Ο Φωβισμός (Fauvism) ήταν το πρώτο καλλιτεχνικό ρεύμα του εικοστού αιώνα στη σύγχρονη τέχνη.Κράτησε από το 1901-1908 και συγκεκριμένα από το 1905 ως 1908.Η ονομασία του κινήματος οφείλεται σ’ένα σχόλιο του κριτικού Λουί Βωξέλ που σε μία έκθεση όπου συμμετείχαν πολλοί “νέοι” υποστηρικτές της νέας ζωγραφικής, ανάμεσα στα εκθέματα υπήρχαν και αρκετά γλυπτά, μεταξύ των οποίων κι ένα μπρούντζινο αγόρι του Μαρκέ βασισμένο σε αναγεννησιακά πρότυπα, που θύμιζε έργα του γλύπτη της Αναγέννησης Donatello (1386-1466). Αυτός ο κριτικός τέχνης, περνώντας και βλέποντας το συγκεκριμένο έκθεμα, σχολίασε:«Ο Donatello μεταξύ των αγριμιών». Εμπνευσμένο από τα παραδείγματα των Βαν Γκoγκ,Γκογκέν,Σερά και Σεζάν, αναπτύχθηκε από μια χαλαρά συνδεδεμένη ομάδα Γάλλων ζωγράφων με κοινά ενδιαφέροντα.
Ο Ανρί Ματίς ήταν αυτός, που τελικά αναγνωρίστηκε ως ο ηγέτης των “Θηρίων” (Les Fauves ή The Wild Beasts), και όπως όλη η ομάδα, έδωσε έμφαση στη χρήση του έντονου χρώματος, χρησιμοποιώντας το ως όχημα για την περιγραφή του φωτός και του χώρου, καθώς, και για την έκφραση της συναισθηματικής κατάστασης του καλλιτέχνη.Χαρακτηριστικά του, το χρώμα και η παραμόρφωση των εικονιζόμενων προσώπων και αντικειμένων. Έντονες, λοιπόν, αντιθέσεις και απλές γραμμές πολλές φορές ελαφρά παραμορφωμένες, με σκοπό να προκαλέσει συγκίνηση μόνο με τις επιφανειακές ιδιότητες των αντικειμένων. Σκοπός αντίθετος με εκείνον του κυβισμού, που περιόρισε στο ελάχιστο το χρώμα για να εξάρει τα χαρακτηριστικά του χώρου και της κίνησης των αντικειμένων.
Αντιπροσωπεύει μια τέχνη νεαρών καλλιτεχνών παθιασμένων με τον κόσμο και πρόθυμων να μεταφέρουν στο μουσαμά ένα ισχυρό φορτίο αισθήσεων, που υλοποιούνται με το χρώμα. Χρώματα και πάλι χρώματα μέσα σε χρώματα, έτσι που η μορφή πια να μην είναι το ζητούμενο αλλά αυτή ακριβώς η χρωματιστή φόρμα· μια πανδαισία χρωμάτων. Μετέφρασαν τα αισθήματά τους σε χρώμα με ένα τραχύ, σχεδόν άχαρο τρόπο. Μαζί με το συμβολισμό άνοιξε το δρόμο στο σουρρεαλισμό και την αφηρημένη τέχνη. Αναφορικά με αυτά, ο Φωβισμός αποδείχθηκε ότι ήταν ένας σημαντικός πρόδρομος για τον Κυβισμό και τον Εξπρεσιονισμό και μια έμπνευση για τους μελλοντικούς τρόπους της αφαίρεσης.
Η ενασχόληση των Φωβιστών με την απόδοση της επιφάνειας, το χρώμα και την προσωπική έκφραση σήμαινε ότι, γενικά, τους απασχολούσε λιγότερο η μοναδικότητα του θέματός τους. Οι Ιμπρεσιονιστές και οι Μετα-Ιμπρεσιονιστές είχαν απεικονίσει σκηνές της σύγχρονης ζωής, στα café και τα σοκάκια του Παρισιού, και οι Εξπρεσιονιστές θα έκαναν το ίδιο στα χρόνια που θα ακολουθούσαν, ζωγραφίζοντας σκηνές στους δρόμους του Βερολίνου και πορτρέτα από πόρνες και άλλους κοινωνικά απόβλητους.
Οι Φωβιστές, όπως και οι van Gogh, Gauguin και Cézanne (όλοι, δικαιωματικά, επιδέξιοι με τα χρώματα), ήθελαν να ζωγραφίζουν αυτό που έβλεπαν και να μετατρέπουν αυτή την πράξη της ζωγραφικής σε ένα συναισθηματικό και, συχνά, αυθόρμητο ταξίδι· η δουλειά τους, μια καταγραφή από κάθε ταξίδι, προσδιοριζόταν από τα χρώματα και τις εμφανείς κινήσεις του πινέλου στον καμβά, τις “χειρονομίες”.Το έργο του Henri Matisse, ειδικότερα, του οποίου η εξέλιξη ως καλλιτέχνη είναι σχεδόν συνώνυμη με την ανάπτυξη του κινήματος του Φωβισμού, σε μεγάλο βαθμό επικεντρώθηκε στη λειτουργία του χρώματος ως μέσο προσωπικής έκφρασης. Το χρώμα, στην καθαρή και αμιγή του κατάσταση, αποτελούσε στο μυαλό του καλλιτέχνη μια μορφή καθαρής έκφρασης. Ένας ουρανός θα μπορούσε να είναι πορτοκαλί, ένα δέντρο βαθύ κόκκινο, ένα πρόσωπο οποιοσδήποτε συνδυασμός φαινομενικά συγκρουόμενων χρωμάτων, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι μια εξ ολοκλήρου ανεξάρτητη αφαίρεση της αντίληψης του καλλιτέχνη, και όχι μια αφαίρεση της φυσικής φόρμας, όπως συνηθιζόταν στον Ιμπρεσιονισμό. Για καλλιτέχνες όπως ο Matisse, ο Derain και ο Vlaminck, το χρώμα, και ο συνδυασμός αυτού, αποτελούσε το μοναδικό θέμα, μορφή και ρυθμό της ζωγραφικής στο σύνολό της.
:max_bytes(150000):strip_icc()/ambrvoll_20-56a0383f3df78cafdaa08a1a.jpg)
Βασική πεποίθηση των φωβιστών, ήταν ότι ο πίνακας είναι ένας αυτόνομος, αυτάρκης πνευματικός χώρος, στον οποίο δεν επιτρέπεται η δημιουργία ψευδαισθήσεων. Είναι ένας ξεχωριστός κόσμος, που έχει βέβαια σχέση με το φυσικό, αλλά δεν είναι απλή αντανάκλασή του. Δεν ενδιαφέρουν τόσο τα αντικείμενα αλλά η αίσθηση που αυτά προκαλούν, όχι τόσο στο μάτι, αλλά στην ψυχή. Η αίσθηση αυτή μεταφέρεται με υποκειμενικό τρόπο στον πίνακα που γίνεται μαρτυρία, ενώ ταυτόχρονα συντελείται η υπέρβαση της ορατής πραγματικότητας. Έτσι, θέτουν στην ουσία το πρόβλημα της αναγκαιότητας της τέχνης, αφού, μια κοινωνία χωρίς τέχνη δεν θα είχε συνείδηση της συνέχειας ανάμεσα στο αντικείμενο και στο υποκείμενο, της θεμελιώδους ενότητας του πραγματικού.
Για να φτάσουν στον στόχο τους οι φωβιστές, πρώτα παραμορφώνουν τα αντικείμενα, τα απλοποιούν με τη γραμμή, αλλάζουν λιγότερο ή περισσότερο τα σχήματα μέσα από τα οποία αυτά έχουν καταγραφεί στη μνήμη μας και δημιουργούν αυθαίρετα νέες μορφές. Τώρα η σημασία των αντικειμένων αλλάζει ή μειώνεται, γιατί νοούνται ως απλά στοιχεία της ζωγραφικής. Οι φόρμες αποκτούν υπόσταση μέσα από το περίγραμμα που ορίζει μια επιφάνεια, επενδυμένη με καθαρό χρώμα. Αποφεύγεται το πλάσιμό τους, με τη βοήθεια του σκιοφωτισμού, με συνέπεια να μην λειτουργούν σε ένα προοπτικά οργανωμένο τρισδιάστατο χώρο, αλλά στη δισδιάστατη ζωγραφική επιφάνεια. Η επίπεδη φόρμα καταργεί την αίσθηση του βάθους, το χρώμα, το σκιοφωτισμό και την πλαστικότητα .
Εκείνο που συνέδεε όλους αυτούς τους καλλιτέχνες, ήταν κυρίως η απεικόνιση του χώρου με τον συντονισμό χρωματικών επιφανειών, η παραδοχή των εμβληματικών αξιών των χρωμάτων και της γραμμής και η πειθαρχία της συναισθηματικής δυναμικής των συνθετικών στοιχείων στην ενιαία, ουσιαστική ιδέα. Όσο σύντομη και αν ήταν η συνεργασία των ζωγράφων που είχαν συσπειρωθεί κάτω από τον τίτλο των φωβιστών, όσο και αν ο Ματίς με την ασύγκριτη ποιότητα της ζωγραφικής του, ενσάρκωνε τις προϋποθέσεις της ιδεολογίας τους, σε αυτούς ανήκει η τιμή ότι πρότειναν και με τα έργα τους, πραγματοποίησαν σε μεγάλο βαθμό εκείνο που ο Ντενί ονόμασε καθαρή τέχνη της ζωγραφικής, αναζήτηση του απόλυτου.
Ο πίνακας είναι πρώτα ζωγραφιά και μετά μπορεί να θυμίζει οτιδήποτε. Αυτό είχε τονίσει ο Ντενί το 1890. Οι φωβιστές κρίνουν ότι δεν είναι απαραίτητο τα αντικείμενα να απεικονίζονται με το γνωστό μας στη φύση χρωματικό τους ένδυμα και έχοντας ήδη αρνηθεί τη φυσική τους φόρμα και το φυσικό τους χώρο, είναι σχεδόν απόλυτα ελεύθεροι. Οι πινελιές είναι πλατιές και όλα βασίζονται στη συνομιλία βασικών χρωμάτων, κόκκινο, κίτρινο, μπλε και των συμπληρωματικών, πορτοκαλί, πράσινο, μωβ.
Στόχος τους είναι να αυξήσουν στο μέγιστο βαθμό τις εκφραστικές δυνατότητες των χρωμάτων, τα οποία κυριολεκτικά έρχονται να πνίξουν τα αντικείμενα. Η χρωματική ένταση των φωβιστών, μοιάζει να γίνεται αυτοσκοπός. Μεγάλες χρωματικές ενότητες, καθαροί τόνοι χωρίς άλλους ενδιάμεσους και λαμπρότητα που οφείλεται στο ότι το φως υπάρχει μέσα από τα χρώματα και όχι τα χρώματα μέσα στο φως. Τα χρώματα του βάθους είναι τόσο ζωηρά όσο και του πρώτου επιπέδου. Αυτά κυρίως οργανώνουν τη ζωγραφική επιφάνεια, αφού καταργείται η σύγκλιση των γραμμών, που δημιουργεί την εντύπωση του βάθους.
Ο Φωβισμός ποτέ δεν εξελίχθηκε σε ένα ενιαίο κίνημα με τον τρόπο του Ιμπρεσιονισμού ή του Σουρεαλισμού, αλλά, αντί αυτού, αναπτύχθηκε από τη δουλειά αρκετών, μεταξύ τους γνώριμων, καλλιτεχνών, που μοιράζονταν τους ίδιους ενθουσιασμούς. Πολλοί, όπως οι Ματίς,Μαρκέ, και Ρουό, ήταν μαθητές του Γκυστάβ Μορώ και θαύμαζαν την έμφασή του στην προσωπική έκφραση.
Οι Φωβιστές απέρριψαν, γενικά, την φανταστική απεικόνιση των Μετα-Ιμπρεσιονιστών και επέστρεψαν στα πιο παραδοσιακά θέματα, που προτιμήθηκαν από τους Ιμπρεσιονιστές, όπως τοπία της εξοχής και της πόλης και σκηνές της αστικής αναψυχής και ανεμελιάς.
Αντί να επεκτείνουν τις σχεδόν επιστημονικές έρευνες καλλιτεχνών, όπως ο Σερά και ο Σινιάκ, οι Φωβιστές, όπως ο Ματίς και ο Ντεραίν, εμπνεύστηκαν από αυτούς τη μεταχείριση σχεδίων και αντιθετικών χρωμάτων για τους σκοπούς της προσωπικής έκφρασης.
Οι Φωβιστές έγιναν γνωστοί για τη χρήση καθαρών και αμιγών χρωμάτων, στα οποία έδιναν περαιτέρω ένταση με την εφαρμογή της μπογιάς σε παχιές πινελιές και επιχρίσματα.
http://www.beasty-press.com/ta-5-pio-anagnwrisima-riff-stin-istoria-tis-mousikis/
http://www.beasty-press.com/to-club-twn-27arhdwn-kai-oi-perierges-symptwseis/
http://www.artmag.gr/art-history/art-history/item/990-fauve-fauvism
