ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Ερμούπολη άρχισε να κατοικείται από τους πρόσφυγες που ήρθαν σταδιακά στο νησί από τη Μικρά Ασία, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά και την Κρήτη το 1822. Οι πρώτοι πρόσφυγες ήταν θύματα των σφαγών που είχε εξαπολύσει ο τουρκικός στόλος σε αυτές τις περιοχές. Αρχικά 30.000 πρόσφυγες είχαν εγκατασταθεί στην Τήνο, λόγω όμως της πανούκλας που είχε προκύψει μεταφέρθηκαν στην Σύρο. Από τις ποικίλες ομάδες των προσφύγων αυτών, εξάλλου, έχουν πάρει το όνομά τους κάποιες συνοικίες της Ερμούπολης, όπως το “Βροντάδο”, τα “Αναβατούσικα”, τα “Ψαριανά”, τα “Κασιώτικα” κ.α. Το 1833, 11 χρόνια από τη στιγμή που έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες στο νησί έκτισαν το πρώτο δημόσιο Γυμνάσιο της ελεύθερης Ελλάδας.Την ίδια εποχή ιδρύθηκε το πρώτο εργοστάσιο βυρσοδεψίας στην Σύρο και χτίστηκε το λιμάνι της πόλης. Τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους τα περισσότερα από τα ξένα πλοία έπιαναν μόνο Σύρο απ’ όπου γινόταν το διαμετακομιστικό εμπόριο με την υπόλοιπη Ελλάδα, τη Ρωσία και την Ανατολή. Μεταξύ 1840 και 1880 η Ερμούπολη αναπτυσσόταν ραγδαία και μετατράπηκε σε κοσμοπολίτικη πόλη με αναπτυγμένη αστική τάξη: το 1856 αναφέρεται ως η δεύτερη πόλη μετά την Αθήνα σε πληθυσμό Ακολούθησαν σπουδαία έργα όπως το θέατρον Απόλλων, το επιβλητικό δημαρχείο. Η Ερμούπολη άρχισε να παρακμάζει μετά το 1880 με την άνοδο του λιμανιού του Πειραιά οπότε και ο κύριος όγκος του εμπορίου άρχισε να διεξάγεται από εκεί. Από τα μέσα του 19ου αιώνα στην ακτή της Ερμούπολης δημιουργείται μία μεγάλη βιομηχανική ζώνη με ναυπηγείο, βυρσοδεψεία, κλωστήρια, ατμόμυλους κ.α. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 έφθασαν στο νησί 7.800 Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες, από διάφορα μέρη της Μικράς Ασίας και οι περισσότεροι προέρχονταν από τη Σμύρνη. Για μεγάλο αριθμό προσφύγων η Σύρος αποτέλεσε ενδιάμεσο σταθμό πριν την οριστική τους εγκατάσταση σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Στην Ερμούπολη παρέμειναν και εγκαταστάθηκαν 2.800 πρόσφυγες οι οποίοι βρήκαν γνώριμο τόπο να εγκατασταθούν καθώς, έναν αιώνα πριν, πολλοί Μικρασιάτες των παραλίων είχαν και πάλι καταφύγει στην Ερμούπολη λόγω σφαγών και διώξεων. Στην καταγραφή του 1928 παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού λόγω της εγκατάστασης των Μικρασιατών.
ΤΟ ΌΝΟΜΑ
Από πού πήρε όμως η Ερμούπολη το όνομα της;
Η ονομασία της πόλης αποφασίστηκε με πρωτότυπο τρόπο, σε συμβούλιο που έγινε το 1826 από τους πρώτους οικιστές της πόλης έξω από τον ναό και ονομάστηκε Ερμούπολη προς τιμήν του αρχαίου θεού του εμπορίου Ερμή.
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ… ΣΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ
Τα Αστέρια αποτελούν μια από τις τρεις επιλογές (οι άλλες δύο είναι το Τάληρο και τα Κύματα) για τους επισκέπτες της Ερμούπολης που δεν θέλουν να απομακρυνθούν από την πόλη για να κάνουν το μπάνιο τους. Πρόκειται για την πιο διάσημη παραλία στην περιοχή, στη συνοικία Βαπόρια. Ο επισκέπτης έχει θέα όλα τα νεοκλασικά μέγαρα της περιοχής και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Ωστόσο, τα αστέρια δεν είναι η παραλία που έχεις συνηθίσει να επισκέπτεσαι. Δεν έχει άμμο, ομπρέλες και ξαπλώστρες, αλλά ενδείκνυνται για βουτιές από την πλατφόρμα που βρίσκεται στο σημείο και για την οποία υπάρχει σκάλα μέσα στο νερό για την ανάβαση σε αυτή. Τα νερά είναι πεντακάθαρα και βαθιά ιδανικά για δεινούς κολυμβητές.
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ… ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Ο Ναός οικοδομήθηκε από μάρμαρο και ξύλο το 1826 – 1829 είναι βασιλική χωρίς τρούλο, τρίκλιτος με γυναικωνίτη. Η οροφή είναι διακοσμημένη με πρωτοχριστιανικά σύμβολα. Η εκκλησία είναι εντυπωσιακή, αφού οι κίονες έχουν βαφεί μιμούμενοι το μάρμαρο ενώ ο θόλος είναι ξύλινος. Το 1951 το ιερό βήμα ανακατασκευάστηκε πλήρως μετά τον βομβαρδισμό από τα ιταλογερμανικά στρατεύματα το 1943. Οι παλαιότερες εικόνες είναι του Ευαγγελισμού (1826) και των δώδεκα Αποστόλων (1827). Μία από τις σπουδαιότερες εικόνες που φιλοξενεί ο ναός είναι η “Κοίμηση της Θεοτόκου” από τον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο. Το έργο αυτό φιλοτεχνήθηκε το 1562 – 1564, μέσα από αυτό διαφαίνονται οι ορθόδοξες και βυζαντινές καταβολές του ζωγράφου, καθώς και οι δυτικότροπες επιρροές που θα διαμορφώσουν αργότερα την καλλιτεχνική του δημιουργία. Στο έργο υπάρχει υπογραφή “Δομίνικος Θεοτοκόπουλος ο δείξας”. Στο ναό βρίσκεται από το 1850 και μεταφέρθηκε εκεί από τους πρόσφυγες Ψαριανούς.
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ…ΣΤΟ ΑΠΟΛΛΩΝ
Το θέατρο Απόλλων είναι το διαμάντι της Σύρου. Αποτελεί μικρογραφία της σκάλας του Μιλάνο, κατασκευάστηκε το 1862-1864 σε σχέδια του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα Σαμπό και η σχεδίαση του είναι επηρεασμένη από τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά πρότυπα. Η λειτουργία του άρχισε στις 20 Απριλίου 1864 με μεγάλη επισημότητα. Τα πρώτα έργα που παρουσιάστηκαν ήταν από ιταλικό θίασο, ενώ το 1866 δίνεται σε ελληνικό. Ανεξάρτητα όμως από την αρχιτεκτονική του ποιότητα, το κτίριο δεν χαρακτηριζόταν για τη στερεότητά του. Το 1874 κιόλας χρειάστηκε γενική επισκευή. Δυστυχώς, κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Θέατρο υπέστη πολύ μεγάλες καταστροφές, γεγονός που οδήγησε στην ανάγκη για τις μεταπολεμικές επεμβάσεις, που αλλοίωσαν σε ένα βαθμό την φυσιογνωμία του κτιρίου. Οι εργασίες αποκατάστασης του από τις κακουχίες ολοκληρώθηκαν το 2000. Η χωρητικότητα του θεάτρου σήμερα είναι 350 άτομα. Από το 2002, λειτουργεί στο χώρο του Θεάτρου ο «Χώρος Αναμνήσεων του Θεάτρου Απόλλων», με διάφορα εκθέματα, όπως αφίσες, κοστούμια διαφόρων παραστάσεων και άλλα.Σήμερα, φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ, όπως τo “Φεστιβάλ Αιγαίου”, το “Διεθνές φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων και Φόρουμ Animasyros” και το “Διεθνές Φεστιβάλ Κλασσικής Μουσικής Κυκλάδων”.
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ…ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ
Το εντυπωσιακό δημαρχείο της Ερμούπολης, το οποίο κάθε άλλο παρά δημαρχείο δε θυμίζει, αφού μοιάζει με ανάκτορο, δεσπόζει στην πλατεία Μιαούλη και είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο επιβλητικά δημαρχεία της Ελλάδος. Χτίστηκε το 1876 υπό την επίβλεψη του Ερνέστου Τσίλλερ και το κόστος του υπολογίζεται γύρω στις 1.300.000 δραχμές. Το Δημαρχείο στεγάζει σήμερα τα δικαστήρια, το υποθηκοφυλακείο, το αρχαιολογικό μουσείο καθώς και διάφορους άλλους δημόσιους φορείς και δημοτικές υπηρεσίες.
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ…ΣΤΑ ΣΤΕΝΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΟΚΑΚΙΑ
-Ο ΕΠΙΛΟΓΟΣ-
Κάνοντας μια βόλτα στα στενά δε μπορείς παρά να ερωτευτείς την Ερμούπολη, η οποία είναι γεμάτη από αντιθέσεις, καθώς νιώθεις ότι είσαι ταυτόχρονα σε νησί και σε πόλη. Τα κτήρια, εκ των οποίων η πλειοψηφία τους είναι νεοκλασικά, ομορφαίνουν την περιοχή και αισθάνεσαι πως βρίσκεσαι σε μια άλλη εποχή, σε ένα παρελθόν που δεν άφησε ανέγγιχτη την Ερμούπολη. Η φούξια βουκαμβίλια κυριαρχεί στο χώρο και δίνει χρώμα στα σοκάκια. Σίγουρα, η Ερμούπολη δε θυμίζει την “τυπική” κυκλαδίτικη “πόλη” με το μπλε-άσπρο, γι’αυτό έχει τη δική της ξεχωριστή ομορφιά και αρχοντιά, κάνοντας την δικαίως πρωτεύουσα των Κυκλάδων, αναλογιζόμενοι την ιστορία και την ομορφιά της.
