Το 2018 ο Jordan Peele προσέφερε μια σημαντική προσθήκη στο γένος των ταινιών τρόμου. Το Get Out, με το ιδιοφυές concept του, τις εντυπωσιακές ερμηνείες και την εκπληκτική φωτογραφία προκάλεσε συζητήσεις στους κύκλους των σινεφίλ. Ένα χρόνο μετά, ο Peele κυκλοφορεί την δεύτερη ταινία του, με τίτλο Us. Η θεματολογία και η δομή του ίσως δεν είναι τόσο πρωτότυπες όσο αυτές του Get Out. Σίγουρα, όμως, η ταινία προσφέρει αρκετή τροφή για σκέψη, στα 116 λεπτά αγωνίας της.
Η ιστορία
Το Us μας εισάγει στον κόσμο του με ένα flashback στο 1986. Ένα μικρό κοριτσάκι βρίσκεται σε ένα λούνα παρκ με τους γονείς της, για τα γενέθλιά της. Η μικρή Adelaide σύντομα ξεμακραίνει και καταλήγει στην παραλία. Το πνεύμα της περιέργειάς της την οδηγεί σε μια μικρή σπηλιά – amusement park, με neon πινακίδα “βρες τον εαυτό σου”. Η πινακίδα αποδεικνύεται τρομακτικά αληθινή. Η Adelaide βρίσκει ένα κορίτσι ολόιδιο με εκείνη. Οι τίτλοι αρχής πέφτουν, εμφανίζοντας δεκάδες λευκά κουνέλια – πειραματόζωα σε κλουβιά. Βρισκόμαστε στο σήμερα. Η Adelaide είναι πλέον μια αυστηρή μαμά, που μαζί με τον σύζυγό της και τα δύο τους παιδιά κατευθύνονται στην παραλιακή Santa Cruz. Πρόκειται για την ίδια περιοχή όπου η Adelaide βίωσε αυτή την τραυματική συνάντηση, χρόνια πριν.
Η οικογένεια πολύ σύντομα έρχεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο, τον άγνωστο εχθρό. Το πρώτο κιόλας βράδυ των διακοπών τους μια άλλη οικογένεια εισβάλει στο σπίτι τους. Μια οικογένεια εμφανισιακά ολόιδια με αυτούς και ντυμένη στα κόκκινα. Οι εισβολείς φαίνονται σωματικά ανώτεροι αλλά νοητικά κατώτεροι, ενώ η σωσίας της Adelaide, η Red, είναι η μόνη που μπορεί να μιλήσει. Οι πρωταγωνιστές, μετά από μια σειρά από αγχογόνες σκηνές μάχης και διαφυγής συνειδητοποιούν ότι είναι αντιμέτωποι με ένα αποκαλυπτικό σενάριο.
Οι “άλλοι” προέρχονται από το εγκαταλελειμμένο υπόγειο σύστημα της Αμερικής. Αποτελούν παρατημένο πείραμα επιστημόνων, που σκοπό είχαν να ελέγξουν τους ανθρώπους στην επιφάνεια της γης. Δεν έχουν δική τους βούληση και περιορίζονται στο να μιμούνται τις κινήσεις των ανθρώπων στην επιφάνεια. Με αρχηγό την Red, οι σωσίες όλων των ανθρώπων έχουν έρθει στην επιφάνεια για να πάρουν τη θέση τους.
Σκέψεις και ερμηνείες
Το Us υπενθυμίζει στο κοινό του ότι μια καλή ταινία τρόμου έχει μεταφορές. Βασίζεται στην πραγματικότητα και, ενδεχομένως, στην άβυσσο του ανθρώπινου μυαλού. Όπως δήλωσε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης, το Us μιλάει για την ίδια την Αμερική. Θίγει τον παράλογο φόβο εκατομμυρίων Αμερικανών (και όχι μόνο) για το απροσδιόριστο “άλλο”. Την παρανοϊκή πεποίθηση ότι ένας άγνωστος εχθρός θα έρθει να τους πάρει τη θέση. Μια θέση που κατέχουν χωρίς να αξίζουν. Μια θέση που οι ίδιοι απέκτησαν με εξίσου τρομακτικές βιαιότητες, όσο αυτές που φοβούνται ότι θα διαπράξουν οι “άλλοι”. Τι γίνεται όμως όταν αυτοί οι “άλλοι” είναι οι ίδιοι; Τι γίνεται όταν οι δύο πλευρές μοιράζονται το ίδιο πρόσωπο; Κι αν αυτοί οι αντιλαμβανόμενοι ως εχθροί έχουν συναισθήματα, φιλοδοξίες, φόβους και ελπίδες; Κι αν η αθλιότητα της κατάστασής τους οφείλεται στους ίδιους τους Αμερικανούς; Το Us δεν είναι μια ιστορία με καλούς και κακούς. Είναι μια ιστορία με θύματα και μη θύματα.
Δεν χρειάζεται, ωστόσο, να μιλάμε για κατοίκους και μη της Αμερικής. Στο Us καθρεπτίζεται και η ίδια η δυικότητα του Αμερικανικού συστήματος. Ο διαχωρισμός μεταξύ των προνομιούχων και μη, μεταξύ όσων ζουν στις ανέσεις και όσων μάχονται για την επιβίωση.
Συμπέρασμα
Το Us δεν είναι μια άρτια ταινία. Αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα. Πως δημιουργήθηκαν αυτοί οι σωσίες; Πως είναι δυνατόν να μιμούνται τις κινήσεις των “από πάνω” χωρίς να τις βλέπουν; Γιατί οι επιστήμονες τους εγκατέλειψαν; Αντιμετωπίστηκε, τελικά, η εξέγερσή τους; Όλα αυτά είναι ερωτήματα που δεν απαντώνται, παρά το γεγονός ότι η ταινία σε προτρέπει να την σκεφτείς ξανά και ξανά. Ωστόσο, μεταφέρει άρτια το μήνυμά της. Και όλα αυτά σε συνθήκες πλήρους απορρόφησης, με εκπληκτική ηθοποιία και πανέμορφη φωτογραφία. Δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο από τον κινηματογραφιστή του BlaKkKlansman.
