Ηχογράφηση από την Κορνηλία Χαλκίδη:
Τα ομηρικά έπη αποτελούν πασίγνωστα έργα ανά τον κόσμο. Είναι από τα παλαιότερα διασωθέντα κείμενα της δυτικής λογοτεχνίας, καθώς η προφορική σύνθεσή τους τοποθετείται στον 8ο αιώνα π.Χ. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια αφηγούνται τις ηρωικές ιστορίες του Τρωικού Πολέμου και τις περιπέτειες του Οδυσσέα, στο ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα του. Από την Κίρκη, μέχρι τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, η μυθολογία των ομηρικών επών επιβιώνει μέχρι σήμερα, ως μια συλλογή από αλληγορίες για αιώνιες αλήθειες. Μια συλλογή από αφηγήσεις που έχουν εντυπωθεί στο πολιτισμικό υποσυνείδητο όσων τις έχουν μελετήσει. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ο άνθρωπος πίσω από τα έπη δεν είναι τόσο γνωστός όσο οι ιστορίες του. Ποιος ήταν, τελικά, ο Όμηρος;
Ποιος ήταν ο Όμηρος;
Στην ακαδημαϊκή κοινότητα, υπάρχει μια μεγάλη ανοιχτή συζήτηση γύρω από το ζήτημα. Υπάρχει η άποψη ότι η Οδύσσεια και η Ιλιάδα αποτελούν έργα δύο ή και παραπάνω ανθρώπων, ή ότι επρόκειτο για γυναίκα συγγραφέα. Η πλειονότητα των απόψεων, όπως γνωρίζουμε, συγκλίνει στο ότι ο συγγραφέας ήταν ένας και μάλιστα άντρας. Πολλοί εικάζουν ότι καταγόταν από τις δυτικές ακτές της σημερινής Τουρκίας ή και από το νησί της Χίου ή της Ίου. Η πρώτη εκδοχή συμπίπτει εν μέρει και με τη γεωγραφική τοποθεσία της Τροίας. Πρόκειται για θεωρίες που σχηματίστηκαν ήδη από την αρχαιότητα.
Ήταν ο Όμηρος τυφλός;
Ανοιχτή προς συζήτηση είναι η δημοφιλής θεωρία που παρουσιάζει τον Όμηρο τυφλό. Προτομές και άλλες αναπαραστάσεις, τον απεικονίζουν τυφλό. Ενδέχεται η τυφλότητά του να αποτελεί μύθο, που προέκυψε από το γεγονός ότι τα έργα του διαδόθηκαν στην αρχή προφορικά. Ωστόσο, τεκμήρια μπορεί να βρει κανείς και στα ίδια του τα κείμενα. Στην Οδύσσεια υπάρχει ένας χαρακτήρας ονόματι Δημόδοκος. Πρόκειται για έναν ευφυή τυφλό αοιδό, ο οποίος πολλοί θέλουν να αποτελεί τον ίδιο τον Όμηρο, μέσα στην ιστορία.
Εάν ναι, γεννήθηκε τυφλός, ή έχασε την όρασή του στην πορεία;
Υπάρχουν μερικά ζητήματα που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη θεωρία. Οι γλαφυρές περιγραφές στα έπη, ιδιαίτερα του φωτός, των χρωμάτων και των κινήσεων των ανθρώπων, αποτελούν δείγμα ότι ο Όμηρος μπορούσε να δει, έστω μέχρι ένα σημείο στη ζωή του. Πολύ συχνά περιγράφει επίσης την εξωτερίκευση συναισθημάτων μέσω εκφράσεων του προσώπου, αλλά και την αντίληψη μέσω της όρασης. Εφόσον, λοιπόν, η παράδοση θέλει τον Όμηρο τυφλό, θα πρέπει να υποθέσει κανείς ότι ο Όμηρος χάνει την όρασή του μετά τη συγγραφή των επών, ειδικά μετά της Οδύσσειας, καθώς οι περιγραφές αυτές δεν θα μπορούσαν να είχαν γραφτεί από κάποιον που αδυνατεί πλέον να δει.
Μια διαφορετική άποψη, είναι αυτή που θέλει τον Όμηρο να τυφλώθηκε βίαια, προκειμένου να τιμωρηθεί. Πολλοί ακαδημαϊκοί έχουν υποστηρίξει ότι ο συγγραφέας υπήρξε μέλος της τάξης των ιερέων και ότι μέσω της Ιλιάδας και της Οδύσσειας έφερε στο φως μυστικά απόρρητα. Γι’ αυτό και τιμωρήθηκε. Ένα χωρίο που υποστηρίζει αυτή την άποψη, είναι αυτό που περιγράφει με τρομακτική λεπτομέρεια την τύφλωση του Κύκλωπα.
Συμπέρασμα
Οι ακριβείς συνθήκες υπό τις οποίες ο Όμηρος τυφλώθηκε δεν μας είναι γνωστές. Το πιθανότερο, όμως, είναι ότι ο αοιδός έχασε την όρασή του αφού έγραψε τα διαχρονικά έπη.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- Who was Homer? Ανακτήθηκε από blog.britishmuseum.org.
- Imaginary Portrait of the Blind Homer. Ανακτήθηκε από luvre.fr.
- Ήταν ο Όμηρος τυφλός; Ανακτήθηκε από istorikathemata.com.
Παρόμοια άρθρα:
- Συνέντευξη με μέλος από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών Καλαμάτας
- Αθηνά Χειμαριού: Ένας υπέροχος άνθρωπος
- Είδαμε «Το θαύμα της Άννυ Σάλιβαν» στο θέατρο Μεταξουργείο
Για περισσότερη έμπνευση, ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook και Instagram.
