Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Κώστας Θερμογιάννης με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του «Η εφεύρεση του ανθρώπου» από τις εκδόσεις Ελκυστής δέχτηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας.
Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;

Η εφεύρεση του Ανθρώπου είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο για εμένα μιας και μέσα του φιλοξενούνται σκέψεις μου σχετικές με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που απασχολούν τον άνθρωπο. Είναι ένα βιβλίο που γράφτηκε σιγά σιγά μέσα στο χρόνο μιας και τα άρθρα που περιέχει είχαν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και αποτελούσαν, κατά το πλείστο, μέρος της τρέχουσας κάθε φορά επικαιρότητας. Αν με μια μόνο λέξη έπρεπε να απαντήσω στο ερώτημά σας, αυτή δε θα ήταν άλλη από την ευθύνη! Την ευθύνη που συναισθάνομαι ως πολίτης για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μου, καλά και άσχημα, μα και το καθήκον μου απέναντι στην κοινωνία και τη Δημοκρατία.

Ποιος είναι ο ρόλος της επικαιρότητας στην λογοτεχνία;

Είναι πεποίθησή μου πως υπάρχει μια σαφής και αλληλένδετη σχέση ανάμεσα στην επικαιρότητα και τη λογοτεχνία. Η αποτύπωση τού χρόνου και των καιρών από τη γραφίδα των λογοτεχνών είναι θαρρώ η ουσία τής ίδιας της λογοτεχνίας, τουλάχιστον σε ένα μεγάλο της μέρος. Τούτο θα μπορούσε να αποδειχτεί όχι μόνο ανατρέχοντας στη λογοτεχνία που παρήχθη κατά το παρελθόν και που στο μεγαλύτερο μέρος της απαθανατίζει την εποχή της, όχι μόνο από το γεγονός πως έργα λόγου αποτέλεσαν την ταυτότητα ολόκληρων εποχών ξεκινώντας ήδη από την Οδύσσεια του Ομήρου αλλά κι από το ίδιο το σήμερα που βλέπουμε πληθώρα έργων και λογοτεχνικών δράσεων σχετικές με την πανδημία, το μεγαλύτερο ίσως ζήτημα επικαιρότητας των ημερών μας.

Στο σημείο αυτό δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως επειδή η λογοτεχνία επηρεάζει τη συνείδηση των ανθρώπων έχει κατά καιρούς υπηρετήσει, στρατευμένη από θεσμούς αλλά και κοσμοθεωρίες, και σκοπούς πέρα από την καλλιέργεια του ανθρώπινου πνεύματος, έστω κι αν εκείνοι που είχαν τη νοητική δυνατότητα και την παιδεία δεν έπεσαν σε τέτοιου είδους παγίδες. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η λογοτεχνία χωρίς το υπόβαθρο της επικαιρότητας είναι μάλλον ξένη προς το ίδιο της το αντικείμενο.

 

Σε ένα κείμενό σας με τίτλο «Τι είναι (πραγματικά) ο ρατσισμός;», αναφέρεστε στον ρατσισμό, πιστεύετε πως η λογοτεχνία είναι ένα ισχυρό μέσο εναντίων ρατσιστικών προτύπων και συμπεριφορών;

Κυρία Δραγάτση, το κείμενο στο οποίο αναφέρεται η ερώτησή σας ξεκινά με το ποίημα ενός μαθητή από την Αφρική. Αυτό από μόνο του δίνει νομίζω την καλύτερη απάντηση στο ερώτημά σας, μια καταφατική απάντηση στον υπερθετικό της βαθμό! Ήταν άλλωστε ενσυνείδητη επιλογή μου να ξεκινήσει το άρθρο αυτό με το εξαίσιο ποίημα τού μαθητή επειδή θέλησα να τονίσω με όσο το δυνατόν πιο γλαφυρό τρόπο πως όχι μόνο η λογοτεχνία αλλά όλες οι τέχνες στο σύνολό τους αποτελούν το καλύτερο φάρμακο στην επίκτητη -και όχι κληρονομική- επιδημία του ρατσισμού που πλήττει κυρίως το δυτικό κόσμο.

Η τέχνη πράγματι αποτελεί ένα ισχυρό μέσο πίεσης ενάντια στα παθογενή πρότυπα του ρατσισμού αλλά και προς τους πολιτικούς και τις πολιτικές που εφαρμόζονται και που δυστυχώς αδιαφορούν για την εξάπλωσή του. Διότι, κι ας με διαψεύσει κάθε αρμόδιος, ο φανατισμός τού ρατσισμού δεν μπορεί να ανθίσει αν δεν έχει τη συνδρομή και των δομών που λαμβάνουν αποφάσεις και επηρεάζουν την κοινωνία. Στο άρθρο μου γράφω πως «…δυστυχώς, η θεωρία τής εξέλιξης του Δαρβίνου είχε την ατυχή συγκυρία να συναντήσει στην πορεία της ανθρώπους τόσο κοντόφθαλμους που δεν την κατανόησαν ούτε βεβαίως αντιλήφθηκαν την αξία τής διαφορετικότητας των φυλών τού ανθρώπινου είδους». Είναι ευχή μου, η λογοτεχνία και οι τέχνες εν γένει να καταφέρουν να ξυπνήσουν από το λήθαργο τους ανθρώπους αυτούς γιατί αν οι τέχνες δεν τον καταφέρουν, δεν μπορώ να φανταστώ τι άλλο θα μπορούσε. Δυστυχώς όμως, η τέχνη δεν είναι για όλους…

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Δεν ήταν μια ενσυνείδητη απόφαση, μάλλον ήταν μια φυσική συνέχεια ενός λανθάνοντος εσωτερικού πολέμου με τον ίδιο μου τον εαυτό. Ενός πολέμου που πάλευε να δώσει απάντηση σε ένα ερώτημα που χρόνια τώρα στοιχειώνει τις σκέψεις μου χωρίς να το καταφέρει. Γιατί η ουτοπία να είναι πάντοτε ένα βήμα πιο μακριά από την πραγματικότητα;

Πόσο καιρό κράτησε η συγγραφή του παρόντος βιβλίου;

Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν σκέψεις μου από ένα χρονικό διάστημα τριών περίπου χρόνων. Ξεκίνησε να γράφεται από τα τέλη του 2016 και περαιώθηκε στο τέλος του 2019.

Υπάρχει κάποιο ή κάποια συγκεκριμένα λογοτεχνικά είδη που επιθυμείτε να υπηρετήσετε;

Κώστας Θερμογιάννης: Δεν θεωρώ τον εαυτό μου λογοτέχνη. Πιστεύω πως υπάρχει πάρα πολύ μακρύς δρόμος μπροστά μου που πρέπει να διαβώ για να νιώσω πως πράγματι ανήκω σ’ αυτό το είδος των ανθρώπων. Εξομολογούμαι όμως πως θαυμάζω τους ποιητές κι αν έχω μέσα μου ένα όνειρο, αυτό είναι να καταφέρει η σκέψη μου να μου επιτρέψει να δημιουργήσω έστω κι ένα ποίημα που να αξίζει να το μελετήσουν οι συνάνθρωποί μου. Αλλά μέχρι σήμερα, όσο κι αν έχω προσπαθήσει, πιο πέρα από τον πρώτο στίχο δεν έχω καταφέρει να προχωρήσω!

Εσείς ως αναγνώστης, τι είδους βιβλία προτιμάτε; Ποια θεματολογία σας ελκύει περισσότερο και ποιο-α συγγραφέα θαυμάζετε;

Κώστας Θερμογιάννης:  Με ενδιαφέρουν περισσότερο τα βιβλία που έχουν να κάνουν με τη φιλοσοφία αλλά κι εκείνα που προσπαθούν να ρίξουν φως στις κοσμοθεωρίες που οδηγούν τις κοινωνίες μας στο χρόνο. Η βαθιά και μεγάλη μου αγάπη όμως είναι η ποίηση που τη βιώνω καθημερινά σαν μια αίσθηση νοσταλγίας η οποία ποτέ θαρρώ δε θα θεραπευτεί. Οι ποιητές έχουν αυτή τη μαγική ικανότητα να βάζουν με τις λέξεις τους σε τάξη την πραγματικότητα!

Κλείνοντας, προτού σας ευχαριστήσω για την τιμή που μας κάνατε να απαντήσετε στις ερωτήσεις μας, θα ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι τα μελλοντικά συγγραφικά σας σχέδια;

Κώστας Θερμογιάννης:  Κυρία Δραγάτση επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω θερμά για την τόσο ενδιαφέρουσα συνομιλία μας. Τα μελλοντικά μου συγγραφικά σχέδια τα γνωρίζει μάλλον… το μέλλον! Έχω διάφορα πράγματα έτοιμα κι άλλα τόσα ημιτελή στο συρτάρι μου μα και μέσα στο μυαλό μου που ειλικρινώς δεν γνωρίζω ποιο από όλα θα αποτελέσει το επόμενο βήμα που θα κάνω. Ίσως να είναι κάποιο θεατρικό έργο που με πιέζει αφόρητα τις νύχτες για να μπορέσει εκείνο να γεννηθεί κι εγώ να κοιμηθώ!

Κώστας Θερμογιάννης

Ο Κώστας Θερμογιάννης γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1973. Ζει με την οικογένειά του κι εργάζεται στη Λαμία. Στις αρχές του 2013 δημιούργησε τον δικτυακό τόπο τοβιβλίο.net (https://tovivlio.net). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά λογοτεχνικά διαδικτυακά περιοδικά. Αρθρογραφεί τακτικά στον έντυπο πολιτικό τύπο καθώς και σε ηλεκτρονικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Έχει γράψει τα βιβλία «Ελένη» (2017 – Εκδόσεις ANIMA). «Ο δάσκαλος και ο καθρέφτης» (2015 – εκδόσεις τοβιβλίο). «Ταντίνιο, το χαμογελαστό κοχύλι» (2014 – εκδόσεις τοβιβλίο).  «Παράδρομος στο χρόνο» (2013 – ιδιωτική έκδοση). Έχει συμμετάσχει σε πλήθος συλλογικών εκδόσεων. Το βιβλίο «Η εφεύρεση του Ανθρώπου» είναι το πρώτο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΛΚΥΣΤΗΣ

Η εφεύρεση του Ανθρώπου

Ο άνθρωπος υπήρχε μέχρι τις μέρες του Ομήρου, ίσως όμως χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει πως πίσω από την όψη του ανδρός κρύβεται κάτι βαθύτερο και δυνατότερο κι από τον ήλιο ακόμα που σβήνει το σκοτάδι. Πως στις φλέβες του κυλάει ουσία θεών παντοδύναμων που μπορούν να του χαρίσουν δύναμη είτε καταστροφής είτε δημιουργίας. Ο άνθρωπος μπορεί να γίνει θηρίο ή γιατρός που προσφέρει ίαση. Δογματικός που βλέπει μέσα σε μια μαύρη τρύπα ή ελεύθερος φωτοδότης. Που με τη δύναμη της φαντασίας σπρώχνει τον κόσμο προς τα εμπρός. Αυτό ακριβώς έκανε ο Όμηρος, κι ας μην το διδάσκουν στα σχολεία, πήρε τον εφήμερο άνθρωπο και τον έκανε αιώνιο.

Ο Οδυσσέας έμπλεξε στην Ιστορία την ύλη και το πνεύμα, την εγγενή αδυναμία και τη σκληρή του δύναμη, τις ατέλειες και την αποφασιστικότητά του. Κι έδειξε τον δρόμο προς τον τέλειο άνθρωπο. Όσο τέλειος μπορεί να είναι ο άνθρωπος. Η Ιθάκη δεν είναι απλώς ένα ταξίδι. Είναι η διαρκής προσπάθεια της συνείδησης για να παραμείνει ανθρώπινη. Και να μη μεταλλαχθεί σε τέρας.
Το βιβλίο προλόγισε ο Νάσος Αθανασίου.

Κώστας Θερμογιάννης

Παρόμοια άρθρα

Ακολουθήστε τη σελίδα μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Βeasty Press // Giving Sight The Project

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR

2 COMMENTS

Comments are closed.