Όλα είναι δρόμος: Ένα τριμερές πορτρέτο της μοναξιάς

«Όλα είναι δρόμος καλέ μου…» έλεγε ο αρχαιολόγος Βασίλης (Δημήτρης Καταλειφός) στον μικρό του γιο όταν αυτός τον ρωτούσε πού ήταν. Αυτός είναι και ο τίτλος της ταινίας που το 1998 ένωσε τον Δημήτρη Καταλειφό, τον Θανάση Βέγγο και τον Γιώργο Αρμένη μπροστά στην κάμερα του Παντελή Βούλγαρη με φόντο την Βόρεια Ελλάδα. Αυτοί είναι και οι πρωταγωνιστές των τριών σπονδυλωτών ιστοριών που από κοινού συνθέτουν ένα πολυδιάστατο πορτρέτο της ανθρώπινης μοναξιάς.

Το χαρώνειο νόμισμα

Ο Βασίλης είναι καθηγητής αρχαιολογίας. Σε μία από τις ανασκαφές του με την ομάδα του ανακαλύπτουν το λείψανο ενός πολεμιστή των ελληνιστικών χρόνων, που έχει ταφεί με ένα νόμισμα στο στόμα. Αυτή του η ανακάλυψη του δίνει το θάρρος – ή τη θέληση – για να επισκεφτεί το μέρος όπου αυτοκτόνησε ο φαντάρος γιος του σχεδόν έναν χρόνο πριν. Αφήνοντας τους συναδέλφους και κατευθυνόμενος προς το στρατόπεδο θα συναντήσει φίλους και γνωστούς του γιου. Όποιον κι αν συναντά, ωστόσο, ο Βασίλης παραμένει κλεισμένος στον εαυτό του.

Η μοναξιά και η απώλεια του βιώνονται ως μία κατάσταση εσωτερικής ψύχρανσης με τον Δημήτρη Καταλειφό να παρουσιάζει με την ερμηνεία του το πρώτο από τα τρία πρόσωπα της μοναξιάς. Αυτό της φαινομενικής σκληρότητας που κρύβει καλά μία εσωτερική κατάρρευση. Μία κατάρρευση που φαίνεται μόνο από τα μάτια καθώς τα χείλη του τολμούν μόνο να πουν «ήθελα να ‘μαι φίλος σου…»

Η τελευταία νανόχηνα

Το δεύτερο μέρος της ταινίας μας μεταφέρει στο Δέλτα του Έβρου όπου καταφθάνει ένα ζευγάρι ορνιθολόγων με σκοπό την παρακολούθηση της τελευταίας νανόχηνας. Εκεί θα συναντήσουν τον ηλικιωμένο Αντώνη (Θανάσης Βέγγος) που γνωρίζει όσο κανείς το ποτάμι αλλά και τα πτηνά της περιοχής. Ακολουθώντας τον αργό ρυθμό του πρώτου μέρους της ταινίας «η τελευταία νανόχηνα» υιοθετεί αρχικά ντοκυμενταριστικά στοιχεία με τον Αντώνη με το «θεμέλιο»(τσίπουρο) δια χειρός να αφηγείται τις ιστορίες που τον έχουν κάνει πλέον ένα με την φύση. Οι δικοί του σαν άλλα αποδημητικά πουλιά έφυγαν για το εξωτερικό ενώ ο ίδιος έμεινε στον τόπο του που τόσο αγαπά όντας μάλιστα ένας από τους τελευταίους του είδους. Ένας από τους λίγους που πραγματικά αγαπούν και σέβονται αυτόν τον τόπο.

Στην Μαιρούλα, όπως αποκαλεί ο ίδιος την νανόχηνα, βλέπει τον εαυτό του. Κι αυτό φέρνει στην επιφάνεια την οργή για τους απερίσκεπτους κυνηγούς που με μία παράλογη μανία καταστρέφουν το μεγαλείο της φύσης. Ένα μεγαλείο που ο ίδιος αναγνωρίζει και εξυμνεί. Μπορεί να είναι ένας άνθρωπος μόνος αλλά έχει τη φύση. Η δίκη του μοναξιά βρίσκει διέξοδο στην αγάπη του για την φύση. Ενώ μάλιστα αυτή η μοναξιά τον κάνει να θαυμάζει την ενότητα των πτηνών φτάνοντας στο ακραίο σημείο του να μισεί οποιονδήποτε την διαταράσσει.

Βιετνάμ

Ο Γιώργος Αρμένης είναι ο Τσετσένογλου από το Κιλκίς. Το μικρό του όνομα δεν έχει καμία σημασία καθώς όλοι τον γνωρίζουν με το επίθετο του. Κι αυτό είναι λογικό καθώς πρόκειται για γνωστό εργοστασιάρχη της περιοχής. Για την γυναίκα του ωστόσο, δεν είναι παρά ένας άντρας που πουλάει καναπέδες. Αυτό του λέει υποτιμητικά σε έναν καυγά τους στον οποίο του ξεκαθαρίζει πως ο χωρισμός τους είναι οριστικός και πως φεύγοντας θα πάρει μαζί της τα παιδιά. Ο Τσετσένογλου σαν γνήσιος “λεφτάς” μιας κλειστής κοινωνίας αρνείται να δεχτεί πως η γυναίκα του εγκαταλείπει αυτόν και τις απιστίες του. Και σαν γνήσιος πληγωμένος “μάγκας” βγαίνει “να τα σπάσει”.Μόνο που στην δική του περίπτωση η έκφραση αυτή παίρνει περίεργες διαστάσεις.

Ο Τσετσένογλου πάει να τα σπάσει στο Βιετνάμ, γνωστό σκυλάδικο της περιοχής του οποίου φαίνεται να είναι τακτικός πελάτης. Εκεί πίνει και καπνίζει υπό τους ήχους γνωστών καψουροτράγουδων. Κι αφού πληρώσει για να σπάσουν όλα τα πιάτα περνά στον τραγελαφικό σουρεαλισμό του σπασίματος των μπιντέδων. Όμως ούτε αυτό δεν του αρκεί. Η ολιγόλεπτη συνέχεια ανήκει στην ιστορία. Μια φλεγόμενη καμπαρτίνα, ένα «Ηλία ρίχτο» και μια μπουλντόζα… Μία μανιώδης (αυτο)καταστροφική προσπάθεια κατεδάφισης της μοναξιάς σαν να ήταν(/επειδή είναι) τοίχος.

Παρόμοια Άρθρα:

• Nomadland: Ένα ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης
• Stanley Kubrick: Οι μουσικές επιλογές στο έργο του ως ψυχολογική έκφραση
• Salt of the Earth (1954): Η γυναικεία φωνή διεκδικεί και επιτυγχάνει

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Beasty-Press // Giving Sight The Project