Lost in Translation: ρομαντικά μελαγχολώντας στο Τόκυο

Το Lost in Translation είναι η δεύτερη ταινία της Sofia Coppola, μετά τη μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του The Virgin Suicides. Πρόκειται για μια ιστορία που η σκηνοθέτις ξεκίνησε να γράφει όσο βρισκόταν στο Τόκυο για την προώθηση της πρώτης ταινίας της. Γυρίστηκε σε μία περίοδο κατά την οποία ο γάμος της με τον τότε σύζυγό της Spike Jonze ήταν υπό κατάρρευση και αγγίζει θέματα όπως αυτά της μοναξιάς, της αποξένωσης και της μελαγχολίας, συχνά μέσα από μια εξίσου ρομαντική και φεμινιστική σκοπιά.

Οι χαρακτήρες

Το Lost in Translation ακολουθεί δύο ανθρώπους χαμένους όχι μόνο σε μια άγνωστη χώρα, αλλά και στη ζωή. Η Charlotte (Scarlett Johansson) είναι νέα απόφοιτη φιλοσοφίας. Βρίσκεται στη μεγαλούπολη της Ιαπωνίας μαζί με τον σύζυγό της (Giovanni Ribisi), που είναι επαγγελματίας φωτογράφος μουσικών. Αβέβαιη για τον γάμο της και για την πορεία που θέλει να ακολουθήσει, αναζητά ένα σκοπό στα πολυτελή εστιατόρια του ξενοδοχείου και στους πλημμυρισμένους δρόμους του Τόκυο. Αποξενωμένη από τον πολιτισμό και παραμελημένη από τον μόνο άνθρωπο που γνωρίζει. Ο Bob (Bill Murray) βρίσκεται στο Τόκυο για επαγγελματικούς λόγους και εν μέσω μιας κρίσης μέσης ηλικίας. Μακριά από τη σύζυγο και τα παιδιά του (που δεν φαίνεται να τον έχουν ιδιαίτερη ανάγκη), γυρίζει διαφημίσεις ουίσκι. Ένας άλλοτε επιτυχημένος ηθοποιός.

Μια ανέλπιστη σχέση

Αποπροσανατολισμένοι σε κάθε επίπεδο της ζωής τους και εν μέσω ενός πολιτισμικού σοκ, οι δύο χαρακτήρες, που τυχαίνει να βρίσκονται στο ίδιο ξενοδοχείο, συναντιόνται. Ξανά και ξανά. Ύστερα από μερικές ανταλλαγές βλεμμάτων και χαμόγελων στο μπαρ, στο εστιατόριο και στο ασανσέρ, η Charlotte προσκαλεί τον Bob να περάσει μαζί της ένα βράδυ με τους φίλους της στην πόλη. Οι δύο τους σιγά σιγά ανακαλύπτουν τη νυχτερινή ζωή του Τόκυο, αλλά και ο ένας τον άλλο. Βρίσκουν μεταξύ τους μια στιγμιαία και εφήμερη αίσθηση ασφάλειας και επικοινωνίας που τόσο πολύ έλλειπε, που τόσο εύκολα χανόταν στη μετάφραση από γλώσσα σε γλώσσα και από άνθρωπο σε άνθρωπο στη μέχρι τότε ζωή τους στην Ιαπωνία.

Καταδικασμένος ρομαντισμός

Αυτό που καθιστά ιδιαίτερη τη σχέση των πρωταγωνιστών του Lost in Translation είναι το ποιόν της σχέσης τους. Ο Bob και η Charlotte, καθώς έχουν την πρώτη τους επίσημη γνωριμία σε ένα μπαρ, θα περίμενε κανείς να προσπαθούσαν να εντυπωσιάσουν ο ένας τον άλλο, ή έστω να έκρυβαν το ότι είναι παντρεμένοι. Αντιθέτως, οι δύο χαρακτήρες είναι απόλυτα ειλικρινείς ο ένας με τον άλλο. Καταφέρνουν να εμπιστευτούν και να επικοινωνήσουν, μεταδίδοντας βαθείς προβληματισμούς και ανησυχίες. Όταν, αργότερα, η σχέση τους κορυφώνεται και οι δύο τους μοιράζονται ένα κρεβάτι, η κλιμάκωση δεν είναι σεξουαλική. Ποτέ δεν εμπλέκεται το σεξουαλικό στη σχέση τους. Οι πρωταγωνιστές προτιμούν να ανταλλάξουν ειλικρινείς σκέψεις. Άλλωστε αυτό είναι που τους λείπει από κάθε άλλη πτυχή της ζωής τους.

Η ιστορία του Lost in Translation είναι μια ιστορία δύο μοναχικών ψυχών που ανάμεσα στη φασαρία, την πληθώρα και την υπερβολή της πόλης και των ανθρώπων της, καταφέρνουν να βρουν η μία την άλλη. Είναι, όμως, επίσης, μια ιστορία καταδικασμένου έρωτα. Οι συνθήκες που έφεραν μαζί τη Charlotte και τον Bob είναι προσωρινές και έχουν ημερομηνία λήξης. Όσα ζουν είναι σαν εντός μιας παύσης. (Τα κόκκινα φωτάκια που λαμπυρίζουν συχνά στο βάθος, φροντίζουν να μας το θυμίζουν αυτό.) Έτσι, μιλάμε για έναν έρωτα όχι κλασσικό και χολιγουντιανό (του χαρούμενου τέλους), αλλά μεταβατικό. Για μια πολύ ιδιαίτερη αγάπη που έπαιξε τον ρόλο της μόλις εμφανίστηκε και επηρέασε τους εμπλεκόμενους για μια ζωή. Έναν έρωτα χωρίς τον οποίο οι χαρακτήρες δεν θα μπορούσαν να γίνουν αυτοί που έγιναν.

Η ατμόσφαιρα

Εστιάζοντας περαιτέρω στην αίσθηση του ότι όσα συμβαίνουν είναι σαν να διαδραματίζονται σε μια σταματημένη χρονική στιγμή, μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλές τεχνικές της Coppola. Η μουσική που συνοδεύει το Lost in Transaltion κινείται σε dream pop και shoegaze ήχους, με τον Kevin Shields και τους My Bloody Valentine να επενδύουν σε μεγάλο βαθμό το φιλμ. Ταυτόχρονα, η κάμερα παίζει επιτυχημένα με το βάθος πεδίου, συχνά θολώνοντας την ατμόσφαιρα ή και τους ίδιους τους χαρακτήρες, στις ζωές τους. Πολύ συχνά, το σενάριο του Lost in Translation φαίνεται σαν όνειρο.

Περί αντικαπιταλισμού και φεμινισμού

Η Charlotte και ο Bob είναι, εν μέρει, αποξενωμένοι από τον κόσμο γύρω τους, επειδή αισθάνονται ότι όλη η εστίαση δίνεται στα καταναλωτικά αγαθά. Μέσα από πλάνα όπου οι χαρακτήρες κοιτούν απογοητευμένοι από το παράθυρο, αλλά και σκηνές όπου παίζουν κυνηγητό μέσα από τα αμέτρητα μαγαζιά, μπορεί κανείς να δει ότι και οι δύο αισθάνονται εγκλωβισμένοι σε μια κουλτούρα κατανάλωσης. Μένουν οι δύο τους να αναζητούν το απλό, την αφαίρεση και, πάνω από όλα, τη σύνδεση με κάποιον που τους καταλαβαίνει.

Την ίδια στιγμή, η Coppola δεν ξεχνά να ενσωματώσει τον φεμινισμό στην ταινία της. Το αντρικό βλέμμα και τα στερεότυπα της θηλυκότητας χρησιμοποιούνται και αντιστρέφονται, χάριν του μηνύματος. Η εναρκτήρια σκηνή του Lost in Translation απεικονίζει την Charlotte σε μια χαρακτηριστική (συνήθως σεξουαλική) πόζα. Η Coppola τραβά αυτή τη σκηνή επί 36 δευτερόλεπτα. (Ένας αιώνας για τα κινηματογραφικά δεδομένα). Δίνει στην αντρική ματιά αυτό που αναζητά και ύστερα το παρουσιάζει για άβολο χρόνο, κάνοντας τον θεατή να αναρωτηθεί τι είναι αυτό που βλέπει και γιατί το κοιτάει από αυτή τη σκοπιά. Πρόκειται για μια οπτική που διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας. Η Charlotte είναι μια μη σεξουαλική χαρακτήρας. Με ανησυχίες και σκέψεις που περίτεχνα επισκιάζουν όλα τα άλλα.

Αν σου άρεσε το Lost in Translation, ρίξε μια ματιά στα άρθρα μας για τις ταινίες Her, Eternal Sunshine of the Spotless Mind, (500) Days of Summer και Marriage Story.

H. P. Lovecraft, παλπ περιοδικά και η φιλοσοφία του τρόμου
Επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook.
Ακολουθείστε το προφίλ μας στο Instagram.
Δείτε τη δράση μας – Giving Sight by beasty-press.