Τι σημαίνει να ανήκει κανείς στο φάσμα του αυτισμού; Η εικόνα που έχουμε συνηθίσει από τις σειρές και τις ταινίες είναι ακριβής; Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό στο σχολείο τους; Μετά την ενηλικίωσή τους παύουν αυτόματα και τα προβλήματα; Και οι γονείς τους; Η ψυχολόγος και συγγραφέας Ελένη Λούβρου, εξειδικευμένη στον χώρο των διαταραχών αυτιστικού φάσματος, απαντά σε αυτά και σε πολλά άλλα. Σε μια συνέντευξη που επιδιώκει να σπάσει τα στερεότυπα σχετικά με τον αυτισμό και να «φωτίσει» τη ζωή των αυτιστικών ανθρώπων από την παιδική ηλικία ως την ενηλικίωση.
Ποια είναι όμως η κα Λούβρου;
Η κα Ελένη Λούβρου, με βάση τα στοιχεία του βιογραφικού της, γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Καναδά. Είναι κάτοχος Πτυχίου Ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο του Glamorgan, Master of Science στην Εφαρμοσμένη Ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο του Brunel και ενός ακόμα Μεταπτυχιακού στη Ψυχολογία από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Αγγλίας. Η επαγγελματική εμπειρία στο χώρο του αυτισμού ξεκίνησε το 2000 στο Λονδίνο. Από τότε εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχολόγος με παιδιά, εφήβους και ενήλικες με αυτισμό αλλά και τυπικής ανάπτυξης.
Για περισσότερες λεπτομέρειες αναφορικά με την εμπειρία και το συγγραφικό έργο της κας Λούβρου μπορείτε να ανατρέξετε στην ιστοσελίδα της κας Λούβρου.
Πώς, όμως, ξεκίνησε η πορεία της σε αυτήν τη δουλειά; Η ίδια μας λέει:
Ξεκίνησα να δουλεύω με παιδιά στο φάσμα εντελώς τυχαία το 2000. Βρισκόμουν τότε στο Λονδίνο όπου έκανα το μεταπτυχιακό μου, όταν διάβασα στον πινάκα ανακοινώσεων του πανεπιστήμιου, μία αγγελία για δουλειά που αφορούσε παιδί στο φάσμα. Αυτή ήταν η αρχή. Από τότε, δεν έχω σταματήσει να δουλεύω με παιδιά, εφήβους και ενήλικες στο φάσμα του αυτισμού.
Δεν είναι εύκολη η δουλειά μου, αυτό είναι σίγουρο, όμως σε καμία περίπτωση δεν τη θεωρώ εξοντωτική. Ο κάθε άνθρωπος που μπαίνει στο γραφείο μου, μου δίνει την ευκαιρία να μάθω κάτι καινούριο. Η δυσκολία της έχει να κάνει με θέματα που δεν περνούν από το χέρι μου. Ένα από αυτά είναι ότι κάποιες φορές οι θεραπευόμενοι μου βιώνουν μοναξιά παρά τις προσπάθειες που κάνουν να κοινωνικοποιηθούν.
Ο αυτισμός ως ένα φάσμα πολλών ανθρώπων με διαφορετικές δυνατότητες και αδυναμίες
Oι απαντήσεις που δίνονται δεν ανταποκρίνονται σε όλες τις περιπτώσεις των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού. Ο αυτισμός δεν εμφανίζεται σε όλους με την ίδια μορφή. Ακόμα και τα άτομα που έχουν πολλά κοινά στοιχεία, είναι διαφορετικά.
Πριν προχωρήσουμε σε ερωτήσεις σχετικά με τον αυτισμό, η κα Λούβρου μας ξεκαθαρίζει:
Πριν ξεκινήσουμε τη συνέντευξη μας θα ήθελα να τονίσω ότι οι απαντήσεις που δίνονται δεν ανταποκρίνονται σε όλες τις περιπτώσεις των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού. Ο αυτισμός δεν εμφανίζεται σε όλους με την ίδια μορφή. Ακόμα και τα άτομα που έχουν πολλά κοινά στοιχεία, είναι διαφορετικά. Όπως συμβαίνει με τους νευροτυπικούς ανθρώπους (μη αυτιστικοί), όπου ο καθένας έχει το δικό του χαρακτήρα, το ίδιο συμβαίνει και με τους αυτιστικούς.
Έπειτα, ξεκινά να απαντάει στις ερωτήσεις μου:
Αρχικά, κα Λούβρου, ποιοι ζητάνε τη βοήθειά σας; Ποιοι έρχονται στο γραφείο σας;
Στο γραφείο μου έρχονται κυρίως άτομα που είτε έχουν επίσημη διάγνωση, είτε έχουν την υποψία ότι βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και γονείς παιδιών και εφήβων είτε για να εργαστώ μαζί τους συμβουλευτικά, είτε με τα παιδιά τους. Ταυτόχρονα στηρίζω φοιτητές και εργαζόμενους στο φάσμα και εποπτεύω επαγγελματίες που ζητούν καθοδήγηση για παιδιά που παρακολουθούν οι ίδιοι.
Πώς συνειδητοποιεί κανείς ότι βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού; Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν το καταλαβαίνουν ποτέ;
Ο αυτισμός είναι ένα φάσμα πάνω στο οποίο βρίσκονται πολλοί άνθρωποι με διαφορετικές δυνατότητες και αδυναμίες. Υπάρχει σε όλες τις εθνικότητες, και σε αντίθεση με αυτό που θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα, και στα δύο φύλα. Άτομα με αυτισμό συναντάμε σε πολλά και διαφορετικά επαγγέλματα.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν μία διάγνωση είτε αφού γνωρίσουν κάποιο άλλο άτομο στο φάσμα, είτε αφού δουν κάποιο ντοκιμαντέρ ή ταινία ή διαβάσουν κάποιο άρθρο σχετικό με τον αυτισμό. Επίσης, παρατηρείται ότι μετά από μία διάγνωση του παιδιού τους, αρκετοί γονείς αρχίζουν να εντοπίζουν κοινά στοιχεία με αυτό και μπορούν να αναζητήσουν οι ίδιοι, διάγνωση.
Όσο αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, πράγματι υπάρχουν άνθρωποι που δεν μαθαίνουν ποτέ ότι είναι στο φάσμα. Αυτή είναι μία πραγματικότητα αρκετά στενόχωρη, εάν σκεφτούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί περνούν μία ολόκληρη ζωή δίχως να μπορέσουν να εξηγήσουν αυτά που τους συμβαίνουν.
Αυτισμός και γονείς
Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθηθούν, ώστε να υποστηρίξουν καλύτερα τα παιδιά τους;
Θεωρώ σημαντικό οι γονείς να συνεργάζονται με θεραπευτές που γνωρίζουν τον αυτισμό και μπορούν να υποστηρίξουν ουσιαστικά τα παιδιά τους. Είναι επίσης αναγκαίο να παρακολουθούν συνεδρίες συμβουλευτικής, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους, να μελετήσουν οι ίδιοι για τον αυτισμό, καθώς και να δημιουργήσουν μία καλή σχέση με το σχολείο και τους δασκάλους του παιδιού τους.
Οι ομάδες γονέων όπου δίνεται στους γονείς η δυνατότητα να μοιραστούν εμπειρίες, συναισθήματα και σκέψεις μπορεί να βοηθήσουν στο σχηματισμό ενός υποστηρικτικού πλαισίου.
Τέλος θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό, οι γονείς να γνωρίζουν και να διεκδικούν τα νόμιμα δικαιώματα τους και εκείνα των παιδιών τους που αφορούν τη διάγνωση.
Από την εμπειρία σας, κα Λούβρου, ποιο είναι το βασικό συναίσθημα των γονέων αυτών σε σχέση με τη διάγνωση;
Ο κάθε γονέας είναι διαφορετικός και αντιδράει με τον δικό του τρόπο. Οι γονείς συχνά νιώθουν ανάμεικτα συναισθήματα όπως άρνηση, φόβο, ή ακόμα και θυμό. Πολλοί σοκάρονται. Δεν είναι εύκολο και σαφώς, χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν σε αυτά τα νέα δεδομένα. Στην περίπτωση που πρόκειται για έφηβο ή έφηβη ή ακόμα και ενήλικα που έχει ταλαιπωρηθεί για πολλά χρόνια (και οι γονείς του επίσης) χωρίς να έχει λάβει κάποια διάγνωση, ο γονέας (και το ίδιο το άτομο με αυτισμό) πιθανόν να αισθανθεί ακόμα και ανακούφιση με τη διάγνωση αφού θα μπορεί πλέον να εξηγεί κάποια γεγονότα σε σχέση με τη ζωή του.
Αυτισμός και η διαχείρισή του μέσα στη σχολική αίθουσα
Στα ελληνικά σχολεία πολλές φορές τα παιδιά με αυτισμό βρίσκονται κάπως περιθωριοποιημένα. Ποιες λύσεις θα μπορούσαν να δοθούν για τη σχολική ένταξη των παιδιών αυτών; Είναι λύση η λεγόμενη παράλληλη στήριξη ή τα ειδικά σχολεία;
Λύσεις για τη σχολική ένταξη των παιδιών υπάρχουν και είναι πολλές. Είναι αδύνατον όμως να αναφερθώ σε όλες αυτές μέσα σε μία απάντηση. Για αυτό, θα περιοριστώ με συντομία μόνο στο θέμα της παράλληλης στήριξης και του ειδικού σχολείου.
Η παράλληλη στήριξη (ένα άτομο που έχει οριστεί ως προσωπικός βοηθός του παιδιού), μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της σχολικής ένταξης ενός παιδιού στο φάσμα. Είναι όμως βασικό, να παρέχεται εκπαίδευση και ξεκάθαρες οδηγίες ως προς τις αρμοδιότητες του ατόμου που έχει αναλάβει την παράλληλη στήριξη. Η στήριξη πρέπει να παρέχεται μέσα αλλά και έξω από την τάξη. Επειδή τα παιδιά στο φάσμα δυσκολεύονται σε κοινωνικές δεξιότητες, είναι αναγκαίο να στηρίζονται και την ώρα του διαλείμματος ώστε να μάθουν πώς να πλησιάσουν, να παίξουν και γενικότερα να αλληλεπιδρούν με τα άλλα παιδιά.
Αναφορικά με το ειδικό σχολείο, είναι γεγονός ότι μία μεγάλη ομάδα παιδιών που αρχικά φοιτάει σε σχολείο γενικής εκπαίδευσης συνεχίζει την εκπαίδευση του σε ειδικό σχολείο. Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί αδυνατεί να ακολουθήσει τη σχολική ύλη, ή/και γιατί το γενικό σχολείο τους δημιουργεί πάρα πολύ άγχος. Άλλα παιδιά φοιτούν σε ειδικά σχολεία από την έναρξη της σχολικής τους ζωής. Επειδή όμως, πρόκειται για φάσμα, και το κάθε άτομο είναι μοναδικό, η επιλογή του κατάλληλου σχολικού πλαισίου θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως από το ίδιο το παιδί.
Θεωρώ πρωταρχικής σημασίας οι σχολικοί ψυχολόγοι να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης σχετικά με την αποδοχή, την εν-συναίσθηση και φυσικά τον τρόπο σκέψης των παιδιών με αυτισμό. Δεν είναι άδικο οι άνθρωποι με αυτισμό να εκπαιδεύονται από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους να κατανοήσουν τον τρόπο σκέψης των νευροτυπικών ανθρώπων ενώ δεν συμβαίνει το αντίστοιχο για τους μη-αυτιστικούς; Πιστεύω πως αν μία τέτοια εκπαίδευση ξεκινήσει από τα πρώτα σχολικά χρόνια των παιδιών, μακροπρόθεσμα θα έχουμε θεαματικά αποτελέσματα.
Έως πολύ πρόσφατα είχαμε συνηθίσει τους ψυχολόγους εκτός των ελληνικών σχολείων. Τι βοήθεια μπορεί να παράσχει ένας σχολικός ψυχολόγος στα παιδιά με αυτισμό, ώστε να τα διευκολύνει στη διαχείριση του σχολικού -κι όχι μόνο- περιβάλλοντος;
Η πρόσληψη σχολικών ψυχολόγων στα δημόσια σχολεία είναι μία εξαιρετικά θετική εξέλιξη και μακάρι να μπορούσε το κάθε σχολείο να έχει το δικό του μόνιμο ψυχολόγο σε καθημερινή βάση. Οι σχολικοί ψυχολόγοι μπορούν με πολλούς τρόπους να βοηθήσουν τα παιδιά μέσα και έξω από τη σχολική τάξη. Θα αναφερθώ σε κάποιους από αυτούς.
Θεωρώ πρωταρχικής σημασίας να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης σχετικά με την αποδοχή, την εν-συναίσθηση και φυσικά τον τρόπο σκέψης των παιδιών με αυτισμό. Δεν είναι άδικο οι άνθρωποι με αυτισμό να εκπαιδεύονται από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους να κατανοήσουν τον τρόπο σκέψης των νευροτυπικών ανθρώπων ενώ δεν συμβαίνει το αντίστοιχο για τους μη-αυτιστικούς; Πιστεύω πως αν μία τέτοια εκπαίδευση ξεκινήσει από τα πρώτα σχολικά χρόνια των παιδιών, μακροπρόθεσμα θα έχουμε θεαματικά αποτελέσματα.
Εκτός από την εκπαίδευση των άλλων παιδιών, οι σχολικοί ψυχολόγοι μπορούν επίσης να παρέχουν στήριξη/συμβουλευτική στο προσωπικό του σχολείου και στα άτομα που έχουν αναλάβει την παράλληλη στήριξη. Επίσης, να έχουν συστηματική επικοινωνία με τους γονείς των παιδιών αλλά και των ειδικών που τους παρακολουθούν. Τέλος, να βοηθήσουν τα αδέρφια των παιδιών στο φάσμα, εάν φοιτούν στο ίδιο σχολείο, που συχνά χρειάζονται και εκείνα στήριξη.
Πολλοί από εμάς έχουμε γίνει μάρτυρες σχολικού bullying προς άτομα με αυτισμό. Τι δείχνει τελικά αυτό για την κοινωνία μας; Είναι επαρκής η ενημέρωση που παρέχεται σε καθηγητές και μαθητές όσον αφορά στον αυτισμό;
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού παρατηρείται σε πολλές ομάδες μαθητών και όχι μόνο στα παιδιά με αυτισμό. Αυτό οφείλεται στο ότι η κοινωνία μας δεν είναι όσο θα έπρεπε, εκπαιδευμένη στην αποδοχή του διαφορετικού.
Όσα αφορά τη δεύτερη ερώτηση σας, πιστεύω ότι δεν είναι επαρκής η ενημέρωση που παρέχεται. Όπως ανέφερα παραπάνω, θεωρώ απαραίτητο να εκπαιδευτούν τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης και οι εκπαιδευτικοί σχετικά με τον αυτιστικό τρόπο σκέψης. Να μάθουν, για παράδειγμα, ότι το παιδί που κάθεται μόνο του σε μία γωνία ίσως δεν ξέρει πως να προσεγγίσει τα άλλα παιδιά. Να μάθουν ότι όταν ο «περίεργος» συμμαθητής τους, τους τραβάει την τσάντα, είναι γιατί μάλλον προσπαθεί με τον δικό του τρόπο, τον μοναδικό που γνωρίζει, να επικοινωνήσει μαζί τους.
Αυτισμός και ο δρόμος προς την ενηλικίωση
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό κατά την ενηλικίωσή τους; Τούς είναι εύκολο να ζητήσουν τη συμβουλή ειδικού;
Υπάρχει μία λανθασμένη εντύπωση ότι μόλις ένα παιδί με αυτισμό αποφοιτήσει από το λύκειο, παύει πια να έχει προβλήματα. Στην πραγματικότητα, τότε είναι που έρχονται αντιμέτωποι με ζητήματα μείζονος σημασίας.
Είναι τεράστιο το εύρος των δυσκολιών που καλούνται να αντιμετωπίσουν αρκεί να σκεφτούμε την πολυπλοκότητα της καθημερινότητας μας. Με το εύρος αυτό, έχουμε έρθει αντιμέτωπες ως συγγραφείς του τρίτου μας βιβλίου (σ.σ. Ε. Λούβρου, Π. Πλησή) με θέμα τον αυτισμό στη νεαρή ηλικία και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν είναι δυνατόν μέσα σε ένα βιβλίο (πόσο μάλλον σε μία απάντηση) να καλύψουμε όλες αυτές τις προκλήσεις της καθημερινότητας που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι νέοι στο φάσμα.
Ενδεικτικά θα αναφέρω πως θα χρειαστεί το άτομο να μάθει να είναι αυτόνομο, να οργανώνει τον χρόνο και τον χώρο του και να αναλαμβάνει ευθύνες που μέχρι τότε δεν είχε. Μία βασική πρόκληση είναι ότι πρέπει να μάθει να εκφράζει τις ανάγκες του, κάτι που μέχρι τότε έκαναν οι γονείς του για εκείνον, και να τις διεκδικεί. Για τον λόγο αυτό, θεωρώ πρωταρχικής σημασίας, να είναι καλά ενημερωμένοι σχετικά με τη διάγνωση τους. Για τα άτομα που φοιτούν σε πανεπιστήμια ή σε άλλες σχολές, η υποστήριξη από έναν ειδικό μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο για τα χρόνια των σπουδών του.
Όσο αφορά τη δεύτερη ερώτηση σας, αυτό θα εξαρτηθεί από το ίδιο το άτομο. Κάποιοι ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια από έναν ειδικό, ενώ άλλοι είναι πολύ διστακτικοί έως αρνητικοί.
Τελικά, κα Λούβρου, είναι δυνατό τα άτομα με αυτισμό να ζήσουν δίχως τη συνδρομή των γονέων τους;
Για έναν μεγάλο ποσοστό ναι, είναι δυνατό. Μπορούν να ζήσουν μόνοι τους. Αυτό αποδεικνύεται από ενήλικες με αυτισμό που έλαβαν διάγνωση χρόνια μετά την αυτονόμηση τους.
Ο βαθμός αυτονομίας θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως από το ίδιο το παιδί αλλά και τη στήριξη που μπορεί να έχει. Υπάρχει φυσικά και μία μεγάλη μερίδα ατόμων με αυτισμό που θα χρειαστεί καθημερινή στήριξη, εφ όρου ζωής.
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό στην προσπάθειά τους να συνδεθούν ερωτικά με έναν άλλον άνθρωπο; Είναι δυνατόν ο σύντροφός τους να υιοθετεί τρόπον τινά τον ρόλο του «δεύτερου γονέα»;
Για να μπορέσει κάποιος να δημιουργήσει μία ερωτική σχέση, χρειάζεται να έχει αναπτυγμένη τη θεωρία του νου αλλά και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Να μπορεί για παράδειγμα να μπαίνει στη θέση ενός άλλου ανθρώπου, να «διαβάζει» τις σκέψεις και τις προθέσεις του. Να μπορεί να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του και, συνεπώς να ανταποκρίνεται κατάλληλα σε αυτά. Όλες οι προαναφερόμενες δεξιότητες δεν είναι έμφυτες στα άτομα με αυτισμό με αποτέλεσμα, συχνά να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν μία σχέση.
Ισχύει, ότι σε πολλές περιπτώσεις ζευγαριών, το ένα άτομο (που συχνά είναι μια νευροτυπική γυναίκα) αναλαμβάνει το ρόλο του δεύτερου γονέα. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι ένας σημαντικός αριθμό γυναικών που έχουν συντρόφους με αυτισμό, αναφέρουν πολλά θετικά στοιχεία στο χαρακτήρα του συζύγου τους, όπως ειλικρίνεια, αφοσίωση, εργατικότητα και καλοσύνη, στοιχεία ικανά να διατηρήσουν τη σχέση.
Ο αυτισμός στη μυθοπλασία
Δεν είναι απλά ότι (τα άτομα με αυτισμό) νιώθουν ότι υστερούν στο συγκεκριμένο τομέα, αλλά πραγματικά υστερούν και τους είναι μεγάλη πηγή άγχους. Φανταστείτε πως είναι να μη μπορεί κάποιος να διακρίνει τη φιλική πλάκα από ένα κακοπροαίρετο σχόλιο ή τον θυμό από τη λύπη. Φυσικά, όπως με όλα τα πράγματα, η θεωρία του νου, με την εκπαίδευση μπορεί να βελτιωθεί.
Σε ένα πολύ γνωστό sitcom, το Big Bang Theory, ο Σέλντον, κεντρικός χαρακτήρας που μάλλον βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, λέει στη φίλη του, Πένι, ότι τη θαυμάζει επειδή μπορεί να διαβάζει τα μυαλά των ανθρώπων. Είναι τελικά αυτή η βασική δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό; Νιώθουν ίσως ότι υστερούν σε σχέση με τους άλλους κατ’ αυτόν τον τρόπο;
Η αλήθεια είναι ότι έχω χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο βίντεο για να εξηγήσω τις δυσκολίες που έχουν τα άτομα στο φάσμα να «διαβάζουν τους ανθρώπους». Νομίζω ότι αν υπάρχει ένα κοινό στοιχείο στην πλειοψηφία των ανθρώπων με αυτισμό, είναι αυτό που στη βιβλιογραφία ονομάζεται θεωρία του νου. Αυτό ουσιαστικά αναφέρεται στην ικανότητα να μπαίνει κάποιος στη θέση ενός άλλου ανθρώπου, να κατανοεί τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις προθέσεις του και γενικότερα τη νοητική του κατάσταση. Να κατανοεί τη γλώσσα του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου, τα υπονοούμενα, τη μη λεκτική επικοινωνία.
Δεν είναι απλά ότι νιώθουν ότι υστερούν στο συγκεκριμένο τομέα, αλλά πραγματικά υστερούν και τους είναι μεγάλη πηγή άγχους. Φανταστείτε πως είναι να μη μπορεί κάποιος να διακρίνει τη φιλική πλάκα από ένα κακοπροαίρετο σχόλιο ή τον θυμό από τη λύπη. Φυσικά, όπως με όλα τα πράγματα, η θεωρία του νου, με την εκπαίδευση μπορεί να βελτιωθεί.
Πολλές φορές στη μυθοπλασία, λ.χ. στο Big Bang Theory ή και στην ταινία A Brilliant Young Mind, παρουσιάζονται τα άτομα με αυτισμό να έχουν ιδιαίτερες πνευματικές ικανότητες. Αυτό, κα Λούβρου, είναι που συμβαίνει συνήθως ή απλά πρόκειται για ένα κλισέ;
Σίγουρα υπάρχουν άτομα στο φάσμα που έχουν ιδιαίτερες πνευματικές ικανότητες όπως για παράδειγμα ο Elon Musk, ο οποίος πρόσφατα μίλησε ανοιχτά για τη διάγνωση του, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι όποιο παιδί διαγνωστεί με αυτισμό θα έχει την ίδια ικανότητα. Αυτό που παρατηρούμε συχνά, είναι ότι τα άτομα έχουν κάποιο ειδικό ενδιαφέρον, και ασχολούνται πάρα πολλές ώρες με αυτό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι γίνονται «ειδικοί».
Σε κάποιες περιπτώσεις, το άτομο μπορεί με επιτυχία να ακολουθήσει ένα επάγγελμα που να σχετίζεται με το ειδικό του ενδιαφέρον. Δεν ισχύει όμως η άποψη ότι όλοι οι αυτιστικοί είναι πάρα πολύ έξυπνοι. Στην πραγματικότητα ένας πολύ μικρός αριθμός είναι αυτό που λέμε «διάνοιες». Κάποιοι έχουν πολύ ψηλή νοημοσύνη, άλλοι φυσιολογική, άλλοι οριακή και άλλοι έχουν νοητική υστέρηση. Ισχύει δηλαδή το ίδιο, που ισχύει για τον τυπικό πληθυσμό.
Επίλογος
Μετά την τελευταία μου ερώτηση, η κα Λούβρου θέλησε να προσθέσει κάτι που μάλλον συνοψίζει με τον πιο όμορφο τρόπο όσα μου είπε.
Κλείνουμε με λόγια της ίδιας της κας Λούβρου:
Κλείνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την συνέντευξη αυτή και να μου επιτρέψετε να παραθέσω τα λόγια της Jennifer Cook O’Toole ακριβώς όπως τα έχουμε βάλει στο βιβλίο μας: ΑΥΤΙΣΜΟΣ: Οι άγραφοι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς για εφήβους (Ελένη Λούβρου, Παναγιώτα Πλησή).
Είσαι ακριβώς αυτό που ήσουν προορισμένος να είσαι. Μπορεί να κάνεις λάθη, αλλά εσύ δεν είσαι λάθος. Και ο κόσμος είναι ήδη καλύτερος επειδή υπάρχεις.
Παρόμοια άρθρα:
- Πώς να Έχεις Αυτοπεποίθηση: Γιατί είναι ωραίο να νιώθεις καλά
- Στο πόδι: Για ένα γόνατο που φούσκωσε απότομα
- Συνέντευξη με την Πηνελόπη Αναστασιάδου, το κορίτσι που έφερε το mindful living στο ελληνικό YouTube!
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
