Η Λολίτα, το πιο αμφιλεγόμενο βιβλίο που γράφτηκε στην ιστορία της κλασσικής λογοτεχνίας, εκδόθηκε το 1955 στο Παρίσι, αφού πέρασε από σαράντα κύματα, διότι θεωρήθηκε πορνογράφημα. Δημιουργός του, ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ και πρωταγωνιστής: Ο Έρωτας.
Ο Έρωτας, ο ανεκπλήρωτος, αυτός που για πάντα φαντάζει αγλαός. Ο εφηβικός! Η παιδική αγάπη του Χάμπερτ-Χάμπερτ πεθαίνει από τύφο…κάπου στη Κέρκυρα. Οι μνήμες τραχιές, μα η μοίρα ακόμα πιο σκληρή.
Πρωτεύοντα ρόλο στην ιστορία, ο 40χρονος Χάμπερτ, έπειτα απ΄το χαμό της πρώτης του αγάπης, της Άναμπελ, μεγαλώνει σ΄ένα κόσμο που κάνει εχθρό και προσπαθεί να κρυφτεί από αυτόν. Μα το αίμα στις πληγές θα μείνει για πάντα νωπό και η κατάρα του ατελέσφορου πάθους θα τον στοιχειώνει αιωνίως.
Ο Έρωτας για ένα νυμφίδιο, για ένα 12χρονο νυμφίδιο που θα κάνει την επανάσταση του με το λάθος άτομο.
Νυμφίδιο, ορίζει ο συγγραφέας, τα “πεταχτά κοριτσάκια” στη προεφηβική ηλικία, που παρά τη σωματική τους ανάπτυξη, ο νους τους τρέχει, σκανδαλίζει, με μεγαλύτερους άνδρες και στο βλέμμα τους υπάρχει αυτός ο διακαής πόθος για “πράγματα” που δεν αρμόζουν στην ηλικία τους.
Όταν ο καθηγητής Χάμπερτ, θα πάει να γνωρίσει τη σπιτονοικοκυρά και το δώμα που επρόκειτο να ζήσει τις πιο ταραχώδης στιγμές της ζωής του, θα αντικρίσει τα μάτια, που θα του αφυπνίσουν όλες εκείνες τις παιδικές μνήμες – απ΄τη Ριβιέρα με την Άναμπελ- που έθαβε για χρόνια στα σπλάχνα του. Τη 12χρονη, κόρη της σπιτονοικοκυράς, Ντολόρες -που στις φαντασιώσεις του θα βαπτίσει Λολίτα-. Κι εδώ αρχίζει μια ζητιανιά για αγάπη και προσοχή, εκ μέρους της μικρής Ντόλυ, καθώς η χήρα μαμά της, μια μάνα τοξική και αδιάφορη, δε σκέφτεται τίποτα παρά μονάχα πως θα “ξεφορτωθεί” την αντιδραστική κόρη της. Ο οικτρός Χάμπερτ, που ενδίδει στα ερωτικά παιδιαρίσματα της μικρής “σειρήνας”, παντρεύεται τη μητέρα της για ένα και μόνο σκοπό. Να μπορεί να ζει πλάι στο νυμφιδιακό του πάθος, να μυρίζει τα ρούχα του, να διαβάζουν μαζί και τέλος να αναλάβει τη κηδεμονία του.
Ο Έρωτας, ο εικονικός εκείνος που έδειχνε ο καθηγητής για τη νέα του σύζυγο, τη Σάρλοτ. Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του να φαντάζει ένας σωστός σύντροφος, εκπληρώνοντας που και που τα συζυγικά του καθήκοντα και επισκέπτοντας μια φορά στο τόσο φιλικές οικογένειες συνοδεία της νέας του συντρόφου, προδόθηκε σε μια άτυχη στιγμή, όταν η Σάρλοτ παραβίασε το προσωπικό του ημερολόγιο. Και τότε και μόνο τότε, η τύχη φαίνεται να χαμογελά για λίγο στον ποταπό Χάμπερτ, όταν η σύζυγος του…η απεχθής του σύζυγος, σκοτώνεται σε δυστύχημα.
Ο Έρωτας, ο μοιραίος, ο απαγορευμένος, που διαβρώνει τη ψυχή, όπως η καλοκαιρινή βροχή το έδαφος. . Η ιστορία συνεχίζεται με τη περιπέτεια που αρχίζει σε μια σειρά ταξιδιών απ΄τη μία πολιτεία της Αμερικής, στην άλλη, με ταξιδιώτες την ορφανή πλέον Λολίτα και τον έκφυλο πατριό της, ο οποίος τη δωροδοκεί συνεχώς και της κάνει τα χατίρια όλα, για να μπορεί να γεύεται λίγο τα χείλη της και να κτηνωδεί στο παιδικό κορμί της. Η πίεση όμως που δέχεται η μικρή Λο και όλη η παρανοϊκή ζωή που βιώνει, την οδηγούν σε λανθασμένες κινήσεις, τις οποίες ο Χάμπερτ λαμβάνει σαν απειλή για τη μονάκριβη του αγάπη. Όσο η Ντόλυ, απομακρύνεται και τείνει να ξεφύγει αυτής της αρρωστημένης κατάστασης, το πάθος του πατριού της γι αυτήν, στενεύει τα όρια και η στοργικότητα του αρχίζει και φθίνει. Και πάλι όμως, συνεχίζει να προσπαθεί να είναι ένας σωστός κηδεμόνας που φροντίζει για τη μόρφωση και τις εξωσχολικές δραστηριότητες της μικρής του κόρης, με τη ζήλια να κυριαρχεί στο μυαλό του.
Το τέλος του διηγήματος, γράφεται ακόμα πιο πικρό, καθώς η Λολίτα το σκάει με έναν μαστροπό, τον Κίου και για δύο χρόνια ο ταπεινός πλέον Χάμπερτ, γίνεται έρμαιο του εαυτού του, στην απεγνωσμένη προσπάθεια του να ξαναβρεί το νυμφίδιο του , κινώντας Γη και Ουρανό. Οι κόποι του καρποφόρησαν, όταν τη συνάντησε παντρεμένη, σε κατάσταση εγκυμοσύνης, εκλιπαρώντας την να γυρίσει κοντά του. Η 17χρονη πλέον, αρνείται κατηγορηματικά με τα παρακάτω λόγια : “Ο Κίου τσάκισε τη καρδιά μου, εσύ τσάκισες τη ζωή μου”. Το ασίγαστο μίσος, που υπερισχύει στη καρδιά του Χάμπερτ, αναμοχλέυει το παρελθόν και ζητά εκδίκηση. Το θηριώδες πρόσωπο του καθηγητή, δολοφονεί εν ψυχρώ τον Κίου. Αυτόν που τόλμησε και πήρε την αγάπη μακριά του…
Την όλη ιστορία, διηγείται ο Χάμπερτ-Χάμπερτ, μέσα από τη φυλακή. Βουτηγμένος στις αμαρτίες του και μη μετανιωμένος για τις πράξεις του, απολογείται σε όλους όσους έχουν για κάτι να τον κατακρίνουν.
O Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ έγραφε τη Λολίτα στα Αγγλικά και στα Ρώσικα ταυτόχρονα. Η πρώτη έκδοση ήταν στα Αγγλικα.
Ο αριστουργηματικός Ναμπόκοφ, μέσα από το έργο του παρουσιάζει τη φρικιαστική αγάπη και τη σκιά του απόλυτου μηδέν, μέσα από ένα χαρακτήρα που παράλληλα δημιουργεί στον αναγνώστη ένα αίσθημα συμπόνιας και λύπης. Ένα μυθιστόρημα, που διχάζει τη ψυχή και τον λογισμό και διαγράφει τα όρια του ήθους και της ηθικής, σε μια εποχή παλιά και εγκαταλελειμμένη από τον Θεό. Η Λολίτα αποτελεί ένα από τα δέκα βιβλία που πρέπει να διαβάσει κάποιος κατά τη διάρκεια της ζωής του.