Ηχογράφηση από τη Σοφία Σακαρίκου:
Εμπνευσμένος από το νέο άρθρο της αξιοθαύμαστης Νάσιας Μάτσα, “Don’t Look Away”, για την Vogue Italia, αποφάσισα και εγώ να γράψω για την κουλτούρα βιασμού, την έμφυλη βία, την κακοποίηση, την παρενόχληση, τον φόβο, τον τρόμο και την αναισθησία του ανθρώπινου είδους.
Η ίδια έκανε αναφορά στον μύθο της Μέδουσας. Μιας γυναίκας που ενώ ήταν το θύμα, δέχθηκε τις συνέπειες ενός ενόχου. Ο μύθος της Μέδουσας αντικατοπτρίζει το σφάλμα της σημερινής κοινωνίας να κατηγορεί και να αμφισβητεί συχνά την αθωότητα των πληγέντων. “We tend to blame victims for what happened to them rather than challenge our lazy worldview that people are always responsible for everything that happens to them”.
Μέρος I │ Νευρικός Κλονισμός
Νομίζω πως μετά από μια γυναικοκτονία στα Γλυκά Νερά, ένα περιστατικό βιασμού και βασανισμού εργαζόμενης στα Πετράλωνα, μιας καταγγελίας βιασμού στο Κολωνάκι και ενός ομαδικού βιασμού με θύμα μια έγκυο γυναίκα στον Άγιο Παντελεήμονα στα πλαίσια αυτής της εβδομάδας, το πρώτο συναίσθημα που επικρατεί μέσα μας και που μπορεί να βιώνουμε είναι αυτό του εκνευρισμού. Αυτό το «μα γιατί;!», γεμάτο νεύρα και απογοήτευση. Αυτά τα στιγμιαία αλλά μάλλον παντοτινά για το μυαλό μας ερωτήματα «μα… γιατί σε αυτή την γυναίκα;!» και «δηλαδή… θα μπορούσα να ήμουν εγώ εκείνη;!» αποτελούν τα κύρια ερωτήματα που θέτουμε στον εαυτό μας, όντας απογοητευμένοι για ακόμη μια φορά από την κοινωνία του σήμερα, μόλις ακούσουμε μια ακόμη δυσάρεστη ιστορία. Μα γιατί θυμώνουμε εξαρχής; Σε αυτήν την ερώτηση, μπορούν να δοθούν πολλές απαντήσεις. Μια δική μου εκδοχή είναι η εξής: Μετά από έναν βιασμό, μια παρενόχληση, ή μια κακομεταχείριση, το δοχείο/ αγγείο μιας ψυχής σπάει.
Μέρος II │ Σπασμένο Αγγείο
Εάν με ρωτάς, νιώθω πως το σώμα μας δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από ένα αγγείο για την ψυχή. Είναι μοναδικό για τον καθένα από εμάς και έχει φτιαχτεί για έναν συγκεκριμένο σκοπό. Δίνεται κατά την γέννα. Όταν πια το αγγείο ή δοχείο ή όπως θες πες το, βιαστεί, παρενοχληθεί, ή ακόμη και σκέτο ενοχληθεί χωρίς την θέληση του ιδιοκτήτη, μπορεί πολύ εύκολα να σπάσει. Όταν ειδικά πρόκειται για σεξουαλική παρενόχληση, νιώθεις ότι το αγγείο αυτό πλέον δεν σου ανήκει. Κάτι ολότελα δικό σου σου έχει αφαιρεθεί και εσύ ανήμπορος απλά περιμένεις να τελειώσει το βασανιστήριο.
Ας μην θυμηθούμε τις ανατριχιαστικές σκηνές από το 13 Reasons Why, στις οποίες ο Bryce βιάζει την Hannah Baker στο τζακούζι. Το βλέμμα της Hannah και κάθε θύματος είναι πιο άδειο και από άβυσσο. Νιώθεις ότι όλος ο εσωτερικός σου κόσμος καταρρέει και αδειάζει. Και εκείνη είναι η στιγμή που αυτό το αγγείο σπάει. Σπάει και εκείνη την στιγμή νιώθεις ότι δεν θα ξανά κολλήσει ποτέ. Νιώθεις πως κάποιος έκλεψε τα κομμάτια σου, τον εαυτό σου και δεν θα μπορέσεις να τον ξανασυναρμολογήσεις ποτέ ξανά. Για εμένα, αυτό το συναίσθημα είναι αρκετό για να νιώσω εκνευρισμό, θυμό, νεύρα και απογοήτευση ταυτόχρονα.
Μέρος IΙΙ │ Ένδυση
Μιας και βρισκόμαστε στην στήλη του Fashion Talks, ας μιλήσουμε και για αυτή την πτυχή της κουλτούρας βιασμού και έμφυλης βίας ευρύτερα. Μετά από το σπάσιμο του αγγείου, μόλις μαθευτεί το γεγονός, όλο και κάποιος από την παρέα θα ρωτήσει «μα καλά, και η κοπέλα τι φορούσε;». Και οι υπόλοιποι του τραπεζιού θα προβληματιστούν λες και είναι η πιο φυσιολογική ερώτηση μετά από το άκουσμα μιας κτηνωδίας.
Και στην τελική, τι σημασία έχει εάν το θύμα φορούσε ένα baby doll dress ή ένα σορτς από τα Bershka ή ένα σκισμένο τζιν ή εάν φορούσε ένα tank top; Τι σημασία έχουν όλα αυτά τα ενδύματα μπροστά σε μια τέτοια απάνθρωπη πράξη; Δεν είναι η μακριά, μέχρι το γόνατο φούστα αλλά ούτε η long sleeve μπλούζα που θα σε προστατέψει. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, έχουμε ακούσει περιπτώσεις βιασμού με όλα τα είδη ρουχισμού. Αυτό που πραγματικά θα μας σώσει είναι η παιδεία, η μόρφωση, η ενσυναίσθηση και η κατακρεούργηση της κουλτούρας βιασμού.
Μέρος IV│Τελικά, τις πταίει;
Τελικά όμως, τις πταιεί; Ποιός έχει δώσει αυτά τα δικαιώματα στην κουλτούρα του βιασμού; Μήπως φταίει η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας και μόρφωσης; Μήπως φταίει η ελλιπής σεξουαλική αγωγή; Ή μήπως η ακόμα πιο ελλιπής άσκηση της γενικής αστυνόμευσης με σκοπό την πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος; Μήπως φταίει το γεγονός ότι μόλις μάθουμε για μια ακόμη κτηνωδία, έχουμε μάθει να εστιάζουμε περισσότερο στο θύμα από ότι τον δράστη; Ή μήπως τελικά φταίει η επικράτηση στερεοτύπων και αντιλήψεων περί υπεροχής του άνδρα έναντι της γυναίκας, ιδιαίτερα σε θέματα δύναμης και πολέμων;
Μέρος V │ Λύπη
Λυπάμαι πραγματικά τις γυναίκες που δεν μπορούν να καλέσουν ένα ταξί χωρίς να φοβηθούν και χωρίς να ακούσουν το χαρακτηριστικό «που πας κοριτσάρα;». Λυπάμαι πραγματικά που μια κοπέλα 19 ετών δεν μπορεί να περπατήσει μόνη της το βράδυ χωρίς να κρατάει τα κλειδιά στα χέρια της, μήπως χρειαστεί να καρφώσει κάποιον. Λυπάμαι πραγματικά που κάποιοι νομίζουν ότι η κοπέλα τους αποτελεί κτήμα τους. Λυπάμαι που καμία γυναίκα δεν μπορεί να βγει έξω χωρίς έστω και μια στιγμή να ανησυχήσει για την σωματική της ακεραιότητα. Λυπάμαι που το βράδυ κάποια κοπέλα τρέμει απο τον φόβο καθώς κάποιος περπατά από πίσω της. Λυπάμαι την κάθε οδηγό που φοβάται να μπει ή να βγει απο το παρκαρισμένο αμάξι της το βράδυ. Πραγματικά λυπάμαι που κάποια γυναίκα δεν μπορεί να πάει μόνη για περπάτημα το βράδυ αλλά χρειάζεται παρέα. Λυπάμαι πραγματικά που ζούμε σε αυτή την κοινωνία.
Μέρος V │Ελπίδα
Μπορεί τα παραπάνω να μας πληγώνουν και να μας προβληματίζουν αλλά αποτελούν μια πραγματικότητα του σήμερα. Η κουλτούρα βιασμού όλο και περιθωριοποιείται και κατακρίνεται. Τα τελευταία χρόνια σε αυτή την προσπάθεια της περιθωριοποίησης αν θες αυτής της κουλτούρας, της βίας, του βιασμού, της κακοποίησης, της παρενόχλησης και της έμφυλης βίας έχουν συμβάλλει πάρα πολύ η μόρφωση, η παιδεία, η όξυνση της κριτικής μας ικανότητας, τα social media αλλά και κινήματα. Πιστεύω πως μερικά από αυτά τα κινήματα αποτελούν το ελληνικό #metoo και το #thegreekgirl.
The Greek #metoo
Το κίνημα Me Too, είναι ένα κοινωνικό κίνημα ενάντια στη σεξουαλική κακοποίηση και τη σεξουαλική παρενόχληση αλλά και την κακοποίηση – βία και παρενόχληση οποιασδήποτε μορφής (λ.χ. λεκτική, ψυχολογική-ψυχική, σωματική, εκφοβισμός εργασιακός ή μη) σε ανήλικους και ενήλικες. Το 2017, η Alyssa Milano γράφει στο Twitter: «Εάν όλες οι γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή βία γράψουν στο status #metoo, ίσως δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει το μέγεθος του προβλήματος». To tweet αυτό έγινε viral μέσα σε λίγες ημέρες και έπειτα ηθοποιοί όπως η Jennifer Lawrence ξεκίνησαν να μοιράζονται την δική τους ιστορία και να προωθούν το κίνημα. Στην Ελλάδα βέβαια, αν και λίγο αργά, το κίνημα ξεκίνησε μετά την «κατάθεση» της Σοφίας Μπεκατώρου για τον βιασμό που υπέστη το 1988. Σταδιακά, ξεσπά ένα κύμα καταγγελιών και καταθέσεων παρενόχλησης και βίας και στον καλλιτεχνικό χώρο. Το κύμα αυτό συνεχίζει ακόμα μέχρι και σήμερα.
#thegreekgirl
Το #thegreekgirl της Ευριδίκης Κόφφα δεν αποτελεί μόνο ένα απλό Instagram hashtag. Αποτελεί, για εμένα, μια προσπάθεια να καταπολεμηθεί έμμεσα η έμφυλη βία. Η ανάρτηση μιας φωτογραφίας στα social με το #thegreekgirl όπως αναφέρει η ίδια «δίνει το βήμα στην σύγχρονη γυναίκα να αγαπήσει τον εαυτό της και να αγκαλιάσει τη διαφορετικότητα της». Όταν πια έχεις μάθει να αγαπάς και να εκτιμάς τον εαυτό σου από ένα Instagram post τότε σίγουρα η ανοχή σου για πατριαρχικές νοοτροπίες, συμπεριφορές, και στερεότυπα είναι μηδαμινή.
Όταν πια αποκτήσεις αυτό το στάδιο (το λεγόμενο στάδιο της αυτοαγάπης), νιώθεις πως έχεις ξεκλειδώσει ένα άλλο πια level δύναμης. «Το #thegreekgirl αναφέρεται σε ένα άμορφο πρότυπο μιας Μοντέρνας Γυναίκας που εμπνευσμένη από το παρελθόν της, αποδέχεται την παράδοση και οραματίζεται ένα μέλλον δυναμικό». Το συναίσθημα της τεράστιας δύναμης που πλέον κατέχεις, σε οδηγεί στο να πιστέψεις πως η ισότητα μεταξύ φύλων υπάρχει και ότι αξίζεις περισσότερα. Σε κάνει να νιώθεις ότι πλέον δεν υπάρχει καμία ανοχή στην κουλτούρα βιασμού και έμφυλης βίας.
Και κάπως έτσι, με αυτόν ακριβώς τον τρόπο κινήματα όπως το #thegreekgirl και το #metoo συμβάλλουν στην εξάλειψη φαινομένων όπως η έμφυλη βία, ο βιασμός, η παρενόχληση και η κακοποίηση.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
Παρόμοια άρθρα:
- Το ελληνικό #metoo ξαναχτυπά, 25 νέες καταγγελίες
- Stonewall circa 1969: Marsha P. Johnson
- Lana Del Rey: Η επιτομή του Sad Girl Aesthetic
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
Giving Sight by Beasty-Press // Giving Sight The Project
