Ηχογράφηση από τη Σοφία Σακαρίκου:
«Ζω από θαύμα». Αυτά είναι τα λόγια της Λάουρα Ροβέρι. Αυτά είναι τα λόγια της επιζήσασας που στο ντοκιμαντέρ Femicidio της Νίνας Μαρία Πασχαλίδου έρχεται να μιλήσει για όλες τις άλλες γυναίκες που δεν είναι πια εδώ. Πραγματοποιώντας την ελληνική της πρεμιέρα στο 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης η ταινία ρίχνει φως σε άγνωστες πτυχές της ιταλικής κοινωνικής πραγματικότητας. Η έμφυλη βία έρχεται στο προσκήνιο μέσα από τις αφηγήσεις συγγενών των θυμάτων. Κι ενώ πολλοί αμφισβητούν ακόμη την ορθότητα του όρου «γυναικοκτονία», στην Ιταλία κάθε 3 μέρες μια γυναίκα δολοφονείται.
«Ο μπαμπάς σκότωσε την μαμά με ένα μαχαίρι»
Προειδοποίηση: Αν ο όρος γυναικοκτονία σας προκαλεί οποιαδήποτε δυσαρέσκεια, αναστάτωση ή, τέλος πάντων, διαφωνείτε με την χρήση του καλό θα ήταν να μην διαβάσετε αυτό το άρθρο. Η λέξη πρόκειται να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές και μπορεί να διατρέξετε άμεσο κίνδυνο. Προς αντιμετώπιση κάθε «αλλεργικής αντίδρασης» που μπορεί να προκαλείται στο άκουσμα της λέξης γυναικοκτονία παρακαλείσθε να δείτε το Femicidio. Ίσως η σκέψη ενός λερωμένου με αίμα πεντάχρονου αγοριού να λέει πως ο μπαμπάς του σκότωσε την μαμά του με ένα μαχαίρι σας κάνει λίγο πιο ανθεκτικούς στο άκουσμα του όρου.
Η ενοχοποίηση του θύματος
Τι είναι, ωστόσο, αυτό που κάνει τον όρο γυναικοκτονία (femicidio στα ιταλικά) τόσο δύσπεπτο; Μάλλον είναι η ανοσία που έχουμε όλοι αποκτήσει στις υπεραπλουστεύτικες ερμηνείες της συμπεριφοράς των γυναικοκτόνων. «Ήταν πολύ ήσυχος άνθρωπος». «Τι του έκανε το κορίτσι για να αντιδράσει έτσι;». Οι εκφράσεις που χρόνια τώρα διαδίδονται από στόμα σε στόμα ή και μέσω των ΜΜΕ σε συνδυασμό με την δικαστική πρόφαση του τρελού έρωτα ή άλλων τραγελαφικών δικαιολογιών (όπως η δήθεν χρήση μαχαιριών για ξεφλούδισμα) θυματοποιούν τον θύτη με ένα τρόπο τόσο φυσικό που συχνά δεν γίνεται αντιληπτός. Για την κοινωνία η αθώωση του έχει ήδη αρχίσει. Και οι δύο πλευρές παρουσιάζονται να φταίνε.
Στην έλλειψη δικαίωσης από την κοινωνία η Λάουρα Ροβέρι έρχεται να προσθέσει και την αναποτελεσματικότητα της ίδιας της δικαιοσύνης. Ο άνδρας (το άτομο, όπως επιλέγει να αναφέρεται σε αυτόν η ίδια) που την μαχαίρωσε και δεν θα σταματούσε αν δεν παρενέβαινε ο υπάλληλος ασφαλείας ενός μαγαζιού, τιμωρήθηκε με 5 χρόνια φυλάκισης. Δεν θα αργήσει να είναι ελεύθερος. Η ίδια πότε, άραγε, θα είναι ελεύθερη από τα τραύματα της;
«Αν δεν είναι δική μου δεν θα είναι κανενός»
Στις νέες ιταλικές γενιές που γαλουχήθηκαν από το τηλεοπτικό πρότυπο της γυναίκας-γλάστρας τα στερεότυπα σχετικά με τους ρόλους των φύλων είναι πολύ συγκεκριμένα. Ο άντρας είναι ο δυνατός και η γυναίκα η όμορφη. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά όμορφη. Είναι ένα κτήμα του άντρα. Το κοινό χαρακτηριστικό των γυναικοκτόνων που αναφέρονται στο Femicidio είναι ακριβώς αυτό. Πρόκειται για άντρες που πίστευαν πως οι γυναίκες είναι δικές τους. Πίστευαν πως αν δεν είναι δικές ρους δεν θα είναι κανενός. Η πιεστική συμπεριφορά και η αόρατη φυλακή για την οποία κάνει λόγο η Λάουρα Ροβέρι δεν ήταν παρά ο πρόδρομος των απειλών και των 16 μαχαιριών. Όλα γιατί την θεωρούσε δική του.
«Η βία είναι πολύ δημοκρατική»
Η Λάουρα Ροβέρι, η Νούντσια Μαϊοράνο, η Άλμπα Κιάρα Μπαρόνι και η Λορένα Κουαράντα δεν είχαν σχεδόν κανένα κοινό. Και οι τέσσερις, όμως, υπήρξαν θύματα λεκτικής, ψυχολογικής ή σωματικής κακοποίησης των συζύγων/συντρόφων τους. Μόνο η πρώτη ζει. Γυναίκες κάθε ηλικίας, οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης ήρθαν αντιμέτωπες με την βία με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η δημοκρατικότητα της βίας, για την οποία κάνει λόγο η καθηγήτρια κοινωνιολογίας Σβέβα Μαγκαράτζια, επαληθεύεται από τα ανομοιογενή προφίλ των θυμάτων.
Ακόμη πιο ανατριχιαστική γίνεται η ορθότητα των λεγομένων της αν κάνει κανείς μια μικρή αλλά αυτοματοποιημένη γενίκευση. Αν αναλογιστεί πως οι 3 γυναικοκτονίες που εξετάζονται στο Femicidio δεν απέχουν καθολόυ από τις 17 γυναικοκτονίες που καταγράφηκαν στην χώρα μας το 2021. Κοινό χαρακτηριστικό όλων; Εν τέλει τίποτα παρά μόνο η απώλεια. Συγγενείς που πονούν. Γυναίκες που έφυγαν επειδή ήταν γυναίκες. Ήταν η Νούντσια, η Άλμπα Κιάρα και η Λορένα. Και είναι η Λάουρα, που έζησε, που χωρίς καμία ωραιοποίηση λέει στην κάμερα της Νίνας Μαρία Πασχαλίδου την αλήθεια. Μια αλήθεια που, για να την αποβάλουμε, πρέπει πρώτα να την ακούσουμε όπως έχει.
Παρόμοια άρθρα:
- Μην με αφήσεις ποτέ: η Lacta μιλά για μια διαφορετική αγάπη
- Τελειώνει με εμάς: ο φαύλος κύκλος της κακοποίησης
- 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο, ένα βιβλίο και η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση
