Ο συγγραφέας Πασχάλης Πράντζιος με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «τριάντα έξι ώρες βροχής», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, δέχτηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας.
Στο μυθιστόρημά σας πρωταγωνιστεί ο έρωτας, πιστεύετε πως ο έρωτας μπορεί να αποτελέσει την δύναμη για να υπερβούμε όρια και διαχωριστικές γραμμές;
Θα σας παραπέμψω στο χορικό από το γ’ στάσιμο της Αντιγόνης του Σοφοκλή, αναφέρομαι στο γνωστό «έρως ανίκατε μάχαν». Ο έρωτας είναι αναμφισβήτητα κυρίαρχο συναίσθημα, σαρωτικό θα έλεγα στο πέρασμά του. Είναι από μόνος του υπέρβαση. Όποιος ερωτεύτηκε μπορεί εύκολα να το αντιληφθεί αυτό. Ο έρωτας μεταμορφώνει. Είναι εκ φύσεως τολμηρός, γι’ αυτό και εκτοπίζει τον φόβο, προσπερνά τη δειλία της ανθρώπινης φύσης, γίνεται διεκδικητικός και αήττητος υπό την έννοια ότι υποτάσσει τον ερώμενο. Είναι πάμπολλα τα παραδείγματα που μπορούν να πιστοποιήσουν την κυριαρχία του. Γι’ αυτό και για τον έρωτα έχουν γραφτεί και συνεχίζουν να γράφονται τα ωραιότερα τραγούδια, τα ωραιότερα ποιήματα, τα ωραιότερα λογοτεχνικά κείμενα.
Η ιστορία σας είναι βασισμένη στον μύθο της Φαίδρας και του Ιππόλυτου, γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο μύθο; Τι σας ενέπνευσε;
Μελετώντας τις συντεταγμένες του μύθου και εμβαθύνοντας μέσα από τις μεταγραφές του στον έρωτα που βίωσε η Φαίδρα ως γυναίκα, αισθανόμουν πως η ιστορία υπήρξε άδικη απέναντί της και την τιμώρησε σκληρά χρεώνοντάς της έναν μιαρό έρωτα. Αυτή την αδικία ήθελα να αποκαταστήσω μεταφέροντας τον μύθο στη σύγχρονη εποχή. Αισθανόμουν πως ήρθε ο καιρός να δικαιωθεί ο έρωτας αυτός και να νικήσει τις κοινωνικές συμβάσεις που απαγορεύουν τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον δρόμο της καρδιάς τους οδηγώντας την ψυχή τους στον μαρασμό.
Θα χαρακτηρίζατε δύσκολη την μεταγραφή ενός κλασικού μύθου σε ένα σύγχρονο μυθιστόρημα;
Η διαδικασία συγγραφής ενός μυθιστορήματος είναι ούτως ή άλλως επίπονη, ανεξάρτητα αν πρόκειται για μεταγραφή ή όχι ενός κλασικού μύθου. Απαιτεί πολλές πολλές ώρες περισυλλογής, μελέτης και συγγραφής. Απλώς όταν καταπιάνεται κανείς μ’ έναν κλασικό μύθο οφείλει να σεβαστεί την ιστορία του και να προχωρήσει με σύνεση χωρίς να αντιγράφει τους προκατόχους του, δίνοντας μια νέα οπτική στην εξέλιξή του. Με ό,τι είδος και να καταπιαστεί κανείς η δυσκολία είναι αναπόφευκτη, δεν είναι έκθεση ιδεών ένα μυθιστόρημα ούτε προϊόν μιας ανεξέλεγκτης φαντασίας.
Πιστεύετε πως οι έννοιες της ενοχής και της ηθικής είναι ανθρώπινες κατασκευές; Λειτουργούν ως εμπόδια στον έρωτα;
Τα πάντα είναι ανθρώπινες κατασκευές. Στη φύση δεν υπάρχει ούτε ενοχή ούτε ηθική, μονάχα μέτρο. Αντιγράφοντας τη φύση, το μέτρο συνιστά ηθική αφού καθορίζει τα όρια των πράξεών μας. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι πολλές από τις βασικές ηθικές πεποιθήσεις διαφέρουν ανά τους αιώνες, όπως διαφέρουν και ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα στην οποία ανήκει κανείς. Οι κοινωνίες προτάσσουν ηθικούς κανόνες και δημιουργούν ενοχές στους ανθρώπους, προκειμένου να διασφαλίσουν την κοινωνική ευταξία του καιρού τους. Επιδιώκουν, θα λέγαμε, μία σύγκλιση των βασικών ηθικών πεποιθήσεων και καθιστούν την ενοχή ρυθμιστικό ιδεώδες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο έρωτας δεν ξεφεύγει από αυτούς τους περιορισμούς. Ίσα ίσα λόγω της ανεξέλεγκτης δυναμικής του επιχειρείται στο όνομα της ηθικής ένας φραγμός στην κοίτη
του συναισθήματος αυτού. Κι όταν η ηθική δεν το καταφέρνει, παίρνει τον λόγο η ενοχή επιχειρώντας ύπουλα την καταστολή του.
Η Μοίρα και η Τύχη διαφεντεύουν τη ζωή;
Αναρωτιέμαι μήπως η μοίρα και η τύχη αποτελούν τις όψεις του ίδιου νομίσματος. Αναμφισβήτητα, ακόμη κι αν υποστηρίξει κανείς πως δεν υπάρχει μοίρα, την τύχη δεν μπορούμε να την παραβλέψουμε. Ωστόσο, θα ήθελα πραγματικά τον άνθρωπο αποκλειστικά υπεύθυνο για τις πράξεις του και την ανθρώπινη επιλογή να διαφεντεύει αυτή πρωτίστως τη ζωή.
Υπάρχουν συγγραφείς ή βιβλία που σας έχουν επηρεάσει συγγραφικά;
Όποιος διαβάζει, είτε είναι αναγνώστης είτε συγγραφέας, αναμφισβήτητα επηρεάζεται και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως είμαστε ό,τι διαβάζουμε. Είναι πολλά τα σημεία αναφοράς που επηρέασαν και επηρεάζουν την πορεία μου. Από τα κείμενα του Ομήρου και των αρχαίων κλασικών μέχρι τον Παπαδιαμάντη και τον Βιζυηνό, τον Καζαντζάκη και τον Καραγάτση. Κι η λίστα δεν σταματά εδώ. Απλώς, για να χαριτολογήσω, δεν επαρκεί ο χώρος της συνέντευξης για να καταγραφούν όλες οι επιρροές!
Τι θα συμβουλεύατε έναν συγγραφέα που βρίσκεται στα πρώτα του βήματα;
Παρότι συμπληρώνω κοντά δεκαπέντε χρόνια στον χώρο των εκδόσεων, δεν θεωρώ τον εαυτό μου ολοκληρωμένο συγγραφέα, για να δώσω συμβουλές. Ακόμη ψάχνομαι και πειραματίζομαι προσπαθώντας να με βρω πίσω από τις λέξεις, επιχειρώντας κάθε φορά που γράφω καινούριο βιβλίο να μην επαναλαμβάνομαι. Το μόνο που θα έλεγα είναι αυτό που κάνω και ο ίδιος. Μελέτη, μελέτη, μελέτη. Ο συγγραφέας πρέπει να μελετά αγόγγυστα, όσο
ταλέντο κι αν διαθέτει. Να μελετά και να μην βιάζεται να ολοκληρώσει τα κείμενά του. Να τα διαβάζει ξανά και ξανά, να σβήνει, να ξαναγράφει, να επιμένει να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράσει αυτό που επιδιώκει να πει. Κι ένα τελευταίο. Αυτό που ζητώ ως αναγνώστης από έναν συγγραφέα είναι να δημοσιοποιεί τα κείμενά του, όταν έχει πράγματι κάτι ουσιαστικό να μας πει. Ειδάλλως, είναι καλύτερο να σωπαίνει.
Κλείνοντας και αφού σας ευχαριστήσω πολύ για την τιμή που μου κάνατε παραχωρώντας μου αυτή την συνέντευξη, θα ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι τα μελλοντικά συγγραφικά σας σχέδια;
Η χαρά και η τιμή είναι δική μου. Είναι νωρίς να ανακοινώσω μελλοντικά συγγραφικά σχέδια. Στη φάση αυτή τον λόγο έχει το «τριάντα έξι ώρες βροχής». Σας ευχαριστώ.
O Πασχάλης Πράντζιος γεννήθηκε στην Ανάβρα Καρδίτσας το 1971 και εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 2006. Σπούδασε φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ., εργάζεται ως φιλόλογος καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, ενώ παράλληλα συνεχίζει τις σπουδές του στο μεταπτυχιακό τμήμα της Σχολής Θεάτρου του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας (Α.Π.ΚΥ.), με ειδίκευση στην Επιβίωση του Αρχαίου Δράματος. Παράλληλα με τη μυθιστοριογραφία ασχολείται με τη θεωρία λογοτεχνίας και θεάτρου, δημοσιεύοντας άρθρα και μελέτες του σε περιοδικά λογοτεχνικού ενδιαφέροντος. Το Τριάντα έξι ώρες βροχής είναι το έκτο μυθιστόρημά του.
