«Η κυρά της θάλασσας» Κριτική Θεατρικής Παράστασης

Φτάνοντας στο μικρό και όμορφο “Θέατρο Εκάτη” με την ατμοσφαιρική διακόσμηση, δεν περιμέναμε την ευχάριστη έκπληξη που θα αντικρίζαμε βλέποντας την παράσταση “Η κυρά της θάλασσας” του Ερρίκου Ίψεν.

Ο Ερρίκος Ίψεν ήταν Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός κι ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας και αρκετά πολυδιασκευασμένος σε πληθώρα θεάτρων και γλωσσών ανά την Ευρώπη. Τα έργα του έχουν ανεβεί αρκετές φορές και στα ελληνικά θέατρα, είτε σε μεταμοντέρνες εκδοχές, είτε ακολουθώντας πιστά το πρωτότυπο κείμενο, όπως τώρα. Από τα πιο γνωστά του έργα είναι: “Ο εχθρός του λαού”, “Η κωμωδία του έρωτα”, “Στηρίγματα της κοινωνίας” και φυσικά “Η κυρά της θάλασσας”, το έργο που παρακολουθήσαμε σε σκηνοθεσία-προσαρμογή της Βαλεντίνης Λουρμπά γραμμένο το 1888. Το έργο αυτό θεωρείται το πρώτο δράμα-φυγής.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ:

Η Ελίντα Βάγκελ ζει σε μια επαρχιακή πόλη της Νορβηγίας συρρικνωμένη σε ένα συμβατικό γάμο, υπονομευμένη και παγιδευμένη. Συμβιώνει με τον άνδρα της, τις δύο κόρες τους και το ζωτικό της ψεύδος. Θέλγεται από τη θάλασσα που γίνεται ερωτικό της υποκατάστατο, τη γεμίζει ευωχία, συντροφιά, εξωραΐζει την καθημερινότητα της και την πλημμυρίζει προσμονή. Η εμφάνιση ενός μυστηριώδους ξένου με ξεχωριστή δύναμη και σαγήνη και το άρρηκτο μυστικό που τους συνδέει έρχεται σαν παλίρροια στην ζωή της. Γίνεται αμφιθυμία δηλαδή έλξη και άπωση στην προσπάθεια της να απωθήσει το παρελθόν εγκλωβίζεται στο ασφυκτικό και μίζερο παρόν της. Η Ελίντα Βάγκελ εγκαλείται να αποφασίσει για το μέλλον της.

ΟΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΜΑΣ

1) Πλοκή/ θεατρικό κείμενο:

Το πρώτο δράμα φυγής, “Η κυρά της θάλασσας” του Ερρίκου Ίψεν, πραγματεύεται το δικαίωμα στην επιλογή, στην ελευθερία και στην αυτονομία. Συγκεκριμένα, αναφέρεται στη μάχη ανάμεσα στην επιθυμία και στη συνήθεια που μαστίζει τα άτομα ακόμα και σήμερα, αφού ουκ ολίγες φορές δεν έχουμε κάνει αυτό που θέλουμε εξαιτίας της συνήθειας, στην οποία συνήθως εγκλωβιζόμαστε. Το “σίγουρο”. Με τον όρο συνήθεια εννοούμε την “ζώνη άνεσης” μας, δηλαδή το να νιώθουμε οικεία σε δεδομένο περιβάλλον και το να “ζούμε” άνετα, με χαμηλά επίπεδα άγχους και έντασης. Σύμφωνα με τον Άλασντερ Γουάιτ η ζώνη άνεσης είναι κατάσταση συμπεριφοράς, στην οποία το άτομο χειρίζεται τα πράγματα χωρίς άγχος, χρησιμοποιώντας ένα περιορισμένο σύνολο συμπεριφορών για να παρέχει ένα σταθερό επίπεδο απόδοσης, συνήθως χωρίς αίσθηση κάποιου κινδύνου. Μέσα σε αυτό, το άτομο απλώς επιβιώνει και δεν ζει. Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το έργο, κάποιες φορές νιώθουμε εγκλωβισμένοι στη ζώνη άνεσης μας και μακριά από αυτά που θέλουμε, μέχρι να έρθει η ώρα να τα διαλέξουμε ελύθερα και δίχως περιορισμούς. Τότε καταλαβαίνουμε πραγματικά τι θέλουμε, όταν αποδεσμευτούμε από αυτά που μας κρατούν και επιλέξουμε. Εστιάζει, συνεπώς,στην ελεύθερη βούληση του ατόμου και στο δικαίωμα της επιλογής μακριά από τα πρέπει και τα θέλω. Μια παράσταση που πέρασε πολλά μηνύματα και φύγαμε ωφελημένοι από αυτήν. Δεν το μετανιώσαμε λεπτό.

Στο έργο γίνεται φανερό όλο αυτό με σαφήνεια και αποτελεσματικότητα. Η ροή ήταν αρκετά γρήγορη και καθόλου βαρετή και το έργο εξαιρετικά σύγχρονο μέχρι σήμερα, όπου σπάνια έχουμε το απόλυτο δικαίωμα της επιλογής. Η πλοκή ξετυλίχθηκε επαρκώς και όλο το έργο ήταν κάτι παραπάνω από κατανοητό, χωρίς να μας αφήνει κανένα ερωτηματικό. Το θεατρικό κείμενο καταπιάνεται με πληθώρα θεμάτων όπως είναι ο έρωτας, η επιθυμία, η συνήθεια, η επιλογή, η υπόσχεση και φυσικά η θάλασσα. Η τελευταία στο έργο παρουσιάζεται ως η συντροφιά, ερωτική και φιλική της πρωταγωνίστριας, η οποία νιώθει δέσμια σε έναν τόπο και με άτομα που ποτέ δεν αγάπησε πραγματικά, ή τουλάχιστον αυτό πίστευε μέχρι να της δοθεί η ευκαιρία να επιλέξει ελεύθερη από τα “δεσμά” που πίστευε πως την κρατούσαν φυλακισμένη.

2) Ερμηνεία/Ηθοποιοί:

Οι ηθοποιοί που πρωταγωνιστούν στην παράσταση είναι με αλφαβητική σειρά οι: Γιώργος Ανδρουτσόπουλος , Κωνσταντίνος Καρακώστας, Ανδρέας Μαριανός, Ελένη Σταυράκη, Ποπέτα Σούκου και Δώρα Τζερουνιάν. Οι έξι ηθοποιοί που πρωταγωνιστούν στη θεατρική παράσταση ήταν εξαιρετικοί και ενσάρκωσαν εκπληκτικά τους ρόλους τους. Δεν ήταν ούτε υπερβολικοί, ούτε ρηχοί, αντιθέτως έπαιξαν με επαγγελματισμό χωρίς περισσούς θεατρινισμούς. Προσέγγισαν συγκεκριμένα, το θεατρικό έργο με λυρισμό και τραγικότητα, όπως άλλωστε συνάδει σε ένα έργο, ενός σπουδαίου κλασσικού θεατρικού συγγραφέα. Όλοι οι ηθοποιοί ήταν εξαιρετικοί χωρίς καμιά εξαίρεση.

Η πρωταγωνίστρια της παράστασης ήταν κυρία Δώρα Τζερουνιάν, η οποία ενσάρκωσε την Ελίντα Βάγκελ εξαιρετικά. Μάλιστα δεν είναι η πρώτη φορά για την ηθοποιό που ενσαρκώνει πρωταγωνίστρια ενός θεατρικού έργου του Ίψεν, αφού το έχει κάνει ξανά με επιτυχία στη θεατρική παράσταση “Στηρίγματα της Κοινωνίας”.

3) Μουσική επένδυση/ Τεχνικά μέσα:

Η παράσταση δεν είχε αρκετή μουσική επένδυση κάτι που δεν ήταν ούτε κακό, ούτε καλό. Σίγουρα, λίγη περισσότερη μουσική δε θα έβλαπτε, αφού, εάν η επιλογή ήταν σωστή, θα έντυνε όμορφα το θεατρικό και θα αποτελούσε συνέχεια για την παράσταση. Στο θεατρικό είχε ελάχιστη μουσική μόνο κατά την αλλαγή σκηνής, όπου έσβηναν και τα φώτα. Εξάλλου, μην ξεχνάμε τα πλεονεκτήματα της μουσικής στην ψυχική υγεία, στην πνευματικότητα και στη δημιουργία συναισθημάτων, καταλυτικός παράγοντας, δηλαδή, για να απογειωθεί ακόμα περισσότερο μια παράσταση.

4) Σκηνοθεσία/Χώρος:

Η σκηνοθεσία και η προσαρμογή της θεατρικής παράστασης ήταν της κυρίας Βαλεντίνης Λουρμπά με βοηθό την Δώρα Τζερουνιάν. Η Βαλεντίνη Λουρμπά συνηθίζει να διασκευάζει και να σκηνοθετεί κλασσικούς θεατρικούς συγγραφείς. Το 2007 ίδρυσε και διευθύνει το “Θέατρο Εκάτη”. Ανάμεσα στα έργα που έχει σκηνοθετήσει, πέρα από την “Κυρά της θάλασσας” στο εν λόγω θέατρο είναι: “Περλιμπλίν και Μπελίσα”, “Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί”, “Το κουκλόσπιτο”. Το πρώτο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και τα άλλα δύο του Ερρίκου Ίψεν.

Η σκηνοθεσία, λοιπόν, της έμπειρης σε τέτοιου είδους έργα σκηνοθέτιδος ήταν όπως ακριβώς θα έπρεπε. Τα σκηνικά ήταν τόσο-όσο και βοηθούσαν στην συνέχεια και στη ροή. Ωστόσο, δεν άλλαξαν καθόλου και παρέμειναν ίδια καθ όλη τη διάρκεια της παράστασης, με αποτέλεσμα να υπάρχει ομοιομορφία σε όλη τη διάρκεια του έργου. Επίσης τα props και τα ρούχα παρέμεναν ίδια (μόνο οι πρωταγωνίστριες άλλαξαν το αρχικό ένδυμα τους). Το σκηνικό παρά το γεγονός πως ταίριαζε σε όλη την παράσταση,  θα μας άρεσε περισσότερο αν υπήρχε κάποια αλλαγή, έστω και μικρή. Η περισσότερη δράση εξελισσόταν στην αυλή του σπιτιού και στο ξέφωτο πάνω στο βουνό. Έτσι και το σκηνικό ήταν μοιρασμένο, το μισό αναφερόταν στην αυλή και το άλλο μισό στο ξέφωτο. Έτσι, όταν οι πρωταγωνιστές ήταν στο ξέφωτο, φαινόταν για παράδειγμα η βεράντα της αυλής κ.ο.κ.

Ο χώρος του θεάτρου ήταν πολύ προσεγμένος, με υπέροχη κι ατμοσφαιρική διακόσμηση που σε προϊδέαζε θετικά για το τι θα ακολουθήσει. Το μόνο αρνητικό που είχε το θέατρο ήταν η κακή ηχομόνωση. Έτσι, ακούγονταν ήχοι, όχι από το δρόμο, αλλά από τα καμαρίνια, που κάποιες φορές κι ο παραμικρός θόρυβος μας εμπόδιζε να συγκεντρωθούμε στο έργο.

E-mail

theatro.ekati@gmail.com

Τη θεατρική παράσταση την προτείνουμε για όποιον:

1. Του αρέσει το κλασσικό θέατρο και οι κλασσικοί συγγραφείς
2. Θέλει να μυηθεί στο κλασσικό θέατρο
3. Θέλει να αναλογιστεί τις επιλογές της ζωής του
4. Θέλει να παρακολουθήσει την αξιόλογη προσπάθεια σπουδαίων ερμηνευτικά ηθοποιών
5. Του αρέσει και εκτιμά το καλό θέατρο
6. Αγαπά, εκτιμά και στηρίζει τα μικρά θέατρα που κρύβουν θησαυρούς