Στα μάτια του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Κέλσου, το κρασί ήταν πανάκεια για μυριάδες παθήσεις, προσφέροντας ανακούφιση από την κούραση, τον πυρετό, τον βήχα και τη δυσκοιλιότητα. Ωστόσο, ο Κέλσος παραδεχόταν στους αναγνώστες του ότι το σταφύλι, παρά τις θεραπευτικές του ιδιότητες, μπορούσε περιστασιακά να οδηγήσει σε έναν ανεπιθύμητο πονοκέφαλο.
Τώρα, οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι έχουν διαλευκάνει το μυστήριο πίσω από τους ξαφνικούς και φαινομενικά αδικαιολόγητους πονοκεφάλους που προκαλούνται από το κόκκινο κρασί, το οποίο τόνισε ιδιαίτερα ο Κέλσος. Το κλειδί βρίσκεται σε ένα συγκεκριμένο συστατικό που διασπάται από το συκώτι, παράγοντας μια ουσία που μοιάζει με φάρμακο και προκαλεί δυσφορία στους αλκοολικούς που το καταναλώνουν.
Ο Μόρις Λέβιν, διευθυντής του Κέντρου Κεφαλαλγίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, εξέφρασε την πεποίθησή του, δηλώνοντας: “Πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε επιτέλους στο σωστό δρόμο προς την εξήγηση αυτού του μυστηρίου χιλιετιών”. Το επόμενο βήμα περιλαμβάνει τον επιστημονικό έλεγχο αυτής της υπόθεσης σε άτομα που βιώνουν αυτούς τους πονοκεφάλους.
Διαφορετικοί από το πιο γνωστό hangover, οι πονοκέφαλοι από κόκκινο κρασί μπορούν να εκδηλωθούν μόλις 30 λεπτά μετά την κατανάλωση ενός ή δύο μικρών ποτηριών. Οι ερευνητές έχουν διερευνήσει διάφορες ενώσεις του κόκκινου κρασιού, συμπεριλαμβανομένων των τανινών, των θειωδών, των φαινολικών φλαβονοειδών και των βιογενών αμινών, αλλά καμία δεν έχει προσδιοριστεί οριστικά ως ο σαφής εκλυτικός παράγοντας.
Το επίκεντρο της μελέτης, που παρουσιάζεται λεπτομερώς στο Scientific Reports, επικεντρώθηκε στα φαινολικά φλαβονοειδή, ενώσεις που προέρχονται από τους σπόρους και τη φλούδα των σταφυλιών και συμβάλλουν στο χρώμα, τη γεύση και την αίσθηση του στόματος του κόκκινου κρασιού. Τα επίπεδα των φλαβονοειδών στα κόκκινα κρασιά μπορεί να είναι έως και 10 φορές υψηλότερα από ό,τι στα λευκά, καθιστώντας τα πιθανά υποψήφια για άμεσο εκλυτικό παράγοντα πονοκεφάλου.
Όταν τα άτομα καταναλώνουν κρασί, η αλκοόλη υφίσταται μεταβολισμό δύο σταδίων στο ήπαρ, μετατρέποντας πρώτα την αιθανόλη σε ακεταλδεΰδη και στη συνέχεια την ακεταλδεΰδη σε οξικό άλας. Συγκεκριμένα ένζυμα στο ήπαρ διέπουν καθεμία από αυτές τις διαδικασίες.
Σε εργαστηριακές δοκιμές σε περισσότερες από δώδεκα ενώσεις του κόκκινου κρασιού, οι ερευνητές, μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Andrew Waterhouse από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις, εντόπισαν μια φλαβανόλη με την ονομασία κερκετίνη, η οποία βρίσκεται κυρίως στο κόκκινο κρασί. Το γλυκουρονίδιο της κερκετίνης, μία από τις επεξεργασμένες μορφές της στο σώμα, αναδείχθηκε ως ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αναστολή του ενζύμου που είναι υπεύθυνο για τη μετατροπή της ακεταλδεΰδης σε οξικό άλας.
Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να είναι καθοριστική για την επίλυση του μυστηρίου. Η καταστολή του κρίσιμου ενζύμου οδηγεί στη συσσώρευση τοξικής ακεταλδεΰδης στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας πονοκεφάλους, ναυτία, έξαψη του προσώπου και εφίδρωση σε αυξημένα επίπεδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι ένα φάρμακο με την ονομασία δισουλφιράμη, το οποίο μπλοκάρει το ίδιο ένζυμο, χρησιμοποιείται για να προκαλέσει παρόμοια δυσφορία στους αλκοολικούς που καταναλώνουν αλκοόλ.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα άτομα που είναι επιρρεπή σε ημικρανίες μπορεί να εμφανίσουν πονοκεφάλους όταν καταναλώνουν κόκκινο κρασί με ακόμη και μέτριες ποσότητες κερκετίνης. Οι λόγοι για τους οποίους ορισμένοι άνθρωποι επηρεάζονται περισσότερο παραμένουν ασαφείς- θα μπορούσε να είναι ότι τα ένζυμά τους είναι πιο ευαίσθητα στο μπλοκάρισμα ή ότι έχουν αυξημένη ευαισθησία στην τοξική ακεταλδεΰδη.
Η ερευνητική ομάδα στοχεύει να επικυρώσει τη θεωρία της μέσω κλινικών δοκιμών που εξετάζουν τις επιδράσεις που προκαλούν πονοκέφαλο τα κόκκινα κρασιά με διαφορετικά επίπεδα κερκετίνης. Τα αποτελέσματα μπορεί να προσφέρουν καθοδήγηση για τα άτομα που στοχεύουν στην αποφυγή πονοκεφάλων από κόκκινο κρασί. Τα σταφύλια παράγουν κερκετίνη ως απόκριση στο ηλιακό φως, με αποτέλεσμα τα σταφύλια που καλλιεργούνται σε εκτεθειμένες συστάδες, όπως τα καμπερνέ της Napa Valley, να περιέχουν έως και πέντε φορές περισσότερη κερκετίνη από άλλα κόκκινα κρασιά. Επιπλέον, παράγοντες όπως η επαφή με το δέρμα κατά τη διάρκεια της ζύμωσης, οι διαδικασίες λείανσης και η παλαίωση μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα κερκετίνης.
Ο Levin τόνισε τα πιθανά οφέλη για τους λάτρεις του κόκκινου κρασιού, δηλώνοντας: “Θα είναι ενδεχομένως πολύ χρήσιμο για τους ανθρώπους που πίνουν κόκκινο κρασί να μπορούν να επιλέγουν κρασιά που είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν πονοκεφάλους”. Σημείωσε επίσης ότι οι οινοποιοί θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν αυτά τα ευρήματα για να μειώσουν τα επίπεδα κερκετίνης στα κρασιά τους.
Διαβάστε επίσης:
- Σκηνοθέτες του 20ου αιώνα: Μαέστροι της ασημένιας οθόνης
- Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση