αλλά σίγουρα στέκει αισιόδοξη και ελπιδοφόρα στον ορίζοντα της ζωής.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation.
- ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ, Πλάτων, Εκδότης Ζήτρος.
Παρόμοια Άρθρα:
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
