Ο Κιούμπρικ σημάδεψε τη Λάμψη του Κινγκ, ή ο Νίκολσον τη Λάμψη του Κιούμπρικ; Ίσως το τσεκούρι σημάδεψε τον Νίκολσον, ο οποίος μπορεί να μην κατάφερε να σημαδέψει την οικογένειά του, όσο, κατάφερε τελικά, το ίδιο το ξενοδοχείο Overlook.
Ο συγγραφέας Τζακ Τόρανς -όντας άνεργος- μετακομίζει με την οικογένειά του, Γουέντι και Ντάνυ, σε ένα παλιό ξενοδοχείο ως νέος επιστάτης για τους χειμερινούς μήνες. Η ιστορία του ξενοδοχείου δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστη από τη στιγμή που έχουν προηγηθεί κάποιοι φόνοι. Ωστόσο, ο Τζακ φαίνεται να είναι σίγουρος πως η γυναίκα του δεν θα έχει πρόβλημα -της αρέσουν, άλλωστε οι τρομακτικές ιστορίες.
Η ηρεμία πριν την καταιγίδα
Οι αρχικές πανοραμικές λήψεις είναι τόσο προσεγμένες και απολαυστικές. Αναγνωρίζεις την δουλειά ενός τελειομανή και ήδη καταλαβαίνεις πως θα πάνε όλα λάθος. Η ιδανική ευκαιρία που έχει ο Τζακ στα χέρια του για συγγραφή και χρόνο με την οικογένεια. Μέσα σε μια περίοδο που προσπαθεί να απεξαρτηθεί από το αλκοόλ. Κι ενώ το ξενοδοχείο καθηλώνει την οικογένεια, ο γιος του, Ντάνυ, φαίνεται να είναι ανήσυχος εξαιτίας της φωνής που ζει μέσα στο στόμα του. Δεν χρειάζεται πολλή ώρα να συνειδητοποιήσουμε πως ο Τόνι (ο «αόρατος» φίλος του Ντάνυ) δεν είναι κάποιο παιδικό τέχνασμα. Ο Τόνι, έχει εκφράσει επανειλημμένα πως δεν θα είναι ευχάριστα εκεί.
Αν και ιδιαίτερα περίεργο το χάρισμα της Λάμψης που διακατέχει τον μικρό Ντάνυ, μοιάζει κάπως αισιόδοξο όταν επικοινωνεί τηλεπαθητικά με τον σεφ του ξενοδοχείου. Υπάρχει, τουλάχιστον, ένα πιο ασφαλές μέσο επικοινωνίας όταν ο γιος θα χρειαστεί βοήθεια κατά τη διάρκεια του παρανοϊκού εγκλεισμού τους. Ο έγχρωμος σεφ τον καθησυχάζει εξηγώντας του τη Λάμψη.
Χτισμένο πάνω σε νεκροταφείο Ιθαγενών, το ξενοδοχείο δεν φέρει μόνο μύθους, αλλά και πνεύματα προηγούμενου προσωπικού. Η τρέλα αχνοφαίνεται από το πρώτο κιόλας χαμόγελο του Νίκολσον και την αδιάφορη στάση που κρατάει απέναντι στην οικογένειά του. Ειρωνικές απαντήσεις και άβολο ύφος κατά τη διαδρομή. Η απότομη εκδήλωση αγάπης προς τον γιό του ή το σοκ που βιώνει αφού έχει δει τον εφιάλτη όπου δολοφονεί την οικογένειά του, (αν και δυσκολεύομαι να το πιστέψω) ίσως είναι οι μοναδικές στιγμές αλήθειας από τον ίδιο, όταν έχουν αρχίσει να τον καταλαμβάνουν τα πνεύματα του ξενοδοχείου.
Το μεταφυσικό κομμάτι κάνει την εμφάνισή του αρκετά νωρίς, χωρίς να είναι απαραίτητη η παρουσία του για να νιώσεις τον στοιχειώδη φόβο.
Πράγματι, είναι τρομακτικές οι -τόσο μεγάλες- ποσότητες αίματος ή τα περιφερόμενα πτώματα, αλλά πιο τρομακτικό είναι το αισθητικό κομμάτι μιας cult ταινίας και δη, του 1980. Η τάση της εποχής στη χρήση ταπετσαρίας και συγκεκριμένων μοτίβων, μπορεί να θρέφει τα ψυχαναγκαστικά μας ένστικτα, αλλά δεν παύει να είναι αφύσικα τέλειο. Παρέα με τους ατελείωτους διαδρόμους, τους καθρέφτες και τη συμμετρία, το ίδιο το ξενοδοχείο μοιάζει με λαβύρινθο. Έναν λαβύρινθο, όπου παρακολουθεί κανείς ένα ψυχοφθόρο κυνηγητό στην προσπάθεια αναζήτησης μια εξόδου από τον ατελείωτο βίαιο κύκλο. Όπως ακριβώς ο λαβύρινθος έξω από το ξενοδοχείο, όπου και ο Ντάνυ γίνεται πλέον «πατροκτόνος» με το τέχνασμά του.
Η σκηνή που ο Τζακ βρίσκεται απλά παγωμένος -και όχι ξεκάθαρα νεκρός- εισάγει ίσως το πιο ανεξήγητο μέρος και κάποιες θεωρίες συνομωσίας.
Αφού, στα τόσα χρόνια λειτουργίας του Overlook επικρατεί ένας κύκλος βιαιότητας που διαδέχεται τους συντηρητές του, μήπως αυτή είναι η πραγματική συντήρηση στη δουλειά του Τζακ; Είναι γεγονός πως έχει αφομοιωθεί πλήρως με το ξενοδοχείο. Οι συναντήσεις με προηγούμενα πνεύματα, όπως ο μπάρμαν ή το πάρτι που διαδραματίζεται ξαφνικά, μοιάζουν απολύτως φυσιολογικά. Αλλά, οι αναφορές στη γυναίκα του σχετικά με το ντε ζαβού που είχε βιώσει την πρώτη φορά που είχε επισκεφτεί το ξενοδοχείο; Η αγάπη του για αυτό, όταν εύχεται να μπορούσαν να μείνουν «για πάντα εδώ»;
Υπάρχει μια λεπτή, και όχι τόσο ξεκάθαρη, γραμμή μεταξύ παράνοιας και μεταφυσικού. Όταν ο Τζακ κάνει την εμφάνισή του, στη φωτογραφία του πάρτι στο ξενοδοχείο κατά τη δεκαετία του ’20, γράφοντας ιστορία στις ταινίες τρόμου, τα λόγια που έχουν ειπωθεί στο μπάνιο με το πνεύμα του προηγούμενου συντηρητή αποκτούν άλλη βαρύτητα.
-Κύριε Γκρέιντι, ήσουν ο συντηρητής εδώ.
-Με συγχωρείτε που διαφωνώ μαζί σας, κύριε. Αλλά εσείς είστε ο συντηρητής. Ανέκαθεν ήσασταν ο συντηρητής. Μπορώ να το βεβαιώσω. Γιατί ανέκαθεν εργαζόμουν εδώ.
Πέρα από τις θεωρίες, κανένας χαρακτήρας δεν είναι αξιόπιστος, ώστε να αποδοθεί μια λογική εξήγηση. Ένας αλκοολικός πατέρας με ιστορικό βίας. Μία υποτακτική γυναίκα κι ένα μικρό παιδί που έχει έναν φανταστικό φίλο βασισμένο σε ένα χάρισμα. Σε τελική ανάλυση, ένα απομονωμένο ξενοδοχείο σε συνδυασμό με τον εγκλεισμό είναι εύφορο έδαφος για τους δαίμονες του Τζακ, καθώς συνεχώς παρουσιάζεται αγχωμένος και νευρικός.
Ο δρόμος προς την παράνοια πάντως, είναι μονόδρομος. Απλά δεν γνωρίζουμε αν αφορά τους πρωταγωνιστές ή τους θεατές.
Θα ήταν περιττή η αναφορά στον Τζακ Νίκολσον (Τζακ Τόρανς) και το σατανικό του χαμόγελο, όταν σημάδεψε το σινεμά με τον αυτοσχεδιασμό του στο:
Here’s Johnny!
Αν και ο ίδιος ο Κινγκ ήταν αντίθετος σχετικά με τον Νίκολσον, φαίνεται πως στην πλειοψηφία της η ταινία έγινε γνωστή εξαιτίας του. Η Σίλεϊ Ντιβάλ (Γουέντι) με τα μεγάλα και εκφραστικά της μάτια και η επιλογή του Ντάνυ Λόιντ (Ντάνυ) ανάμεσα σε 5 χιλιάδες δοκιμαστικά που πραγματοποιήθηκαν, έχουν αποτυπωθεί στις μνήμες μας.
Πράγματι, στη Λάμψη παρακολουθεί κανείς την εκδοχή του σκηνοθέτη της και όχι τόσο το αρχικό έργο (βιβλίο). Δεν παύει όμως να είναι μια από τις εξαιρέσεις στην κατηγορία των βιβλίων που έχουν υποστεί κινηματογραφικές μεταφορές και εξακολουθεί να ακμάζει.
Παρόμοια άρθρα:
- Η Λάμψη, O Stephen King Kαι Το Ξενοδοχείο Η Θέα
- Valerie and Her Week of Wonders: μια διαφορετική ταινία τρόμου
- Suspiria 2018: ένας αιματηρός χορός μαγισσών
Ακολουθήστε μας στις σελίδες μας Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
