Ταξίδι στο δωμάτιό μου: ένα βιβλίο για τη νοερή τέχνη της περιπλάνησης

Ένα ανάγνωσμα το οποίο τις μέρες της προηγούμενης καραντίνας έτυχε ιδιαίτερης αναγνώρισης ήταν το μυθιστόρημα Ταξίδι στο δωμάτιό μου του Ξαβιέ ντε Μαιστρ. Το διάβασα στην αρχή του έτους, και πραγματικά ο ενθουσιασμός μου ήταν μεγάλος. Μάλιστα, απόρησα όταν είδα ότι δεν έτυχε να επανεκδοθεί ξανά στα ελληνικά, μιας και έχουν περάσει περίπου τέσσερις δεκαετίες από την ελληνική έκδοση (Εκκρεμές, 1983). Μέσα από τις εκατό σελίδες του βιβλίου ο ντε Μαιστρ συνθέτει μια «ωδή στη φαντασία». Ένα σύντομο λογοτεχνικό αφήγημα με αυτοβιογραφικά στοιχεία για την τέχνη της νοερής περιπλάνησης.

Το εξώφυλλο της γαλλικής έκδοσης

Η ιστορία πίσω από τη συγγραφή του βιβλίου έχεις ως εξής: το 1970, ο συγγραφέας που τότε ήταν 27 χρονών και στρατιώτης τέθηκε υπό κράτηση, για 42 μέρες (όσες περίπου και της πρώτης καραντίνας), επειδή συμμετείχε σε μια παράνομη ξιφομαχία. Ο ντε Μαιστρ όμως δε πτοήθηκε καθόλου από τον εγκλεισμό που του επέβαλαν αλλά τουναντίον, βρήκε τον κατ’ οίκον περιορισμό, ως μια καλή αφορμή για να επιχειρήσει ένα νοερό και κάπως ιδιότυπο ταξίδι στον εσωτερικό χώρο του δωματίου του.

Ο ίδιος μάλιστα δηλώνει:

Δεν υπάρχει κανένας ― όχι, ούτε ένας (εννοώ αυτούς που κατοικούν σε δωμάτια) που να μπορεί, αφού διαβάσει το βιβλίο αυτό, να αποδοκιμάσει τον καινούργιο τρόπο ταξιδιού που εισάγω στον κόσμο.

Διαβάζοντας το παραπάνω απόσπασμα νομίζει κανείς ότι ο συγγραφέας είναι σίγουρος για το έργο του και τα οφέλη που θα προσφέρει, ίσως μάλιστα να ενοχληθεί από την υπερβολική αυτοπεποίθηση του συγγραφέα για το έργο του. Μάλλον όμως, είναι κάπως ειρωνικό αυτό το σημείο, γιατί αν δεν υπήρχε ο αδερφός του συγγραφέα, ο Γάλλος φιλόσοφος Ζοζέφ ντε Μαιστρ, εμείς δε θα γνωρίζαμε σήμερα τίποτα για αυτό το βιβλίο.

Πρόκειται επίσης για μια παρωδία των ταξιδιωτικών διηγημάτων που άνθιζαν την εποχή εκείνη. Ένα βιβλίο αστείο, αυτοσαρκαστικό, αλλά και φιλοσοφικό, κάποιες στιγμές δραματικό.

Καθισμένος στη πολυθρόνα του, φορώντας τις πιτζάμες και τις παντόφλες του –και με όχημα τη φαντασία– ο ντε Μαιστρ μας καλεί στον κόσμο του. Όλα τα έπιπλα, το κρεβάτι, οι πίνακες, αλλά και τα βιβλία που γεμίζουν τα ράφια του δωματίου ή παλιά γράμματα είναι όλα ερεθίσματα για τη φαντασία του. Χάρη σε όλα αυτά, η πλήξη του εγκλεισμού μετατρέπεται σε ένα όμορφο και περιπετειώδες ταξίδι. Στην αρχή ταξίδι του νου, αλλά μετέπειτα μέσω της συγγραφικής του πρόθεσης για την καταγραφή του ταξιδιού μάς οδηγεί σε ένα άλλο ταξίδι. Στο ατέρμονο ταξίδι της ανάγνωσης –αυτό νομίζω θα το αντιληφθεί ο αναγνώστης που με εισιτήριο το βιβλίο πηγαίνει παντού.

Περί γοητείας του ταξιδιού:

Υπάρχει πράγματι άνθρωπος τόσο δυστυχής και εγκαταλειμμένος ώστε να μην έχει ένα καταφύγιο όπου να μπορεί να αποτραβηχθεί και να κρυφτεί από όλο τον κόσμο; Να ποια είναι η γοητεία του ταξιδιού.

Ένα τραγούδι που μου ήρθε στο μυαλό κατά τη διάρκεια ανάγνωσης του βιβλίου είναι το «Αερικό». Σε στίχους και μουσική του Θανάση Παπακωσταντίνου. Μάλλον, υποθέτω για τους ακόλουθους στίχους. Αλλά και γιατί όπως ο ντε Μαιτρ στο βιβλίο Ταξίδι στο δωμάτιό μου έτσι και ο Παπακωσταντίνου έμαθαν τρόπους να δραπετεύουν από τη πεζή καθημερινότητα.

Να και οι στίχοι:

Όσες και αν χτίζουν φυλακές και αν κλοιός στενεύει, ο νους μας είναι αληταριό και όλο θα δραπετεύει

Παρόμοια άρθρα:

• Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: «Ο φύλακας στη σίκαλη», ένα ημιτελές Bildungsroman
• Ημέρα Μικρών Βιβλιοπωλείων 2020: όλη η χώρα μια λέσχη ανάγνωσης
• Ο μαγικός κόσμος του Wilhelm Busch
• Τομ Ρόμπινς: Μπι όπως Μπίρα

Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση.

Giving Sight by Beasty Press // Giving Sight The Project

Logophile