21 Ιουνίου, 1964: Οι «Λευκοί Ιππότες» των Ku Klux Klan του Mississippi είχαν βρει τα επόμενα θύματά τους όταν ο Νότος συνέχιζε να αψηφά τις πρόσφατες αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου που έδινε στους Αφροαμερικανούς το δικαίωμα ψήφου.
Εκείνη την εποχή, λιγότερο από το 10 τοις εκατό των εκλέξιμων Αφροαμερικανών ήταν εγγεγραμμένοι. Με την υπογραφή του νόμου περί πολιτικών δικαιωμάτων, οι Αφροαμερικανοί ψηφοφόροι είχαν για πρώτη φορά ομοσπονδιακούς νόμους να προστατεύουν αυτά τα δικαιώματα. Οι προηγούμενοι μακροχρόνιοι νόμοι “Jim Crow” που επέβαλαν φυλετικό διαχωρισμό στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες είχαν καταργηθεί.
Δίχως νομικά μέσα στα χέρια τους για να αποτρέψουν τους Αφροαμερικανούς από την ψηφοφορία, οι λευκοί ρατσιστές στράφηκαν σε άλλες τακτικές. Δρώντας μεθοδικά, προκαλούσαν τρόμο και εκφοβισμό. Οι KKK, σε συνεργασία με το τοπικό γραφείο του σερίφη, έκαψαν την εκκλησία που φιλοξενούσε την καλοκαιρινή εκστρατεία για τα δικαιώματα ψήφου με σκοπό να τρομοκρατήσουν τους ακτιβιστές φοιτητές που είχαν κατέβει στην πόλη. Η τοπική εφημερίδα είχε εξάλλου κάνει ξεκάθαρη τη θέση της αποκαλώντας τον ερχομό τους «εισβολή ανεπιθύμητων ξένων».
Ο James Earl Chaney, ένας 21χρονος Αφροαμερικανός από το Meridian του Mississippi, ταξίδευε με τον 20χρονο Andrew Goodman και τον 25χρονο Michael Schwerner, δύο λευκούς άνδρες από τη Νέα Υόρκη, μέχρι τη στιγμή που έπεσαν σε μια παγίδα θανάτου. Την ευθύνη έφεραν μέλη των KKK και ένας τοπικός αναπληρωτής σερίφης.
Και οι τρεις άνδρες ήταν μέλη του καλοκαιρινού προγράμματος που λειτουργούσε για την εγγραφή Αφροαμερικανών ψηφοφόρων, τη δημιουργία εναλλακτικών τρόπων εκπαίδευσης των παιδιών τους και την ανάπτυξη Κοινοτικών Κέντρων για οικογένειες και άτομα που χρειάζονταν βοήθεια στο Mississippi.
Εκείνο το βράδυ του Ιουνίου θα έφταναν στο σπίτι του Chaney μετά την εκπαίδευσή τους. Θα πέθαιναν υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα πολλών.
Τα θύματα απήχθησαν και δολοφονήθηκαν την ίδια μέρα και τα σώματά τους θάφτηκαν κάτω από ένα χωμάτινο φράγμα σε ένα αγρόκτημα κοντά στη Philadelphia, Miss. Τα πτώματά τους βρέθηκαν έξι εβδομάδες μετά, έπειτα από έρευνες του FBI κατά τη διάρκεια των οποίων βρέθηκαν αρκετά ακόμη σώματα Αφροαμερικανών -που οι εξαφανίσεις τους δεν «άξιζαν» την εθνική προσοχή.
Η σειρά με την οποία δολοφονήθηκαν, παρόλο που έχει αμφισβητηθεί πολλές φορές, δεν χρίζει ιδιαίτερης προσοχής πέραν του ίδιου του αποτρόπαιου γεγονότος της δολοφονίας τους. Ο Norman Rockwell ανέλαβε να δώσει τη δική του αναπαράσταση με το Murder in Mississippi που κυκλοφόρησε από το περιοδικό LOOK το 1965.
Ο πιο αγαπητός και γνωστός Αμερικανός εικονογράφος του 20ου αιώνα, εξυμνήθηκε αρκετά για τα χαρούμενα και γοητευτικά του εξώφυλλα για το Saturday Evening Post και άλλα περιοδικά από τη δεκαετία του ’20 μέχρι και του ’70. Στα τέλη της καριέρας του ωστόσο, παρουσιάζει μια πιο σκοτεινή και σοβαρή διάθεση. Από τις αρχές του 1960, ο Rockwell είχε κουραστεί από τις συντηρητικές προοπτικές του Saturday Evening Post. Αυτές οι στάσεις τον οδήγησαν στο να αγκαλιάσει μια συνειδητά πολιτικοποιημένη στάση προς το τέλος της μακράς του καριέρας. Ο κοινωνικός ρεαλισμός ήταν το παθιασμένο κύκνειο άσμα του.
Ένα από τα πιο εμβληματικά έργα αυτού του σοσιαλιστικού ρεαλισμού δημιουργήθηκε για να συνοδεύσει ένα άρθρο με τίτλο Southern Justice. Το άρθρο ασχολήθηκε με τη βάναυση δολοφονία των τριών νέων εργαζομένων πολιτικών δικαιωμάτων που είχε διαπραχθεί το προηγούμενο έτος στη μικρή πόλη της Philadelphia στο Mississippi.
Ο Goodman κείτεται στην καμένη γη του Mississippi, ο Schwerner κρατά στην αγκαλιά του τον νεκρό Chaney. Οι τρεις άνδρες βρίσκονται αντιμέτωποι με τα τελευταία λεπτά πόνου της ζωής τους.
Το αρχικό σχέδιο του έργου περιλάμβανε μια οριζόντια σύνθεση, με σκοπό να χωριστεί στις δύο σελίδες του περιοδικού. Στην αριστερή σελίδα θα βρίσκονταν οι νεαροί άνδρες. Στη δεξιά ο αναπληρωτής σερίφης της Philadelphia και οι κάπες Klansmen να κρατούν ραβδιά καθώς αργότερα έγινε γνωστό πως κρατούσαν όπλα. Στην τελική μορφή βέβαια, ο Rockwell παρέλειψε τους εκτελεστές και ακολούθησε μια κάθετη σύνθεση. Οι εκτελεστές ωστόσο διαγράφονται ολοφάνερα στις σκιές που βρίσκονται στο έδαφος. Ο ζωγράφος περιορίζεται πιο πολύ σε σέπια τόνους και στο κόκκινο αίμα που βρίσκεται στο πουκάμισο το τραυματισμένου φοιτητή. Τα σκούρα χρώματα που επέλεξε αντικατοπτρίζουν τη βάρβαρη εμπλοκή των Klansmen.
Η εχθρότητα που έλαβε ο Rockwell μετά τη δημοσίευση του έργου οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν απεικόνιζε τις «αμερικανικές» αξίες. Ακόμα και το πιο δημοφιλές και σοβαρό έργο του, οι Τέσσερις Ελευθερίες (Four Freedoms), δεν αγγίζει αυτόν τον απόλυτα ρεαλιστικό και συγκινησιακό πίνακα. Η φρίκη του έργου δεν αντιπαραβάλλει άλλωστε τη ζωή στην Αμερική; Όταν ο ρατσισμός, η βία και εν τέλει η δολοφονία λαμβάνουν χώρα σε αμερικανικό έδαφος, το Murder in Mississippi δεν είναι παρά άλλη μια απεικόνιση της Αμερικής, όπως συνήθιζε εξάλλου ο καλλιτέχνης.
Το έργο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό δεν ήταν παρά ένα σκίτσο του τελικού πίνακα. Το ολοκληρωμένο έργο που εκτίθεται στο μουσείο του Norman Rockwell, έχει συγκριθεί με το Third of May του Goya μέχρι και τη Guernica του Picasso.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- Klansman Who Helped Plot the 1964 Deaths of 3 Civil Rights Workers Dead at 92
- Norman Rockwell’s Realism: ‘Murder in Mississippi’
- Rockwell painting exposes “Murder in Mississippi”
Με αφορμή τον Μήνα Μαύρης Ιστορίας:
- 13th: ένα ντοκιμαντέρ για τη ρατσιστική διαδρομή της Αμερικής
- Εξυμνώντας 10 άντρες της μαύρης μουσικής
- Εξυμνώντας 10 γυναίκες της μαύρης μουσικής
- Blaxploitation: η αναπαράσταση των Αφροαμερικανών στη μεγάλη οθόνη
- Infants of the Spring: ένα παρηκμασμένο Χάρλεμ
- Soul Cuisine: Η κουζίνα της ψυχής μας
- Ο θεσμός του Black History Month και το σινεμά του Spike Lee
- Ο Μύθος των Πολιτικών Δικαιωμάτων στο The Help
- Ύμνοι μιας αέναης επανάστασης
- Fences: Όταν το παρελθόν θέτει εμπόδια στην εξέλιξη του παρόντος
- Αφροαμερικανοί καλλιτέχνες που αξίζει να σημειωθούν
- Judas and the Black Messiah: Οι δύο όψεις της επανάστασης
Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Instagram, Facebook και Spotify για περισσότερη έμπνευση.
