Miloš Forman
Πηγή εικόνας: televizeseznam.cz

Ηχογράφηση από την Ακριβή Ανδρινοπούλου:

Ο Miloš Forman είναι από αυτούς τους σκηνοθέτες που, ίσως, δεν χρειάζεται εισαγωγές. Εμείς, ωστόσο, θα του χαρίσουμε μια. Τσέχος από το χωριό Τσέσλαβ, αποτέλεσε την κεντρική φιγούρα του επαναστατικού μεταπολεμικού Τσεχοσλοβάκικου νέου κύματος. Tαινίες όπως το Black Peter και το The Fireman’s Ball, έφεραν στη μεγάλη οθόνη εικόνες, ιδέες και τεχνικές που σημάδεψαν την ιστορία του σινεμά. Ύστερα από την τρομερή επιτυχία του στην πατρίδα του, έφτασε στην Αμερική. Εκεί δημιούργησε μερικές από τις πιο αναγνωρισμένες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, όπως το One Flew Over the Cuckoo’s Nest και το Amadeus. Ας κάνουμε μια αναδρομή στη ζωή και στις δημιουργίες του.

Amadeus
Πηγή εικόνας: ciakclub.it

Ο ρόλος του στο Νέο Κύμα

Γεννημένος το 1932 στην Τσεχοσλοβακία, ο Miloš Forman πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ανήλικης ζωής του σε οικοτροφεία για παιδιά που έχασαν τους γονείς τους στον πόλεμο. Αμφότεροι οι γονείς του Forman έχασαν τη ζωή τους στο Auschwitz. Ο ίδιος, αρχικά επιθυμώντας να γίνει θεατρικός παραγωγός, ξεκίνησε τις σπουδές του στο νεοσύστατο, τότε, τμήμα Κινηματογράφου, του πανεπιστημίου της Πράγας (FAMU). Πρόκειται για μια σχολή από την οποία αναδύθηκαν μεγάλα ονόματα τoυ σινεμά. Συγκαιρινοί του Forman, όπως η Βέρα Χυτίλοβα και ο Γίρι Μένζελ. Μια σχολή η οποία έδωσε το έδαφος για αυτό που θα ονομαζόταν Τσεχοσλοβάκικο νέο κύμα (1963 – 1969).

Miloš Forman
Πηγή εικόνας: mubi.com
Black Peter και Loves of a Blonde (1963, 1965)

Η ταινία που σηματοδότησε την έναρξη αυτού του κινηματογραφικού κινήματος και η πρώτη μεγάλου μήκους του Miloš Forman είναι το Black Peter. Ακολουθεί έναν νέο χωρίς στόχους και σκοπούς, καθώς ξεκινά μια δουλειά που είναι πολύ ντροπαλός για να φέρει εις πέρας. Εξίσου ντροπαλός είναι και με την κοπέλα που του έχει τραβήξει την προσοχή. To φιλμ ευαίσθητα παρουσιάζει την ανθρώπινη εμπειρία. Η πλοκή είναι σχεδόν μηδενική. Κι όμως, ο θεατής καταφέρνει να ενταχθεί εξολοκλήρου στη ζωή των χαρακτήρων, γνωρίζοντας τα αισθήματα και τις συγκινήσεις τους. Χαρακτήρες τεμπέληδες, απρόσεχτους και κωμικούς. Σε παρόμοια πλαίσια κινείται και η αμέσως επόμενη ταινία του, το Loves of a Blonde.

Με αυτές τις ταινίες, καταφέρνει να συνδέσει το κωμικό με το τραγικό. Οι σκηνές διαλόγου και μουσικής εναλλάσσονται, με τις μουσικές σκηνές διαρκείας να γίνονται σήμα κατατεθέν του σκηνοθέτη. Την ίδια στιγμή, ο Foreman καταφέρνει να εξαπολύσει μια έμμεση και εύστοχη κριτική στο σοσιαλιστικό σύστημα και στις αξίες του.

Miloš Forman

The Fireman’s Ball (1967)

Στην τρίτη ταινία του, ο Miloš Forman τελειοποίησε την κριτική του σοσιαλιστικού καθεστώτος. Ακόμα και σε μια περίοδο όπου οι καλλιτέχνες είχαν σχετική ελευθερία, το The Fireman’s Ball δεν επιτράπηκε να κυκλοφορήσει. Η προβολή του απαγορεύτηκε για την επιτυχημένη σάτιρα και αλληγορία της διακυβέρνησης της Τσεχοσλοβακίας και του υπόλοιπου Ανατολικού Μπλοκ. Η ταινία αποτέλεσε την τελευταία του δημιουργία στην πατρίδα του. Ο Foreman έφυγε για Αμερική το 1968, ύστερα από τις ενθουσιώδεις αντιδράσεις που έλαβε παγκοσμίως το The Fireman’s Ball. Λίγους μήνες αργότερα, η χώρα του πλήχθηκε από τη σοβιετική εισβολή στην Πράγα.

Miloš Forman
Πηγή εικόνας: fr.cinefile.ch

Η επιτυχία του στο Hollywood

Ο Miloš Forman ευθύς αμέσως απέδειξε στον κόσμο του Hollywood ότι άξιζε την πρόσκλησή τους. Κατάφερε να προσαρμόσει την θεματολογία του και το προσωπικό του ύφος. Συνέχισε να χρησιμοποιεί ερασιτέχνες ή άγνωστους σχετικά ηθοποιούς, να ενσωματώνει τη μουσική του επιτυχώς, απογειώνοντας τα φιλμ. Να προσέχει τη λεπτομέρεια και να παρατηρεί τους καθημερινούς ανθρώπους, κατασκευάζοντας κόσμους όπου θα ήθελε, κανείς, να ζήσει.

Taking Off
Πηγή εικόνας: ekranizacija.com
Taking Off και One Flew Over the Cuckoo’s Nest (1971, 1975)

Την καριέρα του στην Αμερική ξεκίνησε με την ταινία Taking Off. Πρόκειται για την αναπαράσταση της hippie υποκουλτούρας των ’60s, μέσα από την προσωπική του ματιά. Άσκοπη νιότη (και όχι μόνο), ναρκωτικά, σεξ, όλα τα θέματα που έως τότε το Hollywood απαγόρευε. Όλα τα θέματα που η Αμερική υποχρεώθηκε να ενσωματώσει στις ταινίες της, ύστερα από την επιρροή της Ευρώπης. Η πρώτη του κολοσσιαία επιτυχία, όμως, ήταν η αμέσως επόμενη ταινία του, το One Flew Over the Cuckoo’s Nest. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ken Kesey, ακολουθεί έναν ασθενή ψυχιατρικής κλινικής, που προσποιείται ότι είναι ψυχικά ασταθής, για να αποφύγει τη φυλακή. Πρόκειται για μια εύστοχη κριτική της εξουσίας και της καταπίεσης. Ο Jack Nicholson πρωταγωνιστεί στον ρόλο που έμελλε να τον απογειώσει. Η ταινία σάρωσε τα βραβεία της επόμενης χρονιάς και είναι σήμερα μια από τις πιο καταξιωμένες παγκοσμίως.

One Flew Over the Cuckoo's Nest
Πηγή εικόνας: intofilm.org
Hair, Ragtime και Amadeus (1979, 1981, 1984)

Ο Miloš Forman πάντοτε λάτρευε να ενσωματώνει τη μουσική στις ταινίες του. Τα τρία επόμενα φιλμ του, έχουν τη μουσική ως πρωταγωνιστή. Το μουσικό γούστο και η φινέτσα του σκηνοθέτη σε τρία κινηματογραφικά έπη. Το πρώτο είναι το Hair. Πρόκειται για απόδοση του ομότιτλου θεατρικού του 1967. Ένα αντιπολεμικό μουσικό δράμα, με μια παρέα χίπις στο επίκεντρό του. Η επόμενη ταινία ήταν επίσης βασισμένη σε μεγάλο βαθμό στην μουσική. Για πρώτη φορά, στην κλασσική μουσική.

Hair
Πηγή εικόνας: mcall.com

Το Ragtime είναι η απόδοση ενός βιβλίου του 1975, που περιλαμβάνει πραγματικά πρόσωπα σε μυθοπλαστικά γεγονότα. Ήταν, μάλιστα, το πρώτο βιβλίο που έκανε κάτι τέτοιο. Τόσο αυτό, όσο και η ταινία, παρουσιάζουν ένα πανόραμα της ζωής στη Νέα Υόρκη των αρχών του 20 αιώνα. Στην ταινία εμφανίζεται και ο Samuel L. Jackson, προτού αποκτήσει τη σημερινή φήμη του.

Το Amadeus αποτελεί την ταινία με την οποία ο Miloš Forman αποθέωσε την κλασσική μουσική. Είναι μια μυθοπλαστική βιογραφία του Wolfgang Amadeus Mozart και, συγκεκριμένα, του ανταγωνισμού μεταξύ αυτού και του Antonio Salieri, στην αυλή του αυτοκράτορα Ιωσήφ Β’. Πρόκειται για μεταφορά ενός ακόμα θεατρικού. Η ταινία έλαβε τεράστια αναγνώριση παγκοσμίως.

Ragtime
Πηγή εικόνας: timegoesby.blog.com
Valmont και The People vs. Larry Flynt (1989, 1996)

Μια από τις λιγότερο επιτυχημένες ταινίες του Miloš Forman είναι η κινηματογραφική απόδοση του διάσημου μυθιστορήματος Les Liaisons Dangereuses, το Valmont. Πρόκειται για την ιστορία μιας χήρας που προκαλεί τον εραστή της να αποπλανήσει μια νεότερη, παντρεμένη γυναίκα. Το Valmont είχε την ατυχία να κυκλοφορήσει λίγους μήνες μετά από μια άλλη απόδοση της ταινίας, ομολογουμένως καλύτερη, με τίτλο Dangerous Liaisons. Η εκδοχή του Forman σύντομα αποσύρθηκε από τις αίθουσες του σινεμά.

7 χρόνια μετά, ο σκηνοθέτης δημιούργησε το The People vs. Larry Flynt. Αποτελεί την αφήγηση της σκανδαλώδους και αμφιλεγόμενης ζωής του εκδότη του πορνογραφικού περιοδικού Hustler. Στη βάση της, πρόκειται για μια ιστορία αγώνα και κατάκτησης του δικαιώματος του ελεύθερου λόγου. Κάτι που, στην χώρα και την εποχή όπου μεγάλωσε ο σκηνοθέτης, δεν ήταν πάντοτε αυτονόητο.

Larry Flynt
Πηγή εικόνας: blog.livedoor.jp
Man on the Moon, Goya’s Ghosts (1999, 2006) και το τέλος

Ο Miloš Forman απεικονίζει, στο Man on the Moon, την Αμερικανική κουλτούρα, μέσα από τη ματιά του Andy Kaufman, ενός παρεξηγημένου κωμικού. Ενός άλλου Mozart, ίσως, του οποίου το ταλέντο και η ιδιοφυία δεν αναγνωρίζονται στην εποχή του, πέρα από όταν είναι εντελώς προφανή. Στο Goya’s Ghosts, την τελευταία του ταινία, ο Miloš Forman πραγματοποιεί μια όχι τόσο επιτυχημένη απόπειρα στο ιστορικό δράμα, με τον ζωγράφο Francisco Goya στο επίκεντρό του.

Πλέον, ο Miloš Forman αποτελεί έναν από τους πλέον καταξιωμένους σκηνοθέτες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Αξίζει κάθε αναγνώριση.

Man on the Moon
Πηγή εικόνας: lazarus.nl

Παρόμοια άρθρα:

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.