Αγαπημένα μου πλάσματα,
Τώρα που αφήνουμε πίσω μας σιγά σιγά την καραντίνα ελπίζω να είστε ασφαλείς και να διαβάσατε καμιά γραμμή–στο πλαίσιο της αυτοβελτίωσης και της δημιουργικότητας(sic). Αν όχι δεν πειράζει, θα έχουμε και δεύτερη οπότε θα επανορθώσετε τότε! Ο πουλημένος του Πωλ Μπέιτι γι’ αυτήν την εβδομάδα. Είναι σύγχρονο, επίκαιρο, έξυπνο και σίγουρα δεν θα περάσει αδιάφορο.
Ο Μπέιτι επιχειρεί να σατιρίσει κατά κύριο λόγο την πολιτική ορθότητα και την κουλτούρα των μαύρων στην Αμερική. Διαλέγει για ήρωα ένα νεαρό μαύρο που ζει σε γκέτο και για πατέρα έχει έναν–τουλάχιστον–ημίτρελο επιστήμονα. Ο ήρωάς μας έχοντας αποδεχτεί την μοίρα του γκέτο και του περιθωρίου παραδίνεται στα παράξενα πειράματα του μεγαλομανή πατέρα μέχρι την ημέρα που θα πρέπει να πάει στην κηδεία του. Θύμα ρατσιστικής βίας ο πατέρας αφήνει μια περίεργη κληρονομιά στον γιο.
Πολιτική ορθότητα
Από ‘κεί κι ύστερα μια σειρά από παράξενες επιλογές οδηγούν τον ήρωά μας στο να γίνει δουλοκτήτης, να δικαστεί και διάφορα άλλα. Το ζήτημα της δουλείας, η πολιτική ορθότητα, η κουλτούρα των μαύρων και τα ανθρώπινα δικαιώματα παρουσιάζονται υπό ένα πρίσμα κάπως διαφορετικό. Αν μη τι άλλο το βιβλίο του Μπέιτι προκαλεί αμηχανία και αφορμή για πολλή σκέψη.
Ο πουλημένος εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2015. Ένα από τα βασικά ζητήματα που ήδη απασχολούσε τότε την Αμερική–και όχι μόνο–ήταν η πολιτική ορθότητα. Ποιες λέξεις μπορούμε ή δεν μπορούμε να πούμε και τα σχετικά. Προφανώς και έχει σημασία η γλώσσα με την οποία επιλέγουμε να επικοινωνήσουμε. Είναι ένα πράγμα να πει κανείς «Ο περιπτεράς στη γωνία πέθανε» και είναι ένα άλλο πράγμα να πει κανείς «Ο περιπτεράς στη γωνία ψόφησε». Είναι τουλάχιστον προφανές ότι η δεύτερη πρόταση δημιουργεί διαφορετικά συναισθήματα από την πρώτη. Έτσι, το ζήτημα της πολιτικής ορθότητας και η διεκδίκηση μιας γλώσσας συμπεριληπτικής και όχι προσβλητικής έχει σίγουρα αξία.
Αλλά
Ο Μπέιτι αναλύει το εν λόγω ζήτημα σε ένα επίπεδο παραπάνω. Μέσα από το σατιρικό μυθιστόρημα Ο πουλημένος ξεσκεπάζει την υποκρισία ολόκληρης της αμερικάνικης κοινωνίας. Δεν φτάνει να μιλάμε σωστά και να στηρίζουμε την κουλτούρα μας. Αν και το βιβλίο έχει ως στόχο να καυτηριάσει κυρίως τη συμπεριφορά των μαύρων της Αμερικής, εύκολα μπορεί να δει κανείς την αναλογία που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι Αμερικάνοι του 2015 που στήριζαν την πολιτική ορθότητα και τον Ομπάμα, είναι οι ίδιοι που στράφηκαν σήμερα στον Τραμπ. Επίσης κάτι που δημιουργεί ερωτηματικά.
Γέλιο και κλάμα μαζί
Σίγουρα δεν κάνει για όλους. Και σίγουρα μπορεί να παρεξηγηθεί από πολλούς. Ο Μπέιτι ωστόσο σε αυτό το βιβλίο επιχειρεί να δει πίσω από την πραγματικότητα και να σατιρίσει την αμερικάνικη κοινωνία στο σύνολό της. Όποιος θέλει μπορεί να ρίξει μια ματιά.
Μπέιτι Π., Ο πουλημένος, μτφρ. Μάντης Ν.Α., Αθήνα: εκδ. Καστανιώτη, 2016
Και όλα θα πάνε καλά!
Τα φιλιά μου,
Ελένη
Υ.Γ. Η εικόνα είναι έργο του Neil V Fernando και ο τίτλος που του έδωσε: Ladder to Success. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Υ.Γ.2. Το πρωτότυπο είναι στα αγγλικά για όποιον ενδιαφέρεται. Beatty, Paul (2015). The Sellout. USA: Farrar, Straus and Giroux. Και αν χάσατε κάποιο από τα προηγούμενα βιβλία, εδώ: Όταν το πνεύμα κυριαρχεί. Καλά θα ήταν… και Λουίς Σεπούλδεβα (1949-2020). Διαφορετικά βρείτε μας σε facebook και instagram για περισσότερο φως!
