Πολλοί από εμάς έχουμε ακούσει ιστορίες για τα κακόφημα Drive-in. Και αν όχι, σίγουρα έχει πάρει το μάτι μας κάποια σκηνή σε ταινίες τύπου Grease με ζευγαράκια στρυμωγμένα σε κάμπριο διθέσια αυτοκίνητα που παρακολουθούν (ή και όχι) ταινία υπό το φως των αστεριών. Σήμερα, εν μέσω πανδημίας, η κινηματογραφική βιομηχανία επιχειρεί να αναβιώσει την συγκεκριμένη αμερικανική παράδοση, καθώς ο ανοιχτός χώρος και η ασφάλεια του αυτοκινήτου εξυπηρετεί τον ψυχαναγκασμό της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Ας ταξιδέψουμε, όμως, λίγο πίσω στον χρόνο, γύρω στις αρχές του προηγούμενου αιώνα… εκεί που ξεκίνησαν όλα.
Η αρχή
Το πρώτο drive-in δημιουργείται από τον Ρίτσαρντ M. Χόλινγκσχεντ Τζούνιορ, έναν νεαρό από το Νιού Τζέρσεϊ. Όπως όλες οι διάσημες πατέντες, έτσι και αυτή ξεκινάει από ένα πρόβλημα και την αναζήτηση κάποιας λύσης. Ο Χόλινγκσχεντ λοιπόν, θέλοντας να διαφημίσει τη μάντρα αυτοκινήτων του πατέρα του αλλά και να βρει μία λύση για την υπέρβαρη μητέρα του, η οποία δεν κατάφερνε να βολευτεί στις στενές θέσεις των σινεμά της εποχής, οδηγείται σε αυτή την ανακάλυψη. Κάπως έτσι, δένει ένα πανί ανάμεσα σε δύο δέντρα, τοποθετεί απέναντι του μία μηχανή προβολής και ένα ραδιόφωνο και voilà! Η ευρεσιτεχνία του κατοχυρώνεται στις 6 Αυγούστου 1932. Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα εγκαινιάζει τον πρώτο κινηματογράφο drive-in με κόστος εισιτηρίου 25 cents και πρώτη προβολή το «Wives Beware».
Ωστόσο, υπάρχουν αναφορές και για προγενέστερους κινηματογράφους τέτοιου είδους. Ο πρώτος εντοπίζεται το 1915 στο Las Cruces του Νέου Μεξικού, με όνομα «Theatre de Guadalupe». Το συγκεκριμένο υπαίθριο σινεμά είχε χώρο για 40 αυτοκίνητα αλλά και πεζούς, και η πρώτη ταινία που παρουσίασε στο κοινό ήταν το «Bags of Gold». Μια δεύτερη αναφορά συναντάμε μερικά χρόνια αργότερα και στο Τέξας. Όταν το 1921 ο Claude V. Caver παίρνει άδεια για προβολή ταινιών βουβού κινηματογράφου στο κέντρο της πόλης.
Σε κάθε περίπτωση, ο πατέρας του Drive-in θεωρείται επάξια ο Ρίτσαρντ M. Χόλινγκσχεντ, καθώς είναι αυτός που κατοχύρωσε την «πατέντα» της συγκεκριμένης παράδοσης. Η ιδέα ήταν να μπορεί κανείς να δει μια ταινία μέσα από το αυτοκίνητό του ώστε να έχει μεγαλύτερη άνεση. Το σλόγκαν ήταν το εξής:
«Όλη η οικογένεια είναι ευπρόσδεκτη, όσο φασαριόζικα κι αν είναι τα παιδιά σας»
Πράγματι, το γεγονός ότι οι οικογένειες μπορούσαν να φροντίσουν τα παιδιά τους μέσα στο αυτοκίνητο και ταυτόχρονα να βλέπουν ταινίες ήταν ένα από τα στοιχεία που αύξησε την δημοτικότητα των Drive-in κινηματογράφων.
Η εξάπλωση
Δυστυχώς, στα μέσα της δεκαετίας του ’30 ο Χόλινγκσχεντ αναγκάζεται να πουλήσει το σινεμά, καθώς δεν ήταν κερδοφόρο. Παρ’ όλα αυτά η μόδα τoυ Drive-in theatre είχε κυκλοφορήσει ήδη και σε άλλες πολιτείες της Αμερικής. Το 1934 άνοιξαν στην Πενσιλβάνια και στο Λος Άντζελες, το 1936 έφτασαν στην Μασαχουσέτη, το ’37 στο Οχάϊο και έπειτα το ’38 στη Καλιφόρνια, την Φλόριντα, την Νέα Υόρκη, την Βιτζίνια κ.α. Mέσα στα επόμενα χρόνια, τα Drive-in αρχίζουν να ξεπηδούν παντού. Ενδεικτικά αναφέρω πως το 1945 καταγράφονται μόλις 24 σε όλη την χώρα και μέχρι το 1956 φτάνουν να λειτουργούν περισσότερα από 4.000. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών εισπράξεων από τα εισιτήρια των κινηματογραφικών προβολών προέρχονταν από τα Drive-in. Μέχρι και την επόμενη δεκαετία, ο θεσμός εξαπλώνεται σταδιακά και στις Ευρωπαϊκές χώρες.
Γενικότερα, τα συγκεκριμένα κινηματογραφικά θέατρα αποτέλεσαν μια εναλλακτική μέθοδο προσέλκυσης του κοινού. Οι ιδιοκτήτες τους δεν χρειαζόταν να διαθέτουν πολυτελείς εγκαταστάσεις, παρά μόνο μια οθόνη, ένα ηχείο για κάθε θέση πάρκινγκ, μια καντίνα και έναν γκισέ. Η συνηθισμένη τοποθεσία τους σε σχετικά φθηνά αγροκτήματα ακριβώς έξω από την πόλη, τα καθιστούσε προσιτά ακόμη και στους κατοίκους των προαστίων. Τώρα πιά, δεν χρειαζόταν να οδηγούν ώρες προκειμένου να επισκεφτούν κάποιον από τους κινηματογράφους του κέντρου. Συν τοις άλλοις, οι τιμές τους ήταν εξαιρετικά οικονομικές, δεδομένου ότι τα φιλμ που προβάλλονταν δεν ήταν συνήθως ταινίες πρώτης προβολής.
Η χρυσή εποχή εντοπίζεται κάπου ανάμεσα στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Το μεγαλύτερο Drive-in της περιόδου είναι το «All Weather Drive In» της Νέας Υόρκης, όπου χωρούσαν 2.500 αυτοκίνητα και είχε δικό του εστιατόριο και παιδική χαρά. Ο συγκεκριμένος τρόπος διασκέδασης έφτασε στο απόγειο του όταν έγινε μόδα, κυρίως, στους έφηβους της εποχής, οι οποίοι έβρισκαν την παρακολούθηση μιας ταινίας ως το ιδανικό ραντεβού.
Προβλήματα και Παρακμή
Παρά την αυξημένη δημοτικότητα τους, τα Drive-in δεν αποτελούσαν βέβαια ιδανικό χώρο για προβολές ταινιών. Τα ηχεία είχαν πολύ κακό ήχο, η βροχή θόλωνε την εικόνα και η κακοκαιρία υποχρέωνε συχνά τους ιδιοκτήτες να διακόπτουν την λειτουργία τους ή να παρέχουν στους πελάτες μικρές θερμάστρες. To βασικό θέμα ήταν ο ήχος. Ωστόσο, μετά από πολλές δοκιμές βρέθηκε η λύση μέσω της χρήσης φορητών ηχείων που μπορούσαν να κρεμαστούν στο κάθε όχημα, ή μέσω του συντονισμού της συχνότητας FM ή ΑΜ στο ραδιόφωνο του κάθε αυτοκινήτου. Εκτός αυτού, οι ιδιοκτήτες των drive-in κινηματογράφων αντιμετώπιζαν και ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα. Η ταινία δε μπορούσε να προβληθεί πριν τη δύση του ηλίου, γεγονός που περιόριζε τις προβολές στις 2 ημερησίως. Αυτό, αυτομάτως σήμαινε λιγότερα χρήματα. Κάποιοι προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τέντες ή κάποιου είδους σκίαστρο πάνω από τις οθόνες, ώστε να ξεπεράσουν το συγκεκριμένο εμπόδιο. Τελικά, όμως, δεν τα κατάφεραν.
Ωστόσο, το πρώτο μεγάλο πλήγμα έρχεται τη δεκαετία του ’60, όταν εμφανίζεται η ιδιωτική τηλεόραση. Από μέσο ψυχαγωγίας για όλη την οικογένεια, τα σινεμά γίνονται καταφύγια για ζευγαράκια που θέλουν να απομονωθούν και προβάλουν ταινίες ερωτικού περιεχομένου. Στη συνέχεια, όπως είναι αναμενόμενο, έχουν να αντιμετωπίσουν την επίθεση των ΜΜΕ που τα αποκαλούν περιφρονητικά «passion pits». Εκείνη την περίοδο το Drive-in προσφέρει στέγη στους θεατές που θέλουν να κάνουν σεξ κατά τη θέαση της ταινίας ή να κάνουν ελεύθερα χρήση ναρκωτικών χωρίς τον φόβο της αστυνομίας. Ιδιαίτερα η κρυφή gay κοινότητα της εποχής έβρισκε μια σωτήρια διέξοδο για ραντεβού στις πίσω σειρές του υπαίθριου κινηματογράφου.
Αναπόφευκτα, η παράδοση των Drive-in αρχίζει σιγά σιγά να σβήνει. Περί τα τέλη της δεκαετίας του ’80 έχουν παραμείνει μόλις 200 τέτοιου είδους σινεμά σε Η.Π.Α. και Καναδά. Πολλά από αυτά μάλιστα, εξαφανίστηκαν εν μια νυκτί από τυφώνες που έπληξαν κάποιες περιοχές.
Drive-in αλά ελληνικά
Την εποχή της παρακμής εμφανίζονται και τα πρώτα Drive-in στην χώρα μας. Δυστυχώς, δεν καταφέρνουν ποτέ να γνωρίσουν στιγμές δόξας. Βασικός λόγος, το γεγονός ότι εκείνη την εποχή στην Ελλάδα τα αυτοκίνητα ήταν αρκετά ακριβά για τον περισσότερο κόσμο. Τα γνωστότερα drive-ins ήταν το «Άθενς Ντράιβ Ιν» στη Λεωφόρο Κηφισίας και το «Αβάντι» στην Αγία Παρασκευή. Υπήρχαν ακόμα στη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη. Το «Άθενς Ντράιβ Ιν» εμφανίζεται και στην ταινία του Θανάση Βέγγου «Από που πάνε για τη χαβούζα» του 1984. Σήμερα, μπορούμε να επισκεφτούμε το «στοιχειωμένο» drive-in της Μαλακάσας. Ένα εγκαταλελειμμένο, πλέον, σινεμά που λειτούργησε από το 1977 έως το 1980.
Η αναβίωση
Φτάνουμε, λοιπόν, στην εποχή της πανδημίας του Covid. Σε μια περίοδο όπου κυριαρχεί το social distancing, η κινηματογραφική βιομηχανία κάνει μια ύστατη προσπάθεια αφενός να περιορίσει την χασούρα της και αφετέρου να προσφέρει στο κοινό ένα μέσο ψυχαγωγίας που βρίσκεται έξω από τους τέσσερις τοίχους του σπιτιού του.
Αυτό το καλοκαίρι, τόσο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο λειτούργησαν πολλά σινεμά Drive-in. Προσωπικά, επισκέφθηκα για πρώτη φορά στην ζωή μου έναν τέτοιο χώρο φέτος στα πλαίσια της διοργάνωσης City Drive-in στον λόφο του Λυκαβηττού. Οφείλω να ομολογήσω πως απόλαυσα αρκετά το vintage vibe που αναδυόταν από την όλη φάση. Τα παρατεταγμένα σε σειρά αυτοκίνητα, η μικρή καντίνα, οι σερβιτόροι που κινούνταν στον χώρο φορώντας ρόλερς και το φόντο όλης της Αθήνας πίσω από το πανί απέπνεαν μια νότα νοσταλγίας. Όντας λάτρης του κινηματογράφου θα πρότεινα σε όλους τους φίλους σινεφίλ να το δοκιμάσουν. Εξάλλου, πλέον, μπορεί κανείς να επισκεφτεί εύκολα έναν από τους «σινεμάδες του αυτοκινήτου» καθώς αποτελεί μια εναλλακτική, οικονομική και νοσταλγική πρόταση για κινηματογραφική έξοδο. Μετά το lockdown φυσικά!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- Kristin Thompson & David Bordwell, Ιστορία του Κινηματογράφου, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2011.
- Drive-in theater – Wikipedia
Παρόμοια άρθρα:
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
Giving Sight by Beasty Press // Giving Sight The Project
… [Trackback]
[…] Here you can find 62122 more Info on that Topic: beasty.gr/drive-in-cinema-mias-allis-epoxis/ […]
Comments are closed.