Νικηφόρος Βαλτινός: “Μου λείπει η άμεση επικοινωνία”

Με αφορμή την παράσταση «Αλ,το παλιό ρομπότ», ο Νικηφόρος Βαλτινός μοιράζεται μαζί μας ορισμένους προβληματισμούς. Χάθηκε ο αυθορμητισμός στην επικοινωνία; Κατασκευάζεται η ανθρώπινη συνείδηση; Ο σεναριογράφος μας ταξιδεύει στο μέλλον και μας επαναφέρει στο παρόν, μιλώντας για τα άμεσα σχέδια του.

«Το σενάριο μου προσφέρει μια διέξοδο από την ρουτίνα, την οποία χρειάζομαι διότι έχω καλλιτεχνικές ανησυχίες. Από την άλλη, μου αρέσει η επιχειρηματικότητα».

Πώς αποφάσισες να αναλάβεις τη διεκπεραίωση μιας παιδικής παράστασης;

Το έργο αυτό έφτασε στα χέρια μου πριν από 2 χρόνια. Η μορφή του βρισκόταν ακόμη σε αρχικό στάδιο, αλλά το θέμα του μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Σχετίζεται με την τεχνολογία και την τάση της να απορροφά πολλές φορές τις ψυχές και το μυαλό των παιδιών. Πρόκειται για μία κατάσταση, την οποία έχω παρατηρήσει κι εγώ. Βλέπω δηλαδή, ότι οι άνθρωποι μιλούν λιγότερο κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον στα μάτια, και περισσότερο κοιτάζοντας την οθόνη του κινητού. Η άμεση επικοινωνία έχει ελαττωθεί, αφού η τεχνολογία προσφέρει την «πολυτέλεια» του χρόνου. Μπορείς να φιλτράρεις τη σκέψη σου και να την αλλάξεις όπως σε εξυπηρετεί στην κάθε περίπτωση.

Εμένα μου λείπει η άμεση επικοινωνία, οπότε όταν είδα το συγκεκριμένο θέμα σκέφτηκα ότι το μήνυμα αυτό αξίζει να μεταφερθεί στις νέες γενιές. Για τον λόγο αυτό, και με την εμπειρία μου στον διάλογο, ανέλαβα να δώσω στο έργο την τελική του μορφή. Εμπνεύστηκα, μου άρεσε το θέμα.

Θεωρείς πως το γεγονός ότι η παράσταση απευθύνεται σε παιδιά προϋποθέτει ακόμα μεγαλύτερη προσοχή στο σενάριο και τη σκηνοθεσία;

Το κάθε είδος θεάτρου έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις. Για την συγκεκριμένη παράσταση, θεώρησα ότι το κείμενο πρέπει να είναι άμεσο, να μιλά τη γλώσσα των παιδιών. Δεν είχε «ξύλινο» λόγο, αλλά ήταν πολύ απλό και καθημερινό. Για αυτό νομίζω ότι υπήρχε μεγαλύτερη ανταπόκριση από τα παιδιά του Γυμνασίου. Μπορούσαν να ταυτιστούν με τους ήρωες κι η γλώσσα πλησίαζε περισσότερο τα δικά τους ακούσματα, καθώς τα μικρότερα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμα την επικοινωνία των εφήβων. Τους αφορούσε περισσότερο και λόγω των θεμάτων, όπως ο έρωτας, η εξερεύνηση, το παιχνίδι.

Σχετικά με τη σκηνοθεσία,αυτό που έχει σημασία είναι να κρατάς τα παιδιά σε εγρήγορση, οι σκηνές να αλλάζουν συχνά. Οι 3D προβολές πιστεύω ότι κατάφεραν να προσελκύσουν. Οι θεματικοί κόσμοι που εξερευνούσαν οι ήρωες είχαν ένα οπτικό ενδιαφέρον.

Ποια ήταν τα ερεθίσματα εσένα και του συνεργάτη σου (Θωμά Αντωνάτου) για την καταγραφή ενός έργου επιστημονικής φαντασίας;

Είχαμε παρακολουθήσει μία σειρά, η οποία λεγόταν Westworld. Διαδραματίζεται στο μέλλον: μιλά για τα ρομπότ και τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται με την τεχνητή νοημοσύνη, ώσπου αποκτούν συνείδηση και επιδιώκουν να ξεφύγουν από τον ανθρώπινο έλεγχο. Μου άρεσε πολύ αυτή η ιδέα, διότι συνειδητοποίησα ότι η ανθρώπινη συνείδηση ίσως να είναι ένα κατασκεύασμα, μία συνταγή, που μπορεί να αντιγραφεί και να τοποθετηθεί στην ψυχή μιας μηχανής. Το ίδιο συνέβη και με την Αλ. Ο Αλμπέρτο της είχε “φυτέψει” εμπειρίες κι αναμνήσεις πραγματικών ανθρώπων, δίνοντας της ανθρώπινα συναισθήματα.

Όσον αφορά την παρουσίαση και την αισθητική, μας ενέπνευσε το “Ready Player One” του Spielberg. Αναφέρεται στην εικονική πραγματικότητα, σε χαρακτήρες που εισέρχονται σε έναν κόσμο ο οποίος τους ταξιδεύει, κάτι σαν μία δεύτερη ζωή.

Ασχολείσαι και με άλλους τομείς του θεάτρου πέρα από το σενάριο;

Η βασική μου δουλειά στο θέατρο Ιλίσια και Ιλίσια Βολανάκης είναι η διεύθυνση παραγωγής. Στο πρώτο, θέλουμε να ακολουθούμε ένα κλασσικό ρεπερτόριο και φαίνεται πως ο κόσμος ανταποκρίνεται σε αυτό. Στη δεύτερη σκηνή, προτιμάμε να ανεβάζουμε πιο σύγχρονα έργα, ενώ στην κάτω σκηνή, ελληνικά έργα. Εγώ ασχολούμαι με αυτό περισσότερο, κάνω την έρευνα, βρίσκω έργα.

Προτιμάς την ενασχόληση με το σενάριο ή με τη διεύθυνση παραγωγής;

Δεν νομίζω ότι προτιμάω κάτι. Το σενάριο μου προσφέρει μια διέξοδο από την ρουτίνα, την οποία χρειάζομαι διότι έχω καλλιτεχνικές ανησυχίες. Από την άλλη, μου αρέσει η επιχειρηματικότητα. Η διαχείριση του θεάτρου μου μαθαίνει την οργάνωση και τη συνέπεια. Συνδιαλέγεσαι έτσι με δύο διαφορετικούς κόσμους: τον καλλιτεχνικό, ο οποίος θέλει ιδιαίτερη μεταχείριση και τον επιχειρηματικό. Έχει ενδιαφέρον να τους εξερευνείς παράλληλα.

Τι σημαίνει για εσένα το θέατρο; (Χρησιμοποίησε λέξεις από τα αρχικά της λέξης «θέατρο»)

Θέαμα

Ελευθερία
Το θέατρο σου επιτρέπει να βιώνεις καταστάσεις και να εξερευνείς συναισθήματα, τα οποία δεν θα είχες την ευκαιρία να ανακαλύψεις στην καθημερινότητα σου.

Αρμονία

Τώρα
Το καλό θέατρο είναι διαχρονικό.

Ρυθμός
Είναι σημαντικό να ξυπνάς τον θεατή ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να αισθάνεται ότι συμμετέχει κι αυτός στην παράσταση.

Οργάνωση

Ποια ήταν η πιο σημαντική της καριέρας σου ως τώρα;

Δεν νομίζω πως έχει έρθει ακόμη. Θεωρώ ότι μια μεγάλη στιγμή για εμένα θα είναι όταν θα ανακαλύψω κάτι που θέλω να κάνω στο θέατρο, θα το υλοποιήσω από το Α ως το Ω και θα έχει επιτυχία καλλιτεχνική κι εμπορική.

Πιστεύεις ότι η οικογένεια σου σου έδωσε τα ερεθίσματα για να ασχοληθείς με το θέατρο; Αν τα δεδομένα ήταν διαφορετικά, με ποιο επάγγελμα μπορεί να είχες ασχοληθεί;

Μπήκα ίσως σε αυτή τη δουλειά με έναν τρόπο τελείως οργανικό. Βρέθηκα μέσα σε αυτό και προσπαθώ κάθε μέρα.
Αν είχα ασχοληθεί με κάτι άλλο, θα ήταν με το τραγούδι. Θα ήμουν λαϊκός τραγουδιστής του 1960. Μου αρέσουν αυτά τα τραγούδια. Προτιμώ όμως να το κρατάω σαν χόμπι. Όταν κάνεις κάτι επαγγελματικά, χάνει τη γοητεία του. Και η πληροφορική μου άρεσε, αλλά την έχω αφήσει εδώ και πολλά χρόνια.

Ετοιμάζεις κάποιο έργο αυτή την περίοδο;

Ετοιμάζουμε τέσσερα έργα για την επόμενη χρονιά. Το ένα είναι “Ο αρχιμάστορας Σόλνες”, με τον Γρηγόρη Βαλτινό και την Κατερίνα Λέχου. Ένα ελληνικό έργο που θα ανεβάσουμε λέγεται “Αέρας”, με την Ναταλία Τσαλίκη και την Όλια Λαζαρίδου. Τα άλλα δύο θα ανακοινωθούν σύντομα.

Σχετικά με την παράσταση:

“ΑΛ, ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΡΟΜΠΟΤ”, στο Θέατρο Ιλίσια