Μόλις πέρσι, συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από το θάνατο του Miles Davis. Αυτό το φαινόμενο της jazz που ταρακούνησε όσο λίγοι έχουν καταφέρει τον κόσμο της μουσικής, άφησε πίσω του ένα κλασσικό έργο του οποίου η σπουδαιότητα και καινοτομία είναι αναμφισβήτητες.
Εκτός όμως από τους βιρτουόζους μουσικούς του είδους που ο Davis επηρέασε, υπήρχαν και κάποιοι λίγο μεταγενέστεροι που εκτίμησαν τις δουλειές του Αμερικάνου jazz συνθέτη. Κάποιοι που πιθανόν να μην κράτησαν ποτέ στα χέρια τους κανένα από τα μουσικά όργανα που εμφανίζονται στην jazz κουλτούρα. Αντίθετα, γρατζουνούσαν βινύλια και σε έκαναν να χορεύεις. Οι hip hop producers.
Όπως φυσικά ξέρετε, το hip hop είναι χτισμένο πάνω στην τέχνη του sampling. Sampling είναι στην ουσία η διαδικασία του να παίρνεις ένα μουσικό κομμάτι, ή μάλλον ένα μικρό σημείο κάποιου μουσικού δημιουργήματος, και να το χρησιμοποιείς σαν βάση ή σαν μικρή προσθήκη για κάτι δικό σου.
Επειδή γενικά οι hip hop producers χαρακτηρίζονται από μια κάποια δημιουργικότητα, ναι μεν έπαιρναν αυτά τα jazz, soul, RnB κομμάτια, αλλά πολλές φορές τα πείραζαν τόσο πολύ που τα έκαναν αγνώριστα, δημιουργώντας έτσι κάτι εντελώς δικό τους. Αν λοιπόν ψάξετε στους καταλόγους των αγαπημένων σας hip hop καλλιτεχνών δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρείτε τουλάχιστον ένα sample από κάποιο κομμάτι του Miles, του Davis.
Άκουσα λοιπόν κάποιες δεκάδες κομμάτια που χρησιμοποιούν την jazz ευφυΐα του Davis για να περάσουν την hip hop φιλοσοφία τους, μάζεψα τα 7 αγαπημένα μου και σας τα παραθέτω.
1. Blue In Green, Kind Of Blue
Το Blue In Green είναι ένα από τα κομμάτια του θρυλικού Kind Of Blue. Για όσους δεν γνωρίζουν, ο Kind Of Blue είναι από τα διασημότερα jazz albums όλων των εποχών. Από τα πιο επιτυχημένα. Από τα πιο επιδραστικά για την πορεία της μουσικής. Ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε το 1959 και μέχρι και σήμερα η προσφορά του είναι τόσο σπουδαία και διαχρονική που είμαι σίγουρος ότι, άσχετα με τα γούστα σας, κάποιοι από τους αγαπημένους σας καλλιτέχνες σίγουρα θα έχουν επηρεαστεί και από τον Kind Of Blue αλλά και από την αυτού μεγαλειότης, Miles Davis.
Πρόκειται για ένα αργό, καθηλωτικό έργο, γεμάτο χρώματα και συναισθήματα με τον Bill Evans στο πιάνο, τον John Coltrane στο τενόρο σαξόφωνο, τον Paul Chambers στο κοντραμπάσο, τον Jimmy Cobb στα ντραμς και φυσικά τον Miles στην τρομπέτα. Τα γαλήνια ακόρντα του Bill Evans στο πιάνο είναι οι συνοδοιπόροι μας σε αυτό το σχεδόν 6-λεπτό ταξίδι όσο περνάμε μέσα από τις υπέροχες μελωδίες των δυο μάγων των πνευστών (Coltrane και Davis). Ένα πραγματικό ποίημα της jazz.
Όπως λοιπόν ο Davis ήταν ένας από τους πρωτοπόρους της jazz, έτσι ήταν και για το Hip Hop εκείνος ο παραγωγός που πήρε αυτά τα όμορφα ακόρντα του Bill Evans και τα μετέτρεψε σε ένα moody, jazz, boom bap groove των ’90s της Νέας Υόρκης. Ο λόγος φυσικά για τον J Dilla. Ο J Dilla λοιπόν σε μια από τις πάρα πολλές συνεργασίες του, εδώ βρίσκεται στο studio με τον επίσης πολύ σημαντικό για το underground hip hop του Detroit, Proof.
Μαζί προσδίνουν στις jazz κλίμακες του Blue In Green και έναν τόνο από τους δρόμους του Detroit και την hip hop κουλτούρα από την οποία έσφυζαν. Το κομμάτι λέγεται Life και περιέχεται στη συνεργατική δουλειά του Proof με τον Dilla υπό το όνομα Funky Cowboys και κάτω από το πρίσμα του δίσκου του ’97, Funky Boots. Το album αυτό δεν κυκλοφόρησε ποτέ επίσημα.
2. Lonely Fire, Big Fun
Αν νομίζετε ότι τα 6-λεπτα και 7-λεπτα κομμάτια είναι κάπως υπερβολικά, σας έχω challenge και λέγεται Lonely Fire. Ο λόγος για τα 22 λεπτά του κομματιού του δίσκου Big Fun, που είναι εντελώς πειραματικά, ψυχεδελικά, μεταφορικά και ατμοσφαιρικά. Ταυτόχρονα, ένα μυστήριο κατακλύζει την ατμόσφαιρα. Σαν ένα πολύ ωραίο, σουρεάλ noir. Ο Big Fun είναι ένας δίσκος συλλογή που περιλαμβάνει ηχογραφήσεις του Davis από το ’69 μέχρι και το ’72 και κυκλοφόρησε το ’74.
Ακριβώς λοιπόν επειδή είναι τέτοια η φύση του, περιέχει και διαφορετικά στάδια της καριέρας του καλλιτέχνη. Ένα λοιπόν από αυτά τα στάδια ήταν και ο μεγάλος πειραματισμός. Συγκεκριμένα το Lonely Fire πέφτει μαζί με το κομμάτι Great Expectations/ Orange Lady, στην κατηγορία των ηχογραφήσεων που συνέβησαν λίγο αργότερα από τον Bitches Brew, τον δίσκο του 1970 που αποτέλεσε και ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαιο της fusion και πειραματικής jazz.
Πάνω λοιπόν σε αυτό το υπόβαθρο έρχεται και χτίζει, ποιος άλλος, ο Christopher Wallace. Ο Biggie.
Το κομμάτι είναι το Suicidal Thoughts, το 16ο κομμάτι του δίσκου Ready To Die. Στο συγκεκριμένο album ο Biggie με Producers μεταξύ άλλων τους Puff Daddy, Easy Mo Bee και DJ PREMIER (σε ένα κομμάτι) παίρνουν samples από τη soul του Curtis Mayfield, τη funk του James Brown, την RNB των Main Ingredient και τελικά την πειραματική ελεύθερη jazz του Miles Davis και δημιουργούν κάτι σπουδαίο για το Hip Hop.
Ένα κομμάτι αρκετά αφαιρετικό στον τρόπο που προσεγγίζει το sample, όχι τόσο μελωδικό, πιο σκοτεινό και με σοβαρό ύφος.
3. Sivad, Live Evil
Σε πιο προσεγγίσιμα μονοπάτια έρχεται το Sivad, από το δίσκο Live–Evil με live εκτελέσεις του Davis στο Cellar Door του 1970. Πλέον μιλάμε πραγματικά για fusion jazz καθώς ο δίσκος έχει νεύρο, έχει επιθετικότητα και ταυτόχρονα έχει και jazz αυτοσχεδιασμούς. Ξεπερνώντας τα πρώτα 5 λεπτά ωστόσο αντιλαμβανόμαστε πως τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι μόνο τόσο απλά. Το ύφος αλλάζει, γίνεται πιο σκοτεινό και μυστήριο, το tempo πέφτει και ξεκινάνε οι χαοτικοί αυτοσχεδιασμοί. Κυρίως αυτοσχεδιάζει ο John McLaughin, ο πολύ σημαντικός fusion jazz κιθαρίστας του Davis ενώ παράλληλα έχουμε τον μεγάλο Keith Jarret στο πιάνο καθώς και πολλούς άλλους.
Την επιθετική αυτή μορφή του Sivad και της rock, funk αισθητικής του υιοθετούν οι Outkast στο Ain’t No Thang από τον πρώτο τους δίσκο, Southernplaylistcadillacmuzik. Ένας δίσκος ύμνος για το hip hop του Νότου που αποτέλεσε και τη σπίθα για την ανάδειξη του. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως το 1994 που κυκλοφόρησε ο δίσκος ήταν μια χρυσή χρονιά για το hip hop καθώς και το τέλος ενός δεύτερου διετούς golden age που ξεκίνησε το 1993. Εκείνη τη χρονιά είχαμε μεταξύ άλλων τις κυκλοφορίες των Illmatic, Doggystyle και Enter The Wu Tang.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύεται πολύ το alternative hip hop των ’90s με προκάτοχους group όπως οι Outkast, οι De La Soul και οι A Tribe Called Quest και δίνουν πνοή στο hip hop. Εντάσσουν soul, funk, RNB στοιχεία, προσθέτουν περισσότερα όργανα και μελωδίες και δίνουν ένα άλλο χρώμα στο hip hop.
Το Ain’t No Thang είναι ελάχιστα πιο μονότονο αλλά παρόλαυτα χρησιμοποιεί κάποια πολύ ωραία synths που του δίνουν έναν πιο μυστήριο ήχο, έχει ένα πολύ funky ρυθμό καθώς και ένα πιασάρικο ρεφρέν.
4. Water Babies, Water Babies
Ο δίσκος Water Babies είναι ένα προσιτό δημιούργημα του Miles Davis. Αποτελεί ένα δίσκο διάφορων ηχογραφήσεων του καλλιτέχνη, από το 1967 μέχρι και το ’69 και εκδόθηκε το 1976, την περίοδο δηλαδή που ο Αμερικάνος τρομπετίστας είχε, προσωρινά, αποσυρθεί.
Ο συγκεκριμένος δίσκος θα μπορούσε να χωριστεί σε 2 μουσικές περιόδους. Η πρώτη θα ήταν η post bop περίοδος η οποία καταβάλει τα πρώτα 3 κομμάτια του δίσκου στα οποία ο Davis εμφανίζεται με το κουιντέτο που είχε σχηματίσει από το ’64 μέχρι και το ’68 με τους Ron Carter στο μπάσο, Herbie Hancock στο πιάνο, Wayne Shorter στο τερνόρο σαξόφωνο καθώς και Tony Williams στα ντράμς. Η περίδος αυτή χαρακτηρίζει τον επίσημο δίσκου του Davis, Nefertiti του 1968.
Η δεύτερη περίοδος είναι από το ‘68 μέχρι και το ‘69 και περιλαμβάνει τα 3 τελευταία κομμάτια του δίσκου που προέκυψαν από ηχογραφήσεις για τους In A Silent Way (1969) καθώς και Fille De Kilimanjaro (1968). Το κουιντέτο είναι σχεδόν το ίδιο με την προσθήκη όμως του Chick Corea στο πιάνο αλλά και την αντικατάσταση του μπασίστα Ron Carter από τον Dave Holland. Το δεύτερο αυτό μέρος είναι πιο χαοτικό, πιο fusion και μεγαλύτερο σε διάρκεια.
Το κομμάτι που χρησιμοποιούν οι Gang Staar στο remix του A Little Spice είναι το ομώνυμο κομμάτι του δίσκου, Water Babies. Το A Little Spice ήταν ένα κομμάτι των Loose Ends, μιας RNB μπάντας των 80’s και 90’s και συμπεριλαμβανόταν στον ομώνυμο ντεμπούτο δίσκο του group. Ο DJ PREMIER λοιπόν και ο Guru, τα μέλη των Gang Staar, πήραν το σαξόφωνο του Shorter μαζί με τα ακόρντα του Hancock στο πιάνο από το intro του κομματιού, τα κατέβασαν τόνο και τα έκαναν μέρος της synth-RNB αισθητικής των Loose Ends. Ταυτόχρονα, έδωσαν στο beat κάτι από το δικό τους style κάνοντας το ναι μεν πιο groove-άτο αλλά ταυτόχρονα και πιο επιθετικό. Τέλος πρόσθεσαν scratches, εφέ και ένα verse του GURU.
Το κομμάτι εμπεριέχεται στο δίσκο των Loose Ends, Loose Ends Tighten Up vol 1 ο οποίος περιέχει remixes διάφορων επιτυχιών του RNB group.
5. The Ghetto Walk, The Complete In A silent Way
Από τον compilation δίσκο του Miles, The Complete In A Silent Way Sessions έχουμε το Ghetto Walk. Ένα κομμάτι 25λεπτο, με ήρεμο και κάπως blues ύφος. Είναι από εκείνα τα κομμάτια που λες σιγά μην το ακούσω εγώ αυτό αλλά τελικά το βάζεις και κάπως καταφέρνουν να περάσουν αυτά τα 25 λεπτά. Το album κυκλοφόρησε το 2001 και περιέχει διάφορες ηχογραφήσεις της περιόδου ’68-’69 όταν ο Miles άρχιζε να ξεφεύγει λιγάκι από τα σοκάκια της post bop και να περιτριγυρίζει σε πιο fusion περιοχές.
Ουσιαστικά τα κομμάτια αποτελούν μέρος των ηχογραφήσεων για τον δίσκο In A Silent Way που περιέχει μονάχα 2 ολοκληρωμένες συνθέσεις του τρομπετίστα.
Τώρα, υπήρχαν 2 επιλογές για το συγκεκριμένο sample αλλά τη μία από αυτές θα την κρατήσω σαν honourable mention στο τέλος αυτού του Section. Θα ήθελα να αναφερθώ στο Ghetto Walkin του Robert Glasper. Για όσους δεν γνωρίζουν τον Glasper, θα σας πω απλώς ότι είναι ένας μοναδικός καλλιτέχνης που έχει δημιουργήσει φανταστικά πράγματα τόσο στην ελεύθερη και μοντέρνα jazz όσο και στο απλό, λαϊκό hip hop. Είναι πιανίστας και παραγωγός και έχει συνεργαστεί με τους πιο καταξιωμένους μουσικούς και από τα 2 αυτά είδη.
Το Ghetto Walkin είναι ένα κομμάτι που θα περιμέναμε από τον Glasper. Στο κομμάτι έχει προσθέσει ένα γρήγορο σχετικά beat που εξαπλώνει τα grooves του μέσα σου αναγκάζοντας σε να κουνιέσαι μαζί του. Ταυτόχρονα, έχει εντάξει τον soul τραγουδιστή Bilal ο οποίος με τα φωνητικά του δίνει στο κομμάτι κάτι το πολύ neo soul ενώ τα ακόρντα του Glasper δεν μπορούν παρά να κάνουν την εμπειρία ακόμη πιο γεμάτη και αρμονική. Ένα πραγματικό διαμάντι του δίσκου του Glasper, Everything’s Beautiful, στον οποίο και χρησιμοποιούνται μουσικές από τον εκτενή κατάλογο ηχογραφήσεων του μεγάλου τρομπετίστα.
6. Joshua, Seven Steps To Heaven
Το τελευταίο album του Davis στο οποίο αυτοσχεδιάζει πάνω σε jazz standards και όχι σε καινούριες συνθέσεις. Ο Seven Steps To Heaven. Κυκλοφόρησε το 1963 και αποτέλεσε έναν δίσκο πρόκληση για τον καλλιτέχνη καθώς ο ίδιος όλη την περίοδο του ’62-’63 λόγω προβλημάτων υγείας ήταν συχνά στα νοσοκομεία οδηγώντας τον έτσι σε οικονομικές δυσχέρειες λόγω έλλειψης live εμφανίσεων. Ταυτόχρονα προς το τέλος του ’62 το κουιντέτο σπάει, ο Hank Mobley ξεκινάει σόλο καριέρα ενώ οι Jimmy Cob, Winton Kelly και Paul Chambers σχηματίζουν δική τους μπάντα.
Προσπαθώντας λοιπόν να προλάβει τις ημερομηνίες για το album, ο Miles προσέγγισε πολλούς μουσικούς ωστόσο καταστάλαξε τελικά στους Herbie Hancock στο πιάνο, Tonny Williams στα ντραμς, Ron Carter στο μπάσο και George Coleman στο σαξόφωνο. Στο δίσκο θα ακούσετε ωστόσο και κομμάτια τα οποία ηχογραφήθηκαν χρονολογικά πριν οριστικοποιηθεί το κουιντέτο και συνεπώς περιλαμβάνουν διαφορετικό line up. Στην 5η θέση του δίσκου βρίσκουμε το Joshua, ένα Jazz Standard του 1963, σύνθεση του άγγλου, κυρίως πιανίστα Victor Feldman. Ένα γρήγορο swing του οποίο όλος ο χαρακτήρας δίνεται από την χαρακτηριστική του εισαγωγή με την groov-άτη μπασογραμμή του Ron Carter, της νευρικές συγχωρδιες στο πιάνο από τον Hancock και, προφανώς, την μελωδία του Davis.
Τώρα ποιος Μεσσίας του ιαπωνικού hip hop πήρε αυτό το κομμάτι και το μετέτρεψε σε ένα groove-άτο boom bap διαμαντάκι; Ο Nujabes φυσικά. Ποιος άλλος; Στο δίσκο του Metaphorical Music, το πρώτο επίσημο studio album του καλλιτέχνη με εξολοκλήρου δικές του δουλειές, ο Nujabes μπλέκεται με τη Jazz όπως μόνο εκείνος μπορούσε να μπλέξει και δημιούργησε κάτι μοναδικό. Ταυτόχρονα, οι επιρροές του από την Ιαπωνική μουσική και κουλτούρα όχι μονάχα δεν παραγκωνίζονται αλλά καταφέρνουν να βγαίνουν πολύ οργανικά στην επιφάνεια δίνοντας στο δίσκο κάτι το… μεταφορικό και folk. Το κομμάτι είναι το Horn In The Middle και αποτελείται κυρίως από τη σύνθεση του Victor Feldman, παιγμένη από το κουιντέτο του Miles Davis σε beat εμπνευσμένο από τον Ιάπωνα παραγωγό.
7. Stuff, Miles In The Sky
Το Stuff είναι το πρώτο κομμάτι του δίσκου Miles In The Sky, του πρώτου δημιουργήματος του Miles στην καινούρια fusion πορεία. Είναι εκεί που αρχίζει να πειραματίζεται με ήχους και πιο mainstream και pop όργανα διαφορετικού στυλ όπως ηλεκτρικό πιάνο, ηλεκτρική κιθάρα και ηλεκτρικό μπάσο. Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι 16 σχεδόν λεπτά, αυτοσχεδιαστικό, γρήγορο και funky.
Την επιθετική κορνέτα του Miles συνοδεύουν οι Herbie Hancock στο ηλεκτρικό πιάνο, Wayne Shorter στο σαξόφωνο, Ron Carter στο μπάσο και Tonny Williams στα ντραμς. Αυτό έμελλε να είναι και το τελευταίο album του 2ου αυτού μεγάλου κουιντέτου του Miles Davis. Fun Fact στον ίδιο δίσκο μπορείτε να ακούσετε και τον George Benson τον μεγάλο αυτό jazz κιθαρίστα, το κομμάτι είναι το Paraphernalia.
Όμως τώρα θα μπορούσαμε να κάνουμε την ίδια ρητορική ερώτηση που κάναμε και στο Joshua καθώς ο παραγωγός που χρησιμοποίησε το Stuff του Davis είναι επίσης Ιάπωνας και αποδείχθηκε εξίσου σημαντικός στην πορεία του ιαπωνικού hip hop. Παρόλαυτα δε θα σας βάλω σε κόπο. DJ Krush τον λένε και στο κομμάτι Big City Lover του πρώτου του studio album Krush φτιάχνει κάτι πάρα πολύ όμορφο.
Βάζει το sample να τρέχει και του προσθέτει ένα υπερβολικά groove-άτο beat που σε παρασύρει. Ταυτόχρονα εντάσσει την Sonya Vallet μια άγνωστη για εμένα τραγουδίστρια που όμως εδώ δίνει ρέστα. Τα φωνητικά της είναι κάπως σκοτεινά στην αρχή και σε προϊδεάζουν για κάτι διαφορετικό αλλά τελικά αποδεικνύονται πολύ μελωδικά. Ταυτόχρονα σε κάποια σημεία ξεφεύγουν λίγο από τον τόνο δίνοντας έτσι κάτι το παράφωνο στο ύφος που όμως, τελικά, όχι μόνο δεν ακούγονται παράφωνα αλλά κάνουν και το κομμάτι ακόμη πιο αξιαγάπητο. Πιο ανθρώπινο και φυσικό.
Αυτά λοιπόν ήταν κάποια από τα (πάρα) πολλά hip hop διαμάντια που βάσισαν την ιδιαιτερότητα και την ομορφιά τους στην μουσική ιδιοφυΐα που ακούει στο όνομα Miles Davis.
Ήμουν ο Θάνος από το Art N Opinion, ένα blog στο οποίο γράφουμε για την τέχνη που μας αρέσει και μας εμπνέει. Μπορείτε να μας βρείτε στο artnopinion.com, στο Instagram αλλά στο Facebook.
Παρόμοια άρθρα:
- Japanese Breakfast: Jubilee, ένα πρωινό στο νησί των Λωτοφάγων
- Dale Cooper Quartet, dark jazz και γαλλικός καφές
- Nick Cave, Warren Ellis: Το Carnage είναι η εξιλέωση που χρειαζόμαστε
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
