Ηχογράφηση από τη Μαρία Σακαρίκου:
Ο Ίρβιν Γιάλομ στο βιβλίο του Όταν έκλαψε ο Νίτσε δίνει στην ανθρωπότητα ένα μήνυμα, να ζούμε τη ζωή μας με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιθυμούμε να ξαναζήσουμε ακριβώς την ίδια ζωή αιώνια.
Ο συγγραφέας
Ο Ίρβιν Ντέηβιντ Γιάλομ γεννήθηκε στην Ουάσιγκτον το 1931 από Εβραίους γονείς, μετανάστες από τη Πολωνία. Είναι Αμερικανός ψυχοθεραπευτής, συγγραφέας και καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής ψυχοθεραπείας και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και εγχειριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας. Ο Γιάλομ, είναι γνωστός για την διδασκαλία του σχετικά με την ομαδική ψυχοθεραπεία και την ανάπτυξη του μοντέλου της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας. Είναι επιπλέον γνωστός για τα επιστημονικά του βιβλία, άρθρα και μυθιστορήματα.
Η υπόθεση
Στη Βιέννη του 19ου αιώνα, ο Γερμανός φιλόσοφος Φρήντριχ Νίτσε και ο Αυστριακός γιατρός Γιόζεφ Μπρόιερ, ένας από τους πατέρες της ψυχανάλυσης, συναντιούνται και κανονίζουν ένα είδος διπλής ψυχοθεραπείας. Σ’ αυτή την διαδικασία της υπαρξιακής αναζήτησης των δύο ανθρώπων, λαμβάνει μέρος μία γυναίκα ονόματι Λου Σαλομέ, ένας νέος γιατρός ο Ζίγκμουντ Φρόυντ, και μια γοητευτική ασθενής η Άννα Ο. Η τελευταία αποτελεί έμμονη ιδέα του ψυχιάτρου της. Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία που εκτυλίσσεται αποκαλύπτει, χαρακτηριστικά της γέννησης της ψυχοθεραπείας αλλά και της σχέσης της με την υπαρξιακή φιλοσοφία.
Ένα ενδιαφέρον πείραμα
Ο διάσημος ψυχίατρος Γιάλομ στο συγκεκριμένο βιβλίο παρουσιάζει μια ερμηνευτική προσέγγιση, συνδέοντας την ψυχοθεραπεία με την υπαρξιακή φιλοσοφία. Τα δυο αυτά ιστορικά πρόσωπα (Μπρόιερ και Νίτσε) δεν έχουν ποτέ συναντηθεί πρωτύτερα. Παρόλα αυτά, συμμετάσχουν από κοινού σε αυτό το πνευματικό πείραμα. Τα βασικότερα γεγονότα της ζωής τους, όπως παρουσιάζονται στο μυθιστόρημα είναι πραγματικά. Αληθινά είναι και τα πρόσωπα που αναφέρονται. Η Άννα Ο. η ασθενής του Μπρόιερ, η Λού Σαλομέ η γυναίκα που αναστατώνει τον Νίτσε, η καταπιεστική αδελφή του και ο κοινός φίλος του Νίτσε και της Λου, ο Πώλ Ρε. Οι περισσότερες επιστολές και τ’ αποσπάσματα του φιλόσοφου στο βιβλίο είναι εξίσου αληθινά.
Στην συνάντηση αυτή των δύο ιστορικών προσώπων, οι αντιστάσεις του Νίτσε είναι συνεχόμενες καθώς εφευρίσκει συνεχώς τρόπους να αρνηθεί τη θεραπεία. Ο Μπρόιερ ακολουθεί διαφορετικές στρατηγικές, στην προσπάθειά του να καταφέρει τον Νίτσε να ανοιχτεί. Κάθε του άνοιγμα όμως οδηγεί σε μια νέα απομάκρυνση, οδηγώντας τον γιατρό σε απόγνωση. Μέχρι που ένα βράδυ ο Νίτσε ταλαιπωρημένος από μια κρίση ημικρανίας ζητά τη βοήθεια του Μπρόιρερ. Τότε έχουμε την ουσιαστική αρχή του πειράματος.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, η αμφίδρομη σχέση των δυο ηρώων, αλληλοσυμπληρώνει τη σκέψη τους, με αποτέλεσμα την αλλαγή ρόλων. Ξάφνου, η τροπή μετατρέπεται με το ερώτημα του Νίτσε: Έζησες τη ζωή σου; Ή σε έζησε εκείνη; Την επέλεξες; Ή σε επέλεξε εκείνη; Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή! Ζήσε όταν ζεις! Ο θάνατος χάνει τη φρίκη του αν κάποιος πεθαίνει έχοντας εξαντλήσει τη ζωή του! Στο ρόλο του ασθενή είναι πλέον ο Μπρόιερ, ο οποίος έχει πια βάλει στην άκρη το ρόλο του γιατρού, και ακολουθώντας τα λεγόμενα του Νίτσε, προχωρά σε μια κατάδυση στο εσωτερικό του εαυτό, στα πάθη και στις αδυναμίες του.
Το ταξίδι του Μπρόιερ στο εσωτερικό του εαυτού του και η αντιμετώπιση των εμμονών του οδηγεί τον Νίτσε να προβεί στην δική του εσωτερική αναζήτηση. Η απογύμνωση του Μπρόιερ, βοηθά το Νίτσε να εκθέσει τις δικές του προσωπικές εμμονές. Αποτέλεσμα της διαδικασίας είναι να οδηγηθούν και τα δύο πρόσωπα στην κάθαρση και τη ψυχική λύτρωση, μέσω της ιαματικής δύναμης της αγάπης.
Επίλογος
Ο Γιάλομ, μέσα από αυτή την πνευματική αλληλεπίδραση των δύο προσώπων, παρουσιάζει τη θεωρία του περί αιώνιας επανάληψης: Κι αν μια μέρα ή μια νύχτα, ερχόταν ένας δαίμονας και γλιστρούσε μέσα στην υπέρτατη μοναξιά σου και σού λεγε: Αυτή τη ζωή, όπως την έζησες και την ζεις ως τώρα, πρέπει να την ξαναρχίσεις από την αρχή (…). Ο παραμικρός πόνος, η παραμικρή ευχαρίστηση… όλα όσα ένιωσες στη ζωή σου θα ξανάρθουν με την ίδια σειρά, με την ίδια ανελέητη διαδοχή (…) και θα αναρωτιόσουν για το κάθε τι. Το θέλεις αυτό; Το ξανά θέλεις; Μέσα από τα λόγια του Νίτσε, καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε το πείραμα της αιώνιας επιστροφής και να αντιληφθούμε τις ψυχολογικές συνέπειές του. Με σκοπό να πορευτούμε προς μια ζωή όπως ακριβώς την ονειρευόμαστε. Οδηγούμενοι στην απόλυτη ελευθερία, καθώς επιλέγουμε πώς θα ζούμε τη ζωή μας και πορευόμαστε με την ευθύνη των επιλογών μας.
Ο Γιάλομ επομένως μας παροτρύνει, να ζήσουμε τη ζωή, έτσι ώστε αν είχαμε και άλλη μια ευκαιρία, να την ξαναζούσαμε όπως ακριβώς είναι. Ζήστε ελεύθεροι! Είναι επικίνδυνο να ζεις με ασφάλεια, έλεγε ο Νίτσε…
Παρόμοια άρθρα:
- Ανατυπώσεις Τριών Δημοφιλών βιβλίων των Εκδόσεων Άγρα
- Το θαύμα της ψυχοθεραπείας…
- Προτάσεις βιβλίων για το ευ ζήν
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
