Τα γνήσια αρσενικά σταδιακά πεθαίνουν. Δεν υπάρχουν πια αληθινοί άνδρες. Η φράση αυτή ακούγεται συχνά ως ανησυχία, συνήθως σε τραπέζια μεσηλίκων. Ακούγεται ακόμα κι από γυναίκες. Είναι λίγο αισιόδοξη. Υπονοεί ότι τα ανδρικά πρότυπα αλλάζουν.
Η Αφροδίτη Λατινοπούλου, στο βιντεάκι που την έκανε γνωστή, υπήρξε επίσης αισιόδοξη. «Βλέπουμε τους άνδρες να γέρνουν προς τη γυναικεία φύση. Ξυρίζονται παντού. Όταν λέμε παντού, παντού! Βάφονται. Φορούν όλο και περισσότερο γυναικεία ρούχα. Και γενικότερα κάνουν πράγματα που συνηθίζουν να κάνουν οι γυναίκες».
Η εν λόγω φράση για τους «άνδρες που συνηθίζουν να κάνουν όσα κάνουν οι γυναίκες» μάλλον δεν αναλύθηκε όσο της πρέπει. Και ναι, σίγουρα αναφέρεται στο ντύσιμο των ανδρών, που επιλέγουν να φοράνε «γυναικεία» ρούχα. Θαρρώ, όμως, πως το πραγματικό της νόημα είναι ευρύτερο.
Πρότυπα γνήσια κι αρσενικά
Τι συνηθίζουν να κάνουν, λοιπόν, οι άνδρες πλέον και γέρνουν προς τη γυναικεία φύση; Τι έκαναν παλιά οι «αληθινοί άνδρες», το παράδειγμα των οποίων σήμερα δεν ακολουθούμε; Κι εν τέλει, έχει δίκιο η Αφροδίτη; Αλλάζουμε όντως;
Εδώ ισχύει το- κατά παράφραση- ρητό: «δείξε μου τα πρότυπά σου, να σου πω ποιος είσαι». Στο άρθρο αυτό θα κάνουμε μια απόπειρα να μελετήσουμε τα τοξικά ανδρικά πρότυπα που σημάδεψαν- κι εξακολουθούν να σημαδεύουν- την κοινωνία μας, την «κοσμοθεωρία μας». Έτσι θα αποδείξουμε ότι μάλλον απέχουμε πολύ από την αλλαγή. Και για να το επιτύχουμε αυτό θα ενώσουμε δύο διαφορετικούς κόσμους, που μας είναι λίγο- πολύ γνωστοί.
Ο Bond ο πρώτος
Σε κάθε προσπάθεια να ορίσουμε τι είναι μάτσο, κλασικά ανδρικό, θα ήταν ιεροσυλία να μην αναφερόμαστε στον κυριότερο εκπρόσωπό του. Γιατί μπορεί όντως για τον διαφορετικό Bond που μας έχει παρουσιάσει ο Daniel Craig και που παρακολουθήσαμε στις αίθουσες με το No time to die να έχει γίνει πολύς λόγος. Ωστόσο, στα κατά καιρούς αφιερώματα, η σύγκριση με τον Sean Connery, τον πρώτο πράκτορα 007, είναι αναπόφευκτη.
Ο «παλιός Bond» είναι ένα ρομπότ τεστοστερόνης, χωρίς μεγάλη γκάμα συναισθημάτων. Δεν ερωτεύεται, αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως εργαλεία για να ικανοποιεί τις ανάγκες του, δεν πολυμιλάει, οι φράσεις του είναι μετρημένες και τις επιλέγει προσεκτικά. Προσοχή, όποτε ανοίγει το στόμα του, έχει όντως κάτι να πει, που είναι ή πολύ σοβαρό ή το κλασικό «τζεϊμσμποντικό» χιουμοράκι. Γιατί είναι άνδρας. Γνήσιος άνδρας.
Γνήσιος άνδρας ήταν κι αυτός που τον υποδυόταν. Ως εκπρόσωπος του μάτσο Bond, ο Sean Connery κάποια στιγμή δήλωνε πως δικαιολογείται να ρίξεις ένα χαστούκι σε μια γυναίκα, αν- σε ελεύθερη μετάφραση- «δεν καταλαβαίνει αλλιώς». «Ακραίο», λέτε; «Ανδρικό και σταράτο», θα σας απαντήσει ο Sean.
Νέος αιώνας, παρόμοιες συνήθειες
Με τα μάτια του σήμερα όλα αυτά φαίνονται στην καλύτερη υπερβολικά. Ο νέος Bond είναι λιγότερο σκληρός και μάτσο από τον προηγούμενο κι οι γυναίκες γύρω του πιο ενεργές. Έχουμε περάσει στον 21ο αιώνα. Άρα δικαιούμαστε και μάτσο του 21ου αιώνα.
Ο Bond του Connery έχει περάσει πλέον στην ποπ κουλτούρα, είναι μια καρικατούρα που υπάρχει απλά για να θυμίζει στους γηραιότερους τη νεότητά τους. Για εμάς τους πιο νέους, η σημασία του είναι κυρίως ιστορική. Τα χαρακτηριστικά του, όμως, εξακολουθούν να υπάρχουν.
Η μάτσο νοοτροπία, η ιδέα του «σωστού άνδρα» είναι ακόμα μαζί μας. Ο Bond του Craig είναι ακριβώς το ίδιο πρότυπο, σε μια πιο εξευγενισμένη μορφή. Συνεχίζει να θεωρεί την έκφραση των συναισθημάτων αδυναμία, μιλάει με αυτόν τον σπαστικά σιγανό τόνο, ενώ όταν γνωρίζει μια όμορφη γυναίκα, η πρώτη του σκέψη είναι -μάντεψε- το σεξ.
Το «ύπουλο» Big Bang Theory
Το κακό με το να είναι κάποιος πρότυπο, είναι ότι πολλοί θέλουν να του μοιάσουν. Όσο πιο άφταστο κι ακραίο είναι το πρότυπο, τόσο μεγαλύτερη γοητεία ασκεί. Δεν θα μπορούσε να βρει κανείς καλύτερο παράδειγμα από τη γνωστή sitcom σειρά Big Bang Theory.
Τον πυρήνα της σειράς αποτελεί μια παρέα τεσσάρων νεαρών επιστημόνων, ανδρών εννοείται. Φυσικά, οι χαρακτήρες αυτοί δεν έχουν καμία σχέση με τον Bond. Είναι εξαιρετικά geeks, περνάνε τον περισσότερο καιρό τους παίζοντας επιτραπέζια ή βιντεοπαιχνίδια, δεν είναι καθόλου αθλητικοί, αντιμετωπίζουν ένα σωρό προβλήματα υγείας και δεν έχουν και μεγάλη επιτυχία στις ερωτικές τους σχέσεις. Είναι τα πάντα εκτός από μάτσο. Οι κλασικοί μάτσο άνδρες τους εκφόβιζαν στα εφηβικά τους χρόνια και γι’ αυτό είναι θανάσιμοι εχθροί τους.
Το αξιοσημείωτο στη σειρά είναι ότι παρουσιάζει μια «ύπουλη» τοξική αρρενωπότητα. Οι συμπαθείς, αδύναμοι και γλυκούληδες επιστήμονες προβαίνουν διαρκώς σε σεξιστικά σχόλια, αντιμετωπίζουν τις γυναίκες, που σταδιακά μπαίνουν στη σειρά, ως κατώτερες , υποστηριζόμενοι από «γελάκια» στο background. Δεν λείπουν, μάλιστα, κι οι παράνομες- παρεμβατικές ενέργειες, οι παρακολουθήσεις «χαζών» μοντέλων και οι απόπειρες βιασμού.
Άνδρας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι
Το πρόβλημα με τους χαρακτήρες του Big Bang Theory είναι πως δεν γεννήθηκαν «σωστοί άνδρες». Κακά τα ψέματα, για να γίνει κανείς Bond πρέπει να έχει την τύχη και την φύση με το μέρος του.
Συγχωρέστε με αν κάνω λάθος, αλλά νομίζω πως σε καμία ταινία James Bond δεν αναφέρθηκε πως ο Bond έχει δυσανεξία στη λακτόζη ή ένα κάρο αλλεργίες. Επίσης, δεν θυμάμαι Bond έστω μέτριο εμφανισιακά ούτε με κούρεμα των Beatles.
Ποτέ δεν είναι αργά, όμως. Οι επιστήμονες της σειράς υπέφεραν από τους μάτσο, τους πιο γυμνασμένους και ισχυρούς στα παιδικά τους χρόνια. Το συμπέρασμα είναι απλό. Το να είσαι μάτσο είναι ο μοναδικός τρόπος να σε αποδέχονται. Άρα, θα γίνεις! Και σεξιστικά σχόλια θα κάνεις. Και θα πας στο κοντινότερο κλαμπάκι για να «κυνηγήσεις» κοπέλες. Χρειάζεται απλά να προσπαθήσεις. Και σιγά σιγά, θα γίνεις σαν κι αυτούς που σε πειράζανε όταν ήσουν μικρός. Θα γίνεις αποδεκτός.
Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να σταθώ… σωστός πατέρας
Αποδεκτός είναι ο σωστός ο άνδρας, ο φυσιολογικός. Αυτός που και να μην γεννήθηκε σύμφωνα με το μάτσο πρότυπο μπορούμε να του ράψουμε το ανδρικό του κουστούμι. Να τον φέρουμε στα μέτρα μας.
Το θέμα είναι απλά πως όλο αυτό είναι μια διαδικασία που θέλει κόπο, άγχος, προσπάθεια. Άρνηση του εαυτού. Και είναι λίγο αμφισβητήσιμο αν αξίζει. Είναι δήθεν. Οριακά αποτρεπτικό για τη δημιουργία μιας ειλικρινούς σχέσης με τον εαυτό και με τους άλλους. Δεν είναι τυχαίο που στις περισσότερες κλασικές ανδροπαρέες οι κουβέντες για συναισθήματα και αδυναμίες είναι εκτός συζήτησης.
Αν πάλι, η έκφραση, η ειλικρίνεια, η τρυφερότητα, η ικανότητα να μιλάμε για τους φόβους μας είναι αμιγώς γυναικεία χαρακτηριστικά, τότε ίσως θα έπρεπε όλοι μας να τα αγκαλιάσουμε. Να γίνουμε κι εμείς λίγο «γυναίκες», να «γείρουμε στη γυναικεία μας φύση».
Κι ας μην είμαστε τότε σωστοί, ταιριαστοί. Ας μην γίνουμε αυτό που λένε οι Κορέ Υδρό, σωστοί πατέρες. Αυτό που δεν έχουν καταλάβει πολλοί straight άνδρες σήμερα, είναι πως αυτές οι φαλλοκρατικές ταμπέλες καταπιέζουν και αυτούς.
«We should all be feminists», λοιπόν, όπως γράφει και το μπλουζάκι της Penelope Cruz στις Παράλληλες Μητέρες. Και ναι όλοι μας, και άνδρες και γυναίκες, και straight και gay. Όλοι όσοι απλά δεν αντέχουμε τις ταμπέλες. Όλοι όσοι απλά διεκδικούμε το δικαίωμα να είμαστε ο εαυτός μας. Ας αλλάξουμε εμείς πρώτα, λοιπόν. Οι Bond του κόσμου δεν θα αλλάξουν ποτέ.
Παρόμοια άρθρα:
- Σωματικότητα, τέχνη και φεμινισμός
- Η τέχνη του δρόμου μιλά για όσους χάθηκαν
- Γυναίκες που επιστρέφουν: ο ήχος του γυναικείου θρήνου
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
