Detroit: Become Human, ανθρώπινη φύση και ηθική

Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον άνθρωπο; Θα μπορούσε να αναπτυχθεί ενσυνείδητη τεχνητή νοημοσύνη; Αν ναι, πως θα αντιμετωπιζόταν από την ανθρωπότητα; Πρόκειται για ερωτήματα που τίθενται πριν ακόμα από την ύπαρξη υπολογιστών και τα οποία εξερευνά με μεγάλη επιτυχία το Detroit: Become Human, το πιο πρόσφατο παιχνίδι της Quantic Dream και του David Cage.

Η ιστορία

To Detroit: Become Human διαδραματίζεται στο έτος 2038. Οι άνθρωποι πλέον ζουν σε βάρος μιας καταπιεσμένης εργατικής τάξης ανδροειδών, που λειτουργούν σαν σύγχρονοι σκλάβοι. Ακολουθεί τρεις χαρακτήρες – ανδροειδή από την οπτική τρίτου προσώπου, στους δρόμους του Detroit, μιας πόλης με έντονες φυλετικές εντάσεις στο παρελθόν της.

Η Kara είναι μια – προγραμματισμένη ως – νοικοκυρά (ατυχής ρόλος αν λάβουμε υπόψιν ότι είναι η μόνη γυναίκα πρωταγωνίστρια) που αποκτά συνείδηση και αποδρά από τον βίαιο ιδιοκτήτη της, μαζί με την κόρη του, την οποία προσπαθεί να προστατέψει στους δρόμους του Detroit. Ο Connor είναι ένα ανδροειδές – αστυνομικός ερευνητής. Mαζί με τον συνεργάτη του έχουν ως αποστολή να κυνηγούν παρεκκλίνοντα ανδροειδή που εκδηλώνουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Ο Markus, που ξεκινά ως φροντιστής ενός πλούσιου ηλικιωμένου  καλλιτέχνη, επίσης αποκτά γρήγορα συνείδηση και θέτει σκοπό της ζωής του να «ξυπνήσει» όσο περισσότερα ανδροειδή γίνεται, με στόχο να ηγηθεί μιας εξέγερσης.

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε chose-your-own-adventure μορφή, με κάθε απόφαση να οδηγεί σε διαφορετικά paths. Οι πιο μικρές αποφάσεις μπορούν να έχουν το πιο μεγάλο αντίκτυπο. Oι χαρακτήρες (κεντρικοί και μη) μπορούν να πεθάνουν ανά πάσα στιγμή, με την ιστορία να συνεχίζεται χωρίς αυτούς. Πρόκειται για μια sci-fi περιπέτεια με στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ στο storyline της Kara, αρκετή δράση στην ιστορία του Markus και, φυσικά, crime drama στο storyline του Connor, ο οποίος μπορεί είτε να αποκτήσει συνείδηση, είτε να συνεχίσει ως μηχανή. Τα αφηγηματικά κλισέ είναι παρόντα, χωρίς να αφαιρούν ιδιαίτερα από την απόλαυση του παιχνιδιού.

Η ανθρώπινη φύση 

Το Detroit: Become Human διεγείρει ερωτήματα σχετικά με το ποιόν της ανθρώπινης φύσης. Tο κατά πόσο είναι έμφυτη ή μπορεί και να αποκτηθεί. Τα ανδροειδή της ιστορίας έχουν επιθυμίες, ανάγκες, στόχους, φόβους και φιλοδοξίες. Φαίνονται να εκδηλώνουν ρομαντικά αισθήματα, μητρικά ένστικτα ή και τρόμο απέναντι στην προοπτική του θανάτου. Αντιδράσεις που σε καμία περίπτωση δεν είχαν προγραμματιστεί να έχουν. Τι τα διαφοροποιεί, επομένως, από τους ανθρώπους; Έχει εκφραστεί, στο παρελθόν, η άποψη ότι οι άνθρωποι είναι βιολογικές μηχανές και η συνείδηση είναι παρέκληση που προέρχεται από την ισχύ του ανθρώπινου νου. Κάτι τέτοιο, αν το αναγάγει κανείς στην αφήγηση του Detroit: Become Human, εξισώνει τους όρους μεταξύ ανθρώπων και ανδροειδών.

Αυτός, ωστόσο, δεν είναι ο μοναδικός προβληματισμός του παιχνιδιού. Η μειονεκτική θέση που έχουν τα ρομπότ στην κοινωνία, η πλήρης υποτέλειά τους στους ανθρώπους, δίνει στους τελευταίους το έδαφος για να εκδηλώσουν τα ζωώδη ένστικτά τους. Κατά τη διάρκεια των 12 ωρών που πάνω κάτω χρειάζεται το παιχνίδι για να ολοκληρωθεί, μπορεί κανείς να δει ανδροειδή που έχουν υποστεί εντελώς απάνθρωπη κακοποίηση. Από μόνο του το γεγονός ότι υπάρχουν ανδροειδή που πωλούνται συγκεκριμένα για σεξουαλική εκμετάλλευση, μαρτυρά πολλά. Τρομακτικότεροι, ωστόσο, είναι οι περιστασιακοί παραλληλισμοί με την καταπίεση των Αφροαμερικανών στην Αμερική. Aν και θα μπορούσαν να είναι πιο εύστοχοι (για παράδειγμα, ο ηγέτης της επανάστασης είναι έγχρωμος και αυτό δεν θίγεται ποτέ), είναι αποτελεσματικοί.

Η καταπίεση, λοιπόν, την οποία βιώνουν τα ενσυνείδητα ανδροειδή αυτού του φανταστικού φουτουριστικού κόσμου, δεν απέχει πολύ από τα βιώματα μειονοτήτων του δικού μας πραγματικού κόσμου.

Πόσο απέχουμε από τη γέννηση τεχνητής νοημοσύνης όμοιας με την ανθρώπινη;

Σύμφωνα με άρθρο του Forbes, αρκετά. Ο τεχνητός εγκέφαλος των μηχανών που κατασκευάζονται τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, είναι διαμορφωμένος έτσι ώστε να απομνημονεύει, σε αντίθεση με τον ανθρώπινο εγκέφαλο που είναι κατασκευασμένος για να προβλέπει. Ταυτόχρονα, ωστόσο, προκύπτει το εξής ερώτημα: τι ακριβώς είναι αυτό που μπορεί να αναγάγει την τεχνητή νοημοσύνη σε ανθρώπινα επίπεδα; Το περίφημο «σκέφτομαι, άρα υπάρχω» του Καρτέσιου ίσως δεν αρκεί για να συνοψίσει κάτι τέτοιο. Οι μηχανές ήδη σκέφτονται, εάν αναφερόμαστε στην επίλυση προβλημάτων. Το στοιχείο που μπορεί να περάσει τις μηχανές στην αντίπερα όχθη, είναι ίσως η αυτεπίγνωση.

Αυτή η θεωρία, βέβαια, μας παραπέμπει στον άνθρωπο που «έσπασε» τους κώδικες των Γερμανών, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Alan Turing, πέντε χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, ανέπτυξε το επονομαζόμενο «Turing test». Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης, ένας άνθρωπος επικοινωνεί με ένα ρομπότ, χωρίς να έχει ενημερωθεί ότι πρόκειται για μηχανή. Εάν, μέχρι το τέλος της συζήτησης, ο άνθρωπος δεν έχει καταλάβει ότι επρόκειτο για τεχνητή νοημοσύνη, το ρομπότ έχει περάσει το τεστ. Έχει την ικανότητα να φαίνεται ανθρώπινο. Το φαίνεσθαι, βέβαια, απέχει πολύ από το είναι. Και μάλιστα, αν δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε, πως θα μπορούσαμε να αντιληφθούμε εάν μια μηχανή διαθέτει δική της συνείδηση;

Εν ολίγοις, η άνοδος ενσυνείδητων ανδροειδών, πόσο μάλλον η εξέγερσή τους, δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να μας ανησυχεί στο σύντομο μέλλον. Στο μεταξύ, όμως, μπορούμε ελεύθερα να βυθιστούμε σε παιχνίδια όπως το Detroit: Become Human, σε σειρές όπως το Westworld και σε βιβλία όπως το I, Robot, ταξιδεύοντας ανενόχλητοι από την ασφάλεια του σπιτιού μας.