Heathers: ανατομία ενός 80s cult film

Καρό σακάκια, κόκκινα scrunchies, μακριές φούστες. Φουντωτά μαλλιά. Πολλά πολλά synthesizers. Σίγουρα βρισκόμαστε στο 1989 και αυτό είναι άλλο ένα high school film. Κι όμως, το Heathers ξεχώρισε ανάμεσα στα άλλα του είδους του. Ήταν χάρη στο δημοφιλές cast του; Λόγω της θεματολογίας που τόσο σατιρικά διαπραγματεύεται; Ή μήπως το αμφιλεγόμενο μήνυμά του ήταν αυτό που του χάρισε μια θέση στην κινηματογραφική ιστορία; Ίσως ένας συνδυασμός των παραπάνω.

Η πλοκή

Η Veronica (Winona Ryder) είναι μέλος της πιο δημοφιλούς παρέας του λυκείου της. Αυτή και άλλες τρεις κοπέλες, που μοιράζονται το όνομα Heather (Shanen Doherty, Lisanne Falk, Kim Walker). Βέβαια, η πρωταγωνίστρια δεν είναι σαν τις Heathers. Έχει καστανά μαλλιά, πραγματικά ενδιαφέροντα και αυθεντικές σκέψεις. Το χρώμα της είναι το μπλε – το χρώμα της λύπης. Και βέβαια, τα πλάνα του Michael Lehmann πάντοτε φροντίζουν να τη διαχωρίζουν από τις ματαιόδοξες “φίλες” της. «Είναι οι συνεργάτριές μου και η δουλειά μας είναι να είμαστε δημοφιλείς», είπε σε μια απόπειρα να εξηγήσει γιατί κάνει παρέα με τις Heathers. Η ζωή της Veronica αλλάζει με την άφιξη ενός καινούριου μαθητή στο σχολείο, του Jason Dean (Christian Slater). Σαγηνευτικός επαναστάτης χωρίς αιτία, όπως και η προσωπικότητα στην οποία παραπέμπει το όνομά του (James Dean).

Η Veronica και ο JD σύντομα έρχονται κοντά και αναπτύσσουν μια ανατρεπτική σχέση. Ανατρεπτική τόσο για την ίδια τη Veronica όσο και για τις ζωές πολλών εκ των μαθητών του Westerburg High School. Η Veronica έχει βαρεθεί την κακοπροαίρετη και τοξική συμπεριφορά των συμμαθητών της. Ο JD, γιός ενός σεξιστή ανατιναχτή κτιρίων, θέλει να αξιοποιήσει την δυσανασχέτηση της Veronica, ώστε να την κάνει συνεργό του σε μια σειρά από δολοφονίες. Σύντομα, οι δύο μετατρέπονται σε ένα εγκληματικό ζευγάρι αλά Bonnie και Clyde, με τη Veronica να μην επιθυμεί ιδιαίτερα τον ρόλο της Bonnie. Οι δολοφονίες (που οι πρωταγωνιστές κάνουν να φαίνονται σαν αυτοκτονίες) δημιουργούν μια τεράστια συζήτηση στο σχολείο και την ευρύτερη κοινότητα, γύρω από το ζήτημα της αυτοχειρίας. Η κατάσταση δεν αργεί να βγει εκτός ελέγχου.

Το Heathers σήμερα

Το Heathers, την χρονιά της κυκλοφορίας του, ήταν μια τεράστια εμπορική αποτυχία. Πως είναι δυνατόν μια ταινία με χαρακτήρες μαθητές λυκείου να παρουσιάζει με τόσο στεγνό τρόπο ζητήματα όπως η αυτοκτονία, η σεξουαλική κακοποίηση, οι διατροφικές διαταραχές; Πως είναι δυνατόν να παίρνει αυτά τα θέματα και να τα σατιρίζει; Σε αυτά τα πλαίσια κινούνταν η πλειοψηφία των αντιδράσεων. Εάν η ταινία κυκλοφορούσε σήμερα, οι αντιδράσεις θα ήταν, ενδεχομένως, ακόμη πιο ερειστικές και πολωμένες. Στις εποχές του #MeToo Movement η παρουσίαση σκηνών σεξουαλικής βίας, χωρίς τον σχετικό σχολιασμό, είναι ίσως κάτι το αδιανόητο και το οπισθοδρομικό. Τα σχέδια περί ανατίναξης του σχολείου θα ηχούσαν πολύ διαφορετικά σε μια εποχή που τα school shootings είναι συνηθισμένο τρομοκρατικό φαινόμενο.

Κι όμως, το Heathers διαθέτει το δικό του cult following, το δικό του niche κοινό – ή ίσως όχι τόσο niche, αν μιλάμε για εποχές Tumblr. Η ταινία κάνει την εμφάνισή της σε αμέτρητες λίστες καλύτερων ταινιών όλων των εποχών και καλύτερων high school ταινιών. Οι πρωταγωνιστές του, τότε στις αρχές της καριέρας τους, έχουν πλέον τεράστια αναγνώριση. Ο Christian Slater έχει κάνει αξιομνημόνευτες εμφανίσεις στη σειρά Mr. Robot και σε ταινίες όπως Interview With A Vampire και True Romance. Η Shannen Doherty έχει πρωταγωνιστήσει σε πασίγνωστες σειρές, όπως το Charmed και το Beverly Hills. Για την Winona Ryder δεν χρειάζονται πλέον καν συστάσεις.

Το μυστικό της επιτυχίας

Η αισθητική του Heathers είναι μια διαχρονική αισθητική, μια που όλο και επανέρχεται. Σκοτεινό ειρωνικό teen drama για το πόσο δύσκολη είναι η ζωή στην εφηβεία και στα χρόνια του λυκείου. Και όσο κλισέ κι αν ακούγεται, αυτό είναι που έκανε το Heathers τόσο επιτυχημένο – η προσέγγιση του λυκείου ως μια μαύρη κωμωδία. Η ταινία προσεγγίζει το λύκειο ως μια μικρή κοινωνία που λειτουργεί ακριβώς όπως η ευρύτερη κοινωνία, με όλο το δράμα που αυτή συνεπάγεται. Το τεχνητό, ιεραρχικό σύστημα του Westerburg High School – και κάθε λυκείου – χωρίζει τους μαθητές σε δημοφιλείς και μη. Και είναι τόσο ισχυρό που κανείς δεν καταλαβαίνει πόσο μάταιο είναι. Η ταινία καταδικάζει το σύστημα αυτό και πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα. Παρουσιάζει το ακραίο σενάριο της θεωρητικής και πρακτικής εκτίναξής του. Τι θα κάναμε αν όλα αυτά κατέρρεαν;

«Πως θα ζήσεις τη ζωή σου τώρα που είσαι νεκρή;»