Το 1984 του Τζώρτζ Όργουελ , ένα έργο για το σήμερα, το αύριο και για κάθε αύριο, μεταφέρεται στο θέατρο σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Πρόκειται για τη νέα διασκευή από τους Ρόμπερτ Αϊκι–Ντάνκαν Μακμίλαν που για πρώτη φορά παρουσιάζεται στην Ελλάδα. Πρωταγωνιστούν στο ρόλο του Ουίνστον Σμίθ, ο Αργύρης Πανταζάρας, του Ο’Μπράϊεν, ο Νίκος Κουρής και της Τζούλια η Λένα Δροσάκη. Η παράσταση διαδραματίζεται στο Νέο Θέατρο της Κατερίνας Βασιλάκου.
Το έργο του Όργουελ ολοκληρώθηκε το 1948 και εικάζεται ότι το έτος στον τίτλο αποτελεί αναριθμητισμό του έτους συγγραφής. Στη μυθοπλασία του , η επανάσταση ήρθε να καλύψει την οικονομική εξαθλίωση, την δίνη του πολέμου, την κατάρρευση των ηθών που επικρατούσε στην τότε δυτική κοινωνία και ειδικότερα στη Μεγάλη Βρετανία όπου αναφέρεται. Με το μόρφωμα αυτό όμως, την επανάσταση και τον αυταρχικό ηγέτη, τον Μεγάλο Αδελφό, διαμορφώθηκε μια καλοκουρδισμένη κοινωνία, απολυταρχική, χωρίς ιστορία, χωρίς μνήμες από το παρελθόν και χωρίς το παραμικρό όραμα για το μέλλον, κινητήρια μορφή της οποίας υπήρξαν: η καταπίεση και η συνεχής προπαγάνδα. Μία κοινωνία από « ανθρώπους που είχαν χάσει το πρόσωπό τους», την υπόστασή τους, μία άκρατη μαζοποίηση που εν τέλει οδηγεί σε κατακερματισμό του προσώπου. Μία κοινωνία που απέκλεισε συναισθήματα και πάθη ενώ κατάργησε τον έρωτα.
Ο Ουίστον Σμίθ ( Α. Πανταζάρας) τίθεται στο κέντρο της δράσης σε μια καινοτόμο αφήγηση που ξεπερνά περιορισμούς του χώρου και του χρόνου. Αντιλαμβάνεται τη διαστρέβλωση του κόσμου στον οποίο ζει. Θέλει να καταγραφούν οι σκέψεις του και οδηγείται σε «έγκλημα σκέψης», αισθάνεται τη ματαιότητα του εγχειρήματος και ως το τέλος προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του ότι αν και μειοψηφία του ενός , δεν είναι τρελός γιατί « η λογική δεν είναι θέμα στατιστικής». Θα βρεθεί αντιμέτωπος με το θάνατο και την εξαχρείωση . Το ημερολόγιο του Σμίθ θα διαβάσει μόνο η «Αστυνομία Σκέψης» πριν το διαγράψει από τη μνήμη και την ιστορία. Το έργο διασκευάζεται υπό το πρίσμα του ατέρμονου διαλόγου του Σμίθ με την ιστορία, το τώρα και το μέλλον. Παρουσιάζεται η ιστορία μέσα από το μυαλό του. Μόνο που και το συγχυσμένο μυαλό του όταν θεωρεί εσφαλμένα ότι του δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσει τον άνθρωπο-μέσο που θα οδηγούσε σε ρήξη με το σύστημα δεν διστάζει να ομολογήσει ότι θα υπηρετούσε ακραίες και απάνθρωπες πρακτικές για να συμβάλλει στην προσπάθεια. Η πλάνη εκπληρώνεται με την αποκάλυψη στην συνέχεια ότι ο άνθρωπος που εμπιστεύτηκε ήταν εκπρόσωπος και ρυθμιστής του συστήματος. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για τη συμμόρφωση- τιμωρία- βασανισμό. Σε σχέση με το βιβλίο υπάρχει συνέπεια σε ότι παρουσιάζεται με κάποια φυσική συντόμευση (όπως π.χ στο βιβλίο αναφέρεται ότι στην κοινωνία αυτή οι προλετάριοι εξακολουθούσαν να ζουν ανενόχλητοι, κανονικά, έξω από το σύστημα που επέβαλε η επανάσταση.)
Αναφερόμενοι στα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου διακρίνουμε τα εξής. Τα σκηνικά χαρακτηρίζονται από μια λιτότητα ενώ η αφαιρετική τάση ευνοεί παράλληλα την ακέραιη μετάδοση των μηνυμάτων . Κυριαρχούν και αλληλοκαλύπτονται γυαλί, τζάμι, οθόνη ως οντότητες που διασπούν τους περιορισμούς του χώρου. Έπειτα επικρατεί η απόλυτη αφαίρεση , στο κέντρο η σκηνική δράση με το κρεβάτι του Προκρούστη να κλιμακώνει την ένταση. Οι ταυτόχρονες δράσεις αποδίδονται και ηχητικά με παράλληλους ήχους, διαφορετικές τονικότητες σημερινά και πιο φουτουριστικά μοτίβα. Επισημαίνεται φυσικά και ως σήμα κατατεθέν το παιδικό τραγούδι και καθώς ξετυλίγεται προοιωνίζει την εξέλιξη. Παρουσιάζεται μια εξαιρετική δουλειά απ’όλους τους συντελεστές σε συνεργασία με τα μέσα που συνιστούν εικόνα και ήχο. Αξιοποιούνται με τέτοιο τρόπο τα μέσα που όπως κατά τη θεωρία του Μακ Λούαν το μέσο είναι το μήνυμα, εδώ έγινε απόλυτη εκμετάλλευση των μέσων του θεάτρου για μια απόλυτη και έντονη απόδοση του έργου. Ήχος και εικόνα οδηγούν δι’ελέου και φόβου το θεατή. Στην υπηρεσία λοιπόν των δύο αυτών συναισθημάτων τίθενται τα τεχνικά μέσα για να αποδώσουν νοήματα δύσκολα, σύνθετα και όμως επίκαιρα.
Η ηθοποιία απόλυτη, ακραία, επώδυνα ίσως ρεαλιστική, συγκλονίζει ακόμη και αν διακρίνεται κάποια αμυδρά υπερβολή, την απαιτούσε το έργο. Η σκηνοθεσία αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της ταυτόχρονης απόδοσης σκεπτικισμού και αισθαντικότητας, μέσα από την αφαίρεση και τη διαρκή κίνηση. Η άποψη απόδοσης των κάποιων βασανιστηρίων με ωμό ρεαλισμό ίσως αποπροσανατολίζει λίγο από την κεντρική προβληματική του έργου. Αλλά πάλι αυτό είναι κάτι που υπεισέρχεται σε υποκειμενικά κριτήρια ενώ για κάποιους η βία αυτή, όπως αποδίδεται λειτουργεί ουσιαστικά ως δίαυλος επικοινωνίας του προβληματισμού της πάλης με το σύστημα, το αιώνιο καταστημένο, τη νίκη ή την εξαχρείωση του ατόμου. Ένα έργο που «κάθε γενιά βλέπει τον εαυτό της μέσα του».
Το 1984 ένα έργο που παρουσιάζει μία ουτοπική κοινωνία αποτελεί συνέχεια της προσπάθειας του ανθρώπου ανά τους αιώνες να οραματιστούν ένα μοντέλο που θα επιλύσει τα εκάστοτε προβλήματα. Έτσι ενδεικτικά στους αρχαίους χρόνους έχουμε την Πολιτεία του Πλάτωνα, ακολουθεί η Ουτοπία του Τόμας Μορ τον 15ο αιώνα μ.χ, η Ηλιούπολη του Τομάζο Καμπανέλα τον 16ο αιώνα μ.χ, η Χριαστιανούπολη του Γιόχαν Βαλεντίν Ανδρέε, η Νέα Ατλαντίδα ανολοκλήρωτο ουτοπικό έργο του Μπέηκον τον 17ο αιώνα. Σε αντίθεση με τα παραπάνω μοντέλα ιδανικής κοινωνίας, το 1984 έρχεται τον 20ο αιώνα,ως το κύκνειο άσμα του Όργουελ. Εκπροσωπεί τη «δυστοπία», προϊόν απόγνωσης από την παρατηρούμενη δυσλειτουργία της κοινωνίας της Μεγάλης Βρετανίας που συμβολίζει εδώ την κοινωνία των ισχυρών της Δύσης, με καινοτόμο ιδέα να καταργήσει τη σκέψη των ανθρώπων, ως υπαίτιο για την πολυμορφία και ανισότητα, παρακολουθώντας δυναστικά καθένα από τα μέλη της και απαγορεύοντας δια ροπάλου κάθε απόκλιση από τα αξιώματά που την θεμελιώνουν. Δεν φαίνεται να επιτυγχάνει να δώσει την πολυπόθητη λύση και η προβολή στο μέλλον στο τέλος του έργου αφήνει να εννοηθεί ένα αισιόδοξο μήνυμα εγκατάλειψης του μοντέλου και επιστροφής σε σεβόμενα την ανθρώπινη φύση σχήματα.
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ :https://www.google.gr/search?q=1984+%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF&safe=active&tbm=isch&source=lnms&sa=X&ved=0ahUKEwies5b636PTAhXC1hQKHQTEAEwQ_AUIBygC&biw=1242&bih=580#imgrc=nnhblKVlplzH1M:https://www.google.gr/search?q=1984+%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF&safe=active&tbm=isch&source=lnms&sa=X&ved=0ahUKEwies5b636PTAhXC1hQKHQTEAEwQ_AUIBygC&biw=1242&bih=535&dpr=1.1#imgdii=P8-rf4KjKDM_IM:&imgrc=c850jM0YYBOrSM:
