Ηχογράφηση από τη Σοφία Σακαρίκου:
Το ωτοστόπ είναι μια Αμερικανική τέχνη. Η ιδέα του να στέκεσαι στην άκρη του δρόμου με έναν σάκο και λιγοστά υπάρχοντα, περιμένοντας κάποιο αυτοκίνητο να σε μεταφέρει μέχρι την επόμενη στάση, ενέχει μια αίσθηση ελευθερίας που προκαλεί δέος και είναι βαθιά συνδεδεμένη με την Αμερικανική κουλτούρα. Ήδη από το τέλος της Άγριας Δύσης και τις αρχές του 20ου αιώνα, το ωτοστόπ άρχισε να καθιερώνεται ως μια μορφή μετακίνησης. Αλλά ακόμα περισσότερο, ως μια μορφή περιπέτειας και απόδρασης, που σιγά σιγά εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Πολλοί συγγραφείς έχουν επιχειρήσει να αφηγηθούν ιστορίες από τη θέση του συνοδηγού και σήμερα θα ασχοληθούμε με τρεις από αυτές.
Even Cowgirls Get the Blues, Tom Robbins, 1976
(ή αλλιώς, αποδημώντας)
Το δεύτερο μυθιστόρημα του κωμικοδραματικού συγγραφέα, Even Cowgirls Get the Blues (Ακόμη και οι καουμπόισσες μελαγχολούν), ακολουθεί τη Sissy Hankshaw, μια γυναίκα που γεννήθηκε με μια γενετική προδιάθεση για καριέρα στο ωτοστόπ -δηλαδή, με τεράστιους αντίχειρες. Σε περίπου 400 σελίδες, μια σειρά από περίεργα και φαινομενικά ασύνδετα κόνσεπτ, όπως οι αμοιβάδες, τα ρολόγια, η ανθρώπινη μυρωδιά και οι γερανοί, περιτυλίγουν μια queer φεμινιστική ιστορία, που αντιστρέφει τους ρόλους των φύλων, θίγει πολιτικά ζητήματα όπως η φυλάκιση Ιαπώνων σε αμερικανικά στρατόπεδα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και θέτει φιλοσοφικά ερωτήματα, μέσα από την οπτική μιας bisexual γυναίκας με ενός είδους αναπηρία.
I’ve always been proud of the way nature singled me out. It’s the people who have been deformed by society I feel sorry for.
Το ταξίδι της Sissy ξεκινά όταν αποδρά από την καταπιεστική οικογένειά της. Διασχίζοντας τον Αμερικανικό νότο, εργάζεται ως μοντέλο για έναν ομοφυλόφιλο μεγιστάνα ονόματι The Countess, ερωτεύεται έναν Ινδιάνο, εξερευνά την δική της Ινδιάνικη καταγωγή, ανακαλύπτει ένα ράντσο που τρέχουν γυναίκες καουμπόισσες και γνωρίζει την Bonanza Jellybean, που θέλησε να κάνει πράξη την -απαγορευμένη, για τις γυναίκες- ιδέα της καουμπόισσας. Ένα καμουφλαρισμένο fantasy novel. Μαζί με τη Sissy, ο αναγνώστης παγιδεύεται στα αποπνικτικά Νεοϋορκέζικα διαμερίσματα, αισθάνεται τον ενθουσιασμό των αυτοκινήτων που σταματούν, βρίσκει τον εαυτό του στην απέραντη μοναξιά της ερήμου.
I believe in everything; nothing is sacred. I believe in nothing; everything is sacred.
Το Even Cowgirls Get the Blues αποτελεί το μοναδικό βιβλίο του Robbins που έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη (1993). Σε σκηνοθεσία του Gus Van Sant, γνωστού για το My Own Private Idaho (1991), αποτελεί ένα σταθμό του New Queer Cinema και μια cult, πλέον, ταινία, με αξία διαφορετική από αυτή του βιβλίου, αλλά και πάλι αδιαμφισβήτητη.
The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy, Douglas Adams, 1979
(ή αλλιώς, αγκαλιάζοντας την τυχαιότητα της ύπαρξης)
Είναι ένα συνηθισμένο πρωινό. Ξυπνάς από hangover και μια μπουλντόζα βρίσκεται έξω από το σπίτι σου. Ανακαλύπτεις ότι θα πρέπει να κατεδαφιστεί, για την κατασκευή μιας λεωφόρου. Αυτό, όμως, πρόκειται σύντομα να γίνει το τελευταίο απ’ τα προβλήματά σου. Η Γη βρίσκεται εν μέσω μιας διαγαλαξιακής λεωφόρου και θα πρέπει κι αυτή να κατεδαφιστεί. Για καλή σου τύχη, ο φίλος σου είναι εξωγήινος και, μέσω διαγαλαξιακού ωτοστόπ, καταφέρνετε να σωθείτε. Είσαι πλέον ο τελευταίος επιζών ενός κατεστραμμένου πλανήτη. Έτσι ξεκινάει το The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy (Γυρίστε τον γαλαξία με ωτοστόπ).
For a moment, nothing happened. Then, after a second or so, nothing continued to happen.
Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο μιας σειράς έξι βιβλίων, η ιστορία των οποίων αφορμάται από μια σειρά ραδιοφωνικών μυθοπλαστικών επεισοδίων του Douglas Adams, Βρετανού, αυτή τη φορά, συγγραφέα (μεταξύ άλλων). Επιστημονική φαντασία και μαύρη κωμωδία διέπουν την ιστορία, η οποία με σουρεαλιστικό τρόπο πραγματεύεται τη ματαιοδοξία της ανθρωπότητας, τον παραλογισμό της γραφειοκρατίας και το γεγονός ότι οι απαντήσεις είναι παντελώς άχρηστες, εάν δεν έχουμε κάνει τις σωστές ερωτήσεις. Το βιβλίο έχει διασκευαστεί για τη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, καθώς και σε video games. Τα αρχικά ραδιοφωνικά επεισόδια έχουν ηχογραφηθεί και κυκλοφορήσει σε βινύλιο.
Time is an illusion. Lunchtime doubly so.
Η επίδραση του franchise στην ποπ κουλτούρα και ιδιαίτερα στην επιστημονική φαντασία είναι τεράστια, από το Doctor Who, μέχρι το Star Trek και το The X-Files. Η απάντηση «42» που δόθηκε από το βιβλίο στο έσχατο ερώτημα της ζωής, του σύμπαντος και των πάντων», έχει προβληματίσει, όντας μια απλοϊκή ερώτηση σε ένα πολύπλοκο ερώτημα, το οποίο όμως η ανθρωπότητα δεν έχει θέσει σωστά -και γι’ αυτό δεν δύναται να το απαντήσει. Διαγαλαξιακό ωτοστόπ, λοιπόν, σε ένα σύμπαν γεμάτο τυχαίες συμπτώσεις που λειτουργεί τόσο χαοτικά που δεν θα έπρεπε να το παίρνουμε στα σοβαρά, μας λέει ο Adams.
On The Road, Jack Kerouac, 1957
(ή αλλιώς, αναζητώντας ένα άπιαστο παρελθόν)
Οι σκέψεις και οι εμπειρίες μιας ολόκληρης γενιάς της Αμερικής, που στην εφηβεία της βίωσε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την υπαρξιακή κρίση αμφισβήτησης που ακολούθησε στον απόηχό του, αποκτούν φωνή μέσα από το On The Road (Στον Δρόμο). Ο Kerouac, ως μια από τις κεντρικές φιγούρες του λογοτεχνικού κινήματος που ονομάστηκε Beat Generation, αφηγείται στο εν λόγω βιβλίο τα ταξίδια του με τον Neal Cassady, την μούσα του. Ο Sal, όπως ονομάζει το alter ego του, βρίσκεται σε αναζήτηση. Αναζήτηση έμπνευσης για το βιβλίο του, αναζήτηση jazz μουσικής, κοριτσιών, της επόμενης δόσης, του Dean (alter ego του Cassady), αλλά κυρίως, όπως αναγνωρίζει και ο ίδιος, αναζήτηση μιας εποχής και μιας κατάστασης που υπήρξε μόνο όταν βρισκόταν στη μήτρα. Και που, φυσικά, δεν μπορεί να ξαναεπισκεφτεί.
What is that feeling when you’re driving away from people and they recede on the plain till you see their specks dispersing? – it’s the too huge world vaulting us, and it’s good-bye. But we lean forward to the next crazy venture beneath the skies.
Λιγότερο ποιητικός από τον Ginsberg και λιγότερο κυνικός ή ωμός από τον Burroughs, αλλά σίγουρα πολύ πιο φιλοσοφικός, αφηγείται εμπειρίες από τον δρόμο, από τα ωτοστόπ που έκανε ή του έκαναν, από τους φίλους που γνώρισε και έχασε. Η ουσία, όμως, δεν βρίσκεται στη βενζίνη που μονίμως τελείωνε, ούτε στα σάντουιτς που μονίμως χάλαγαν προτού φαγωθούν. Όχι, βρίσκεται στις σιωπές του βιβλίου. Στην απλότητα που το διακατέχει. Στις σκέψεις που δεν διατυπώνονται ακριβώς, αλλά αφήνονται να εννοηθούν. Στις πικρές συνειδητοποιήσεις και στις ενθουσιώδεις επανενώσεις.
Prison is where you promise yourself the right to live.
Πού βρίσκεται το νόημα και πώς μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας; Αυτό ίσως είναι ένα ερώτημα για ένα άλλο εγχειρίδιο -το On The Road θέτει τα ερωτήματα, εμείς καλούμαστε να τα απαντήσουμε.
Μουσικές επιλογές για να σε συνοδεύσουν στην ανάγνωση των βιβλίων, αλλά και στο ωτοστόπ -είτε νοητό είτε πραγματικό:
Σχέδιο λίστας: Ειρήνη Γαντζία (neo__pessimist)
Παρόμοια άρθρα:
- Τομ Ρόμπινς: Μπι όπως Μπίρα
- Θάνατος στη λογοτεχνία: 5 ασυνήθιστοι τρόποι να πεθάνεις
- Ο Μπουκόφσκι και ο Άνθρωπος για όλες τις δουλειές
- Πέντε κορυφαίες ταινίες που βασίστηκαν σε άγνωστα λογοτεχνικά έργα
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
