«Που ‘ναι η μάνα σου μωρή;»: μια γεύση του Εμφύλιου

«Που ‘ναι η μάνα σου μωρή; Μέσα στην παγωνιά του πρωϊνού, ήτανε 20 του Γενάρη του 1946, πρέπει να ’τανε μέρα Κυριακή, γιατί η μάνα μου επέμενε να μου φορέσει τα τσαρουχάκια μου.»

Έτσι ξεκινάει το βιβλίο που γράφτηκε από την Δήμητρα Πέτρουλα και πρωτοεκδόθηκε το 1986 και ξαναεκδόθηκε το 2007. Η βιωματική ιστορία ενός 3,5 χρονών κοριτσιού που ήρθε αντιμέτωπη με την φρίκη του Εμφύλιου πολέμου που έπληττε την Ελλάδα.

Υπόθεση

Ένα όπλο, ένα λυσσασμένο σκυλί και μια ομάδα ΧΙΤΩΝ στέκονται μπροστά από τα μάτια ενός 6χρονου κοριτσιού, της Δήμητρας Πέτρουλας, κόρη του ΕΛΑΣΙΤΗ Σωτήρη Πέτρουλα. Ένα παγωμένο πρωινό του ’46 στη Μάνη, είδε την μητέρα της να δολοφονείται μπροστά της, τα μυαλά του πατέρα της να τρώγονται από κότες και το σκυλάκι της τον Λεούτσο, βασανισμένο μέχρι θανάτου. Όλοι οι άντρες της Μάνης είχαν πάρει τα βουνά λόγω πολιτικής παράταξης και άφησαν πίσω τα γυναικόπαιδα. Η αδερφή της, έτοιμη να ξεψυχήσει, βρίσκεται λίγα μέτρα μακριά της. Η μικρή Δήμητρα βρίσκεται στο έλεος των πτωμάτων και των κτηρίων. Μέσα στα βουνά, ένας ΧΙΤΗΣ φοβάται την οργή του Θεού, και το παιδί αφήνεται στο έλεος των τσακαλιών παρά να κουβαλήσουν την αμαρτία πάνω τους. Έμεινε στα χέρια της πεθαμένης μάνας της και προσπαθούσε να θηλάσει το γάλα μέχρι που η γεύση του αίματος άρχισε να γίνεται αισθητή.

Όλα φαινόντουσαν παιχνίδι στα παιδικά μάτια, που άκουγε ιστορίες από τον πατέρα της αλλά και νοήματα και καταστάσεις που δεν θα μπορούσε να εξηγήσει ένα παιδικό μυαλό. Ο τίτλος του βιβλίου είναι η φράση που αποτυπώθηκε στο μυαλό της μικρής Δήμητρας, που φώναζε ο ταγματασφαλίτης που κρατούσε το όπλο στο κεφάλι της μικρής.

Το ταξίδι μέσα στην τεμαχισμένη Ελλάδα του τότε, η σκληράδα αλλά και το στίγμα του «μιάσματος» της προκαλούν σόκ. Η ίδια στολίζεται με το παρατσούκλι «σπέρμα του ΕΛΑΣΙΤΗ Πέτρουλα» . Αντικατέστησε την βιολογική της μητέρα με την πατρίδα και ορκίστηκε να τιμήσει τους νεκρούς της αφηγώντας την ιστορία τους.

Εικόνες, συναίσθημα και πολιτικό μήνυμα

Γραμμένο με πάθος, πόνο και σκληρές εικόνες, είναι μια αυτοβιογραφία που κρύβει κομμάτια της ιστορίας του Ελληνικού Εμφυλίου. Γραμμένο με πολύ λεπτομέρεια, προσεγμένο αν και ωμό, σου μεταφέρει ξεκάθαρα το συναίσθημα του κοριτσιού. Ενός παιδιού που έχασε τα πάντα ένα πρωινό. Για πολιτικές ιδέες τις οποίες ούτε η ίδια καταλάβαινε τότε.

Για ένα κομμάτι της ιστορίας της πατρίδας που ακόμα και τώρα φέρνει συγκρούσεις και διαχωρίζει τον κόσμο. Η ιστορία του Εμφύλιου πολέμου, θεωρείται ακόμα ταμπού και πάντα θα υπάρχουν και οι 2 εκδοχές της ιστορίας. Σε κάνει να αναρωτιέσαι πόσα παιδάκια εκείνη την εποχή, είδαν παρόμοια πράγματα με την Δήμητρα. Πόσα παιδάκια μείνανε ορφανά και χαράχτηκε μέσα τους η διαφορά πολιτικών ιδεών. Για εκείνα, πέρασαν χρόνια για να μπορέσουν να καταλάβουν τι συνέβη. Καθώς διαβάζει κανείς το βιβλίο, δεν μπορεί παρά να ανατριχιάσει και να βουρκώσει με την γραφικότητα των συναισθημάτων και το ταξίδι στον χρόνο στις στιγμές εκείνες.

Η συγγραφέας

Η Δήμητρα Πέτρουλα, επισκέφθηκε το χωριό ξανά σε μεγάλη ηλικία. Όπως είχε πει και η ίδια, η συχώρεση είναι αυτό με το οποίο κάποιος πρέπει να προχωράει αλλά όχι να ξεχνάει. Για εκείνη, το βιβλίο ήταν σαν ένα μνημόσυνο για την οικογένειά της. Σαν κληρονομιά για τα παιδικά της χρόνια και το παράπονο που κουβαλούσε μέσα της όλα αυτά τα χρόνια. Τα βιώματα του Εμφύλιου την στοίχειωσαν για την υπόλοιπη ζωή της και σχημάτισαν την πολιτική της άποψη.

Θεωρώ πως η συγκεκριμένη αυτοβιογραφία είναι λίγο επίκαιρη δεδομένου των τελευταίων πολιτικών εξελίξεων του προηγούμενου μήνα. Σε καιρό που οι ιδεολογικοί απόγονοι των Ναζί προσπαθούν να δικαιολογήσουν εγκλήματα τους, μας υπενθυμίζει το χάος που προκάλεσαν οι πολιτικές παρατάξεις. Τα κατάλοιπα του Εμφυλίου ακόμα βασανίζουν ανθρώπινες ψυχές και θα έπρεπε να μάθουμε από αυτό. Είναι κρίμα που μόνο μέσα από την βαρβαρότητα των καταστάσεων και τις μαρτυρίες ανθρώπων, σαν την Δήμητρα μπορούμε να σκεφτούμε πιο διαλλακτικά, πιο ανθρωπιστικά.

Παρόμοια άρθρα:

• Ο Μικρός Πρίγκιπας, ένας ήρωας της εποχής μας!
• Ο μαγικός κόσμος του Wilhelm Busch
• Ναπολέων Λαπαθιώτης: ο αντισυμβατικός ποιητής

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Beasty-Press // Giving Sight The Project