Inception: Ανασκαφή στα άδυτα του υποσυνείδητου

”In dreams we enter a world that’s entirely our own.”

Το Inception είναι αμερικανική περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας παραγωγής 2010. Τη σκηνοθεσία αλλά και το σενάριο ανέλαβε ο Κρίστοφερ Νόλαν. Η ταινία από την πρώτη κιόλας στιγμή έγινε καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία. Σημειώνεται πως στην πρεμιέρα της, απέφερε περίπου 62.700.000 δολάρια, ενώ ο προϋπολογισμός υπολογίζεται γύρω στα 160.000.000 δολάρια. Για το 2010, θεωρήθηκε η τέταρτη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία. Παραμένει μέχρι και σήμερα στην 29η θέση όλων των εποχών. Το 2011 έλαβε οχτώ υποψηφιότητες για Όσκαρ. Κέρδισε τέσσερα (Φωτογραφία, Μοντάζ Ηχητικών Εφέ, Ήχος, Ειδικά Εφέ).

Παραγωγή

Το αρχικό πλάνο του Κρίστοφερ Νόλαν υπήρξε ένα προσχέδιο με θέμα τους κλέφτες ονείρων, ως ταινία τρόμου. Αργότερα, αποφάσισε πως θα έπρεπε να το εντάξει στο είδος της περιπέτειας και έτσι αναθεώρησε. Εργάστηκε πάνω στο σενάριο περίπου 10 χρόνια, επηρεαζόμενος από άλλες ταινίες της εποχής (Τhe Matrix, Memento). Κύριο θέμα τους, ότι ο κόσμος γύρω μας μπορεί να είναι ψεύτικος.

Το 2001, ήρθε σε επαφή με την Warner Bros. Καθώς όμως πίστευε πως χρειαζόταν περισσότερη εμπειρία για τη δημιουργία μιας τέτοιας ταινίας, ασχολήθηκε με άλλες. Δημιούργησε το Batman Begins (2005) και Ο Σκοτεινός Ιππότης (The Dark Knight, 2008).

Αφού ολοκλήρωσε την τελευταία ταινία, ξόδεψε έξι μήνες για το σενάριο του Inception. Η σκέψη για το τι θα συνέβαινε, αν οι άνθρωποι μοιράζονταν το ίδιο όνειρο, ήταν η αρχή της δημιουργίας του.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2009, ανακοινώθηκε ότι η Warner Bros αγόρασε το σενάριο του Inception.

Γυρίσματα

Τα γυρίσματα του Inception έκαναν το γύρο του κόσμου. Πέντε διαφορετικές χώρες, τέσσερις ήπειροι. Οι ηθοποιοί και το συνεργείο, κατά τη διάρκεια, αντιμετώπισαν δύσκολες καταστάσεις. Υψηλές θερμοκρασίες στο Μαρόκο, διαδρομή μέσα στο πυκνό χιόνι στον Καναδά. Γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν επίσης στο Τόκιο, το Παρίσι, αλλά και το Λος Άντζελες. Στην Αγγλία, σκηνές γυρίστηκαν σε πρώην σπήλαια και νυν χώρους στάθμευσης των αεροπλάνων. Αν και οι ηθοποιοί δεν είχαν να αντιμετωπίσουν τη φύση, οι δυσκολίες δεν έλειψαν. Σκηνικά που αψηφούσαν τη βαρύτητα, σχεδιασμένα να περιστρέφονται 360 μοίρες. Ο ίδιος ο Νόλαν αναφέρει:

«Eίναι ενδιαφέρον, γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος συγκρίνεται συχνά με υπολογιστή. Η αλήθεια είναι, πως πρόκειται για αναλογία ανεπαρκή, μιας και ο εγκέφαλος είναι ικανός για πολύ περισσότερα, απ’ όσα θα μάθουμε ποτέ. Για έναν δημιουργό ταινιών, πρόκειται για ιδανικό κόσμο να “βουτήξει”, καθώς δεν υπάρχουν κανόνες στο τι μπορεί να δημιουργήσει ο νους. Μια ταινία που καταπιάνεται με αυτό, είναι η καλύτερη μορφή ψυχαγωγίας.»

Υπόθεση

Ο Ντομ Κομπ είναι ένας επιδέξιος ληστής και άσσος στην επικίνδυνη τέχνη της εκμαίευσης. Έχει την δυνατότητα να κλέβει μυστικά από τα βάθη του υποσυνείδητου, τη στιγμή που το θύμα κοιμάται. Η ξεχωριστή ικανότητά του, τον έχει καταστήσει πολύτιμο συνεργάτη, αλλά και διεθνή φυγά. Μια πρόταση που θα δεχθεί θα τον φέρει πιο κοντά στο όνειρό του: να ξαναδεί τα παιδιά του. Αυτή τη φορά όμως, θα χρειαστεί να καταφέρει το αδύνατο. Στόχος, η εμφύτευση μιας νέας ιδέας και όχι η κλοπή της. Μια ομάδα ειδικών, με αρχηγό τον Κομπ, θα σκηνοθετήσουν το τέλειο έγκλημα. Ένα έγκλημα προσεχτικά σχεδιασμένο με εχθρούς τους εσωτερικούς δαίμονες. Θα καταφέρει ο Κομπ να απαλλαχθεί από αυτούς ή θα παγιδευτεί και εκείνος σε μια αιώνια ψευδαίσθηση;

Ηθοποιοί

• Λεονάρντο Ντι Κάπριο στο ρόλο του Ντομ Κομπ
• Τζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ στο ρόλο του Άρθουρ
• Έλεν Πέιτζ στο ρόλο της Αριάδνης
• Τομ Χάρντι στο ρόλο του Έιμς
• Κεν Γουατανάμπε στο ρόλο του Σάιτο
• Ντίλιπ Ράο στο ρόλο του Γιουσούφ
• Κίλιαν Μέρφι στο ρόλο του Ρόμπερτ Μάικλ Φίσερ
• Τομ Μπέρεντζερ στο ρόλο του Πίτερ Μπράουνινγκ
• Μαριόν Κοτιγιάρ στο ρόλο της Μαλ Κομπ
• Πιτ Ποστλθγουέιτ στο ρόλο του Μορίς Φίσερ
• Μάικλ Κέιν στο ρόλο του Καθηγητή Στίβεν Μάιλς

Η επιλογή των ηθοποιών

Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο ήταν ο πρώτος ηθοποιός που επιλέχθηκε για την ταινία. Ο Κρίστοφερ Νόλαν, προσπαθούσε να δουλέψει αρκετά χρόνια μαζί του. Ήταν αδύνατον να τον πείσει να συνεργαστούν. Όταν του έγινε η πρόταση για το Inception, εκείνος δέχτηκε αμέσως.

«Εντυπωσιάστηκα από το κόνσεπτ -αυτό το όνειρο-ληστεία- και το πως αυτός ο χαρακτήρας πρόκειται να ξεκλειδώσει τον ονειρόκοσμο και τελικά να επηρεάσει την πραγματική ζωή του.»

Ο Νόλαν ξόδεψε χρόνο ξαναγράφοντας το σενάριο. Σκοπός του ήταν το συναισθηματικό ταξίδι του χαρακτήρα να αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ταινίας.

Στον ρόλο του Άρθουρ, υπήρξαν διαπραγματεύσεις με τον Τζέιμς Φράνκο. Λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων, η συνεργασία δεν ευδοκίμησε. Η Έβαν Ρέιτσελ Γουντ, υπήρξε η πρώτη επιλογή του σκηνοθέτη για το ρόλο της Αριάδνης, αλλά τον απέρριψε. Πριν καταλήξει στην Έλεν Πέιτζ, υποψήφιες ήταν οι Έμιλι Μπλαντ, Ρέιτσελ ΜακΆνταμς, Τέιλορ Σουίφτ και Έμμα Ρόμπερτς. Για το ρόλο της Μαλ, αρχικά προσεγγίστηκε η Κέιτ Γουίνσλετ. Απέρριψε τον ρόλο, καθώς δεν μπορούσε να δει τον εαυτό της στο χαρακτήρα.

Μια γνωριμία με τους χαρακτήρες

• Ντομ Κομπ – Ο Συλλέκτης

Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο πρωταγωνιστεί ως ο Ντομ Κομπ, άσσος στην κλοπή ιδεών. Είναι ο καλύτερος συλλέκτης πληροφοριών. Προσλαμβάνεται από εταιρίες για να κλέψει μυστικά, στα οποία δε θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση με άλλο τρόπο.

«Δημιουργείς τον κόσμο του ονείρου. Φέρνεις το υποκείμενο μέσα στο όνειρο και το γεμίζει με τα μυστικά του.»

Η προσέγγιση του ρόλου, έπρεπε να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον χαρακτήρα και φορτισμένη συναισθηματικά. Για τον Κομπ, κάθε επιλογή, κάθε απόφαση, κάθε σκέψη, έχει ένα μόνο σκοπό: να κερδίσει πίσω τη ζωή του.

• Άρθουρ – Ο Συντονιστής

Ο παλαιότερος και πιο έμπιστος συνεργάτης του Κομπ είναι ο Άρθουρ, ή αλλιώς ο Τζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ. Ο Άρθουρ φροντίζει για τα πάντα. Είναι ο οργανωτικός της ομάδας, σχολαστικός, ακριβής. Τα όνειρα αποτελούν κάτι συναρπαστικό για εκείνον, καθώς έλκεται από αυτά. Ο Τζόζεφ ταυτίστηκε από την πρώτη στιγμή με τον ρόλο.

«Θεωρώ πως είμαι δημιουργικό άτομο και τα όνειρα είναι το μέρος που όλοι μας είμαστε καλλιτέχνες. Όλα όσα κάνεις στα όνειρα σου — ό,τι βλέπεις ή ακούς, όλοι όσοι μιλάς — είναι δικά σου δημιουργήματα.»

• Αριάδνη – Η Aρχιτέκτων

Η Έλεν Πέιτζ είναι η Αριάδνη, μια σπουδαία φοιτήτρια αρχιτεκτονικής. Για την κατασκευή ενός ονείρου, είναι απαραίτητο μέλος. Ο Κoμπ την προσεγγίζει, ώστε να ενταχθεί στην ομάδα του.

«Όταν ο Κομπ βάζει την Αριάδνη στον κόσμο των ονείρων, αμέσως επιδεικνύει μια φυσική ικανότητα να σκέφτεται εκτός πλαισίων. Διευρύνει το μυαλό της αρκετά, ώστε να καταφέρνει αυτά που προσπαθεί να πραγματοποιήσει.»

Σύμφωνα με τον Νόλαν, ένας χαρακτήρας νεαρός, αγνός, με όρεξη για εξερεύνηση, ήταν το απαραίτητο συστατικό. Ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κοινό και τους επαγγελματίες. Βασικό στοιχείο, η παρουσίαση του Κομπ, μέσα από τα μάτια της Αριάδνης.

• Ιμς – Ο Πλαστογράφος

Ο Ιμς είναι βετεράνος στο μοίρασμα των ονείρων και έχει παρελθόν με τον Κομπ, είτε ως σύμμαχοι, είτε ως ανταγωνιστές. Ο Τομ Χάρντι στο ρόλο του Ιμς σημειώνει:

«Αυτό που βρίσκω ενδιαφέρον σε σχέση με τους χαρακτήρες είναι ότι πρόκειται για αντιήρωες… αυτό που κάνουν μπορεί και να θεωρηθεί ανέντιμο, αλλά και πάλι παίρνεις το πλευρό τους.»

• Mαλ – Ο Δαίμονας

Η Μαριόν Κοτιγιάρ είναι η Μαλ, ο μεγάλος έρωτας του Κομπ. Κατασπαράζει διαρκώς το υποσυνείδητο του, παγιδεύοντας τον σε μια αρρωστημένη ψευδαίσθηση.

«Είναι δύσκολο να περιγράψεις την Μαλ, γιατί είναι σύνολο πολλών πραγμάτων. Ίσως, όμως, να μην χρειάζεται να την περιγράψεις, καθώς ο καθένας μπορεί να δώσει την δική του ερμηνεία.»

• Σάιτο – Ο Μεγιστάνας

«Φτιάξε την ομάδα σου, κ. Κομπ. Και επέλεξε τους συνεργάτες σου… σοφά.»

Ο Κεν Γουατανάμπε ενσαρκώνει το ρόλο του Σάιτο. Ένας πλούσιος και πανίσχυρος μεγιστάνας, που προσφέρει δουλειά στον Κομπ. Αν και η σχέση φαίνεται άκρως επαγγελματική, ο σεβασμός και η κατανόηση δεν λείπουν.

• Γιουσούφ – Ο Χημικός

Πώς θα μπορούσε, όμως, να επιτευχθεί η ύπνωση του θύματος, χωρίς την κατάλληλη ναρκωτική ουσία; Ο Ντιλίπ Ράο, στο ρόλο του Γιουσούφ, του χημικού της ομάδας.

«Είναι ένας καινοτόμος φαρμακοποιός, εξαιρετικά χρήσιμος σε ανθρώπους σαν τον Κομπ που θέλουν να δουλέψουν χωρίς έλεγχο ή έγκριση από κανένα. Πειραματίζεται με όλα αυτά πολύ καιρό και τώρα έχει την ευκαιρία να τα δει στην πράξη.»

• Ρόμπερτ Φίσερ – Ο Στόχος

Έγκλημα χωρίς στόχο δεν υπάρχει. Ο Ρόμπερτ Φίσερ, πρόκειται να κληρονομήσει τον έλεγχο της αυτοκρατορίας, αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, του ετοιμοθάνατου πατέρα του. Ο Κίλιαν Μέρφι, υποδύεται τον Φίσερ.

«Παρά τον τεράστιο πλούτο, ο Ρόμπερτ προβληματίζεται από όλων των ειδών τις ανασφάλειες, όπως περιμένεις από έναν άνθρωπο που έχει ζήσει όλη του τη ζωή στην σκιά ενός πανίσχυρου ανθρώπου. Δεν του λείπει τίποτα εκτός, ίσως, από αυτό που θέλει περισσότερο: μια σωστή σχέση με τον πατέρα του.»

Όνειρα

Πριν περάσουμε σε μια βαθύτερη ανάλυση του Inception, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το θέμα γύρω από το οποίο κινείται. Τα όνειρα. Ποια είναι όμως η πραγματική τους σημασία και τι αντιπροσωπεύουν;

Όνειρα, είναι μια σειρά από εικόνες, ήχους, ιδέες αλλά και συναισθήματα. Καθώς μπερδεύονται, δημιουργούν μια αλλοπρόσαλλη ιστορία κατά τη διάρκεια του ύπνου, στη φάση REM. Το περιεχόμενό τους, δεν έχει λογική αλληλουχία της πραγματικότητας. Το ονειρικό περιβάλλον είναι αρκετά ρεαλιστικό, κυρίως όταν πρόκειται για συνειδητό όνειρο. Στο σημείο αυτό, το άτομο αντιλαμβάνεται ότι ονειρεύεται. Είναι ικανό να αλλάξει το περιβάλλον και να ασκήσει έλεγχο πάνω στο περιεχόμενο του ονείρου του.

Ο κόσμος των ονείρων, είναι αχαρτογράφητος, προσωπικός, υπερβατικός. Δεν υπακούει στους νόμους της φύσης και σε ηθικούς κανόνες. Τα όνειρα είναι αφηρημένα, εύπλαστα, γεμάτο εκπλήξεις. Σε κάθε βήμα απλώνεται μπροστά μας το άπειρο, προσκαλώντας μας να το εξερευνήσουμε.

Το ονειρικό περιβάλλον του Inception

Το Inception διαδραματίζεται στο κόσμο των ονείρων χρησιμοποιώντας ρεαλιστικούς όρους. Εκεί, τα πάντα είναι πιθανά. Η φαντασία, ως το μεγαλύτερο όπλο, προσπερνά την πεζή πραγματικότητα, δίνοντας τη δύναμη να απελευθερωθούμε. Νέο υλικό σε μια δοκιμασμένη συνταγή, η δυνατότητα να μοιραζόμαστε τα όνειρα. Όνειρα που κατασκευάζονται για να μοιάζουν αληθινά. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται το μυστικό. Ένα καλοσχεδιασμένο κλειδί, που θα ανοίξει τις πύλες του βαθύτερου υποσυνείδητου, κλέβοντας τα πολυτιμότερα μυστικά του ανθρώπου. Ο Νόλαν εξηγεί:

«Στο κέντρο της ταινίας, βρίσκεται η αντίληψη ότι μια ιδέα είναι το πιο προσαρμόσιμο και πανίσχυρο παράσιτο. Ένα ίχνος της θα βρίσκεται πάντα κάπου στο μυαλό σου. Η σκέψη ότι κάποιος θα μπορούσε να τιθασεύσει την ικανότητα να εισβάλει στα όνειρα σου, σε πραγματικές συνθήκες και να κλέψει μια ιδέα — όσο ιδιωτική κι αν είναι — είναι συναρπαστική.»

Είναι γνωστό πως το μυαλό δημιουργεί το κόσμο που θέλει. Προσαρμόζεται και ζει μέσα σε αυτόν. Είναι ένας χώρος οικείος, όπου οι δυνατότητες του ατόμου εκτοξεύονται σε σχέση με εκείνες που κατέχει στην πραγματικότητα.

Τι συμβαίνει όταν τα συναισθήματα κυριαρχούν στα όνειρα;

Ο καθηγητής Ernest Hartmann υποστηρίζει πως τα όνειρα υποκινούνται από τα συναισθήματα. Έχουν την ικανότητα να συγκεντρώσουν κάθε συναίσθημα που έχουμε βιώσει όταν δεν κοιμόμαστε. Οι συνδέσεις μεταξύ τους δεν γίνονται τυχαία.

Βασικό στόχος για το Inception, αποτελεί η ανάμειξη οικειότητας και συναισθήματος κατά τη διάρκεια της μετάβασης στο ονειρικό περιβάλλον. Η επιλογή της Μαλ, σύζυγο του Κομπ, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την έκβαση της ταινίας. Μια γυναίκα που στοιχειώνει τα όνειρά του, τον μπερδεύει, τον αποπροσανατολίζει. Κινεί τα νήματα του υποσυνείδητου, παγιδεύοντας τον. Ένας εφιάλτης που πασχίζει να διαλύσει την πραγματικότητα του. Και όμως εκείνος, αδυνατεί να την βγάλει από τη ζωή του. Υπνωτίζει διαρκώς τον εαυτό του, προκειμένου να βρίσκεται μαζί της.

– Why is so important to dream? (Αριάδνη)
– In dreams we are still together (Κομπ)

Ένας εύπλαστος κόσμος

Το Ιnception είναι μια ταινία που θα ικανοποιήσει και θα εντυπωσιάσει ακόμα και τον πιο απαιτητικό θεατή. Παίζει με το μυαλό του, χτίζοντας γύρω του ένα κόσμο που αδυνατεί να ξεφύγει. Ένα ανελέητο κυνηγητό ανάμεσα στα επίπεδα των ονείρων και την πραγματικότητα.

Η σκηνοθεσία του Νόλαν είναι εντυπωσιακή. Εστιάζει στο ψυχολογικό κομμάτι, χρησιμοποιώντας μεθυστικούς τεχνικούς προσδιορισμούς, ειδικό λεξιλόγιο και εξαιρετικά εφέ.

Όμως πως θα μπορούσε μια ταινία να γίνει επιτυχία χωρίς τους απαραίτητους συμβολισμούς; Μια άνιση μάχη ανάμεσα στον άνθρωπο και το υποσυνείδητό του. Ο καλύτερος τρόπος να υποκλέψει κάποιος μια ιδέα; Εισβάλλει σε αυτό και την εμφυτεύει. Μια ιδέα, που θα του αλλάξει την άποψη για κάποιο γεγονός, προς όφελος του.

Μια εύστοχη παρατήρηση για τον ιδεατό κόσμο γίνεται αμέσως αντιληπτή. Μια κοινωνία που στηρίζεται στην παραπλάνηση. Ένας κόσμος πλασμένος σε ένα μυαλό, όπου όλα λειτουργούν με τα δικά του μέτρα και σταθμά. Ποια άλλωστε θα ήταν η μεγαλύτερη εξουσία για τον άνθρωπο; Να γίνει αρχηγός στο μυαλό ενός άλλου, καθώς θα ορίζει τις κινήσεις και τις σκέψεις του.

Η Σβούρα

Όπως όλοι θα παρατηρήσουμε καθώς η ταινία φτάνει στο τέλος της, βασικό στοιχείο της είναι η Σβούρα. Αποτελεί το μοναδικό τρόπο, με τον οποίο ο Κομπ αντιλαμβάνεται πότε βρίσκεται σε όνειρο και πότε όχι. Όταν εκείνη περιστρέφεται και πέφτει, είναι στην πραγματικότητα. Όσο στριφογυρίζει, είναι ακόμη μέσα στο όνειρο.

Η ταινία τελειώνει, δείχνοντας την πολυσυζητημένη Σβούρα να γυρίζει ακατάπαυστα, δημιουργώντας το μεγάλο ερώτημα. Είναι τελικά μια σκηνή του αληθινού κόσμου; Ή μήπως μια ακόμη παγίδα του υποσυνείδητου; Ο ήρωας λυτρώθηκε από τους εφιάλτες του ή εγκλωβίστηκε για πάντα μέσα τους; Ο Νόλαν εξηγεί:

«Έκοψα το πλάνο εκεί στο τέλος, επιβάλλοντας μια ασάφεια. Πάντα το αισθανόμουν ως το σωστό φινάλε. Το πραγματικό νόημα της σκηνής – και αυτό λέω σε όσους με ρωτάνε – είναι ότι ο Κομπ δεν κοιτάει τη Σβούρα. Κοιτάει τα παιδιά του.»

Όμως ας αναρωτηθούμε! Αυτό είναι που πραγματικά έχει σημασία; Μήπως το βαθύτερο νόημα είναι η ευτυχία; Για τον Κομπ, η ευτυχία βρίσκεται στον κόσμο της Μαλ. Στον κόσμο όπου είναι ελεύθερος να έχει εκείνη και τα παιδιά του. Τι και αν αυτό αποτελεί όνειρο; Τι και αν είναι η πραγματικότητα; Είναι ευτυχισμένος.

Και κάπου εδώ έρχεται το μεγάλο ερώτημα. Εσύ πόσο έτοιμος είσαι να ξυπνήσεις και να αντιμετωπίσεις τους εφιάλτες σου; Ή μήπως τελικά η δική σου η Σβούρα θα συνεχίσει να γυρίζει;

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

• Inception. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
• ΣΙΝΕΜΑ. Ανακτήθηκε από lifo.gr
• Cinema: INCEPTION του Κρίστοφερ Νόλαν. Ανακτήθηκε από m.myfilm.gr
• Inception. Ανακτήθηκε από cineramen.gr
• Αυτή είναι επιτέλους η εξήγηση για το τέλος του Inception. Ανακτήθηκε από parallaximag.gr
• Επιτέλους μάθαμε τι πραγματικά συμβαίνει πίσω από το σκαλωτικό φινάλε του Inception! Ανακτήθηκε από neopolis.gr
• Όνειρο. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
• Τα όνειρα και οι εφιάλτες αντανακλούν τα συναισθήματα μας. Ανακτήθηκε από onmed.gr

Παρόμοια άρθρα:

• Rocketman: Η υπέροχη ζωή του θρυλικού Elton John
• Les amours imaginaires: Tο παράδοξο των εραστών στις ταινίες του Xavier Dolan
• Νύχτες με τον εχθρό μου: Με τα μάτια της Λώρα

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Beasty Press // Giving Sight The Project