[Η παρακάτω κριτική περιλαμβάνει spoilers για την ταινία Eternal Sunshine of the Spotless Mind.]
Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου του 2004. Ο Joel (Jim Carrey) βρίσκεται στην αποβάθρα, περιμένοντας τον επόμενο συρμό για να κατευθυνθεί προς τη δουλειά του. Την τελευταία στιγμή, αλλάζει γνώμη και επιβιβάζεται φουριόζικα σε ένα τρένο με προορισμό το Montauk. Στην παραλία, στην καφετέρια και, αργότερα, στο τραίνο της επιστροφής, εντοπίζει μια κοπέλα με μπλε μαλλί και πορτοκαλί ζακέτα. Αυτή φαίνεται να βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση από τον μίζερο, θλιμμένο και κενό εαυτό του. Η κοπέλα, η Clementine (Kate Winslet), τον προσεγγίζει. Ξάφνου, το Eternal Sunshine of the Spotless Mind ξετυλίγει ένα ρομαντικό δράμα που επιτυχώς και ευφυέστατα φλερτάρει με την επιστημονική φαντασία και το ψυχολογικό θρίλερ.
Η ιστορία
Το Eternal Sunshine of the Spotless Mind αποτελεί σενάριο του Charlie Kaufman. Ενός σεναριογράφου και σκηνοθέτη με πολλές ευφάνταστες τραγικωμωδίες στο ιστορικό του. Ακολουθεί την ιστορία ενός ζευγαριού, των Joel και Clementine, των οποίων η σχέση έληξε άδοξα. Η μεταξύ τους ρήξη οδήγησε την Clementine σε μια εταιρία ονόματι Lacuna Inc., που εξειδικεύεται στη διαγραφή αναμνήσεων. Οι επιστήμονες και υπάλληλοι της εταιρίας, τους οποίους υποδύονται ηθοποιοί όπως Kristen Dunst, Mark Ruffalo, Elijah Wood και Tom Wilkinson (σε εντυπωσιακές περφόρμανς), συγκεντρώνουν προσωπικά αντικείμενα του «ασθενή». Μέσα από απλές συζητήσεις και περίπλοκες νευρολογικές διαδικασίες, χαρτογραφούν την παρουσία του ατόμου που ο ασθενής θέλει να ξεχάσει, μέσα στο μυαλό του. Το επόμενο στάδιο, φυσικά, είναι η διαγραφή.
Οι χαρακτήρες
Το Eternal Sunshine of the Spotless Mind συγκαταλέγεται ανάμεσα στις ταινίες εκείνες που με μεγάλη επιτυχία έχουν παρουσιάσει το θέμα του καταδικασμένου έρωτα και της εφήμερης φύσης των ανθρώπινων σχέσεων. Ο Joel είναι ένας μουντός χαρακτήρας, που απολαμβάνει να γράφει στο τετράδιο/ ημερολόγιό του και να παίζει με τις καταθλιπτικές και μηδενιστικές σκέψεις του. Η Clementine είναι μια πολύχρωμη και αυθόρμητη προσωπικότητα που εμπίπτει στην κατηγορία του manic pixie dream girl. Πρόκειται για έναν όρο που έφερε στο προσκήνιο ο κριτικός κινηματογράφου Nathan Rabin, το 2007. Αφορά τον τύπο γυναικείου χαρακτήρα που, γεννημένος από την ευαίσθητη φαντασία των σκηνοθετών/ σεναριογράφων, έχει ως μοναδικό σκοπό να βοηθά τον αντρικό χαρακτήρα της ταινίας να αγκαλιάσει το μυστήριο και την περιπέτεια που αποτελεί η ζωή.
Η σχέση
Η σχέση του Joel και της Clementine αποκαλύπτεται στον θεατή καθώς διαγράφεται από τη μνήμη του πρωταγωνιστή. Μέσα από αποκομμένες ή σουρεαλιστικά συνδυασμένες αναμνήσεις, παρακολουθεί κανείς τον Joel να θυμώνει, να λυπάται και να μετανιώνει την έκβαση της σχέσης και, σιγά σιγά, την ίδια την απόφασή του να τη διαγράψει από το μυαλό του. Καθώς το νοητικό παλάτι του καταρρέει, όχι με CGI, αλλά με ιδιοφυή σκηνικά κόλπα (χάρη στον εφευρετικό και ιδιότροπο Γάλλο σκηνοθέτη, Michel Gondry), το κοινό αναρωτιέται. Είχε/ έχει αυτή η σχέση μέλλον; Θα νικήσει ο Joel τη διαδικασία με τη θέλησή του; Σίγουρα πάντως είναι σε καλό δρόμο. Άλλωστε, οι χαρακτήρες των Dunst και Ruffalo είναι πολύ απασχολημένοι με το να καπνίζουν, να πίνουν και να χορεύουν πάνω του, για να επιβλέπουν τη διαδικασία.
Η κατάληξη
Ύστερα από μερικές ανατροπές στις ζωές των δευτεραγωνιστών και πολλές tricky νευρολογικές επιπλοκές, η πλοκή εστιάζει και πάλι στον Joel και την Clementine του παρόντος. Οι χαρακτήρες έχουν γνωριστεί εκ νέου, χάρη στο αυθόρμητο ταξίδι στο Montauk. Στα χέρια τους, όμως, πέφτουν οι κασέτες στις οποίες απαριθμούσαν ο ένας τα ελαττώματα του άλλου. Καθώς και τα χαρτιά που αποδεικνύουν τη διαγραφή μνήμης. (Πως) μπορούν να προχωρήσουν από εδώ και πέρα;
Οι διαφορετικές σεναριακές εκδοχές
Το πρωτότυπο σενάριο του Kaufman τους ήθελε χωριστά. Σύμφωνα με αυτό, ο Joel αδυνατεί να παραβλέψει το παρελθόν τους. Θεωρεί τη σχέση εκ προοιμίου τετελεσμένη και αρνείται να δώσει δεύτερη ευκαιρία σε κάτι που έχει ήδη αποτύχει. Ο Gondry, απεναντίας, είδε την ιστορία με μια διαφορετική οπτική. Θέλησε να παρουσιάσει τους χαρακτήρες, στο τέλος της ταινίας, μαζί. Αυτή η εκδοχή επικράτησε, εν τέλει. Με αυτό τον τρόπο, το Eternal Sunshine of the Spotless Mind επιτρέπει στον θεατή να κάνει εικασίες σχετικά με την εξέλιξη της σχέσης. Είναι καταδικασμένο το ζευγάρι να επαναλάβει τα ίδια λάθη; Θα δουν ο ένας στον άλλο τις ίδιες αποκρουστικές πτυχές; Ή μήπως η γνώση αυτών των πτυχών είναι το κλειδί για την επιτυχία της σχέσης; Ίσως αυτή η πρώτη αποτυχημένη απόπειρα, να ήταν απαραίτητη, ώστε να ωριμάσουν οι συνθήκες και οι άνθρωποι, αρκετά για να μπορέσουν να είναι μαζί.
Manic Pixie Dream Girl
Πριν κλείσουμε, ας επιστρέψουμε στη θεωρία του manic pixie dream girl. Το συγκεκριμένο αφηγηματικό αρχέτυπο, στις εμφανίσεις που έχει κάνει ανά τις δεκαετίες, από την Marilyn Monroe του Some Like it Hot, μέχρι τη Natalie Portman του Garden State, συνηθίζει να έχει μια συγκεκριμένη κατάληξη. Επειδή, ακριβώς, πρόκειται για χαρακτήρες που υπάρχουν για να ευχαριστήσουν άλλους χαρακτήρες, οι ίδιες δεν καταφέρνουν να εξελιχθούν, ή να βρουν τη δική τους ευτυχία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τελικά να μην καταφέρνουν ούτε τα ταίρια τους να βρουν την ευτυχία. Μέσα από αυτή την ανάγνωση της pop κουλτούρας, θα μπορούσε κανείς να πει ότι ναι, η σχέση του Joel και της Clementine είναι καταδικασμένη για άλλη μια φορά. Ή, ίσως, η συνειδητοποίηση από πευράς του Joel, ότι η Clementine δεν θα έπρεπε να ανήκει για αυτόν σε αυτό το στερεότυπο, είναι η λύση.
– It’s gonna be gone soon. What do we do?
– Enjoy it.
Αν σας άρεσε το Eternal Sunshine of the Spotless Mind, ρίξτε μια ματιά στα κείμενά μας για τις ταινίες: Her, (500) Days of Summer, Marriage Story.
Παρόμοια άρθρα:
- Marriage Story: αυτή δεν είναι απλά μια ιστορία γάμου
- Dreamlands: χαμένοι παραλιακά της Αγγλίας
- DAVID LYNCH THEATER: σουρεαλισμός στο YouTube
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
[…] Eternal Sunshine of the Spotless Mind: (μη) σκέψεις […]
Comments are closed.