Η Καθαρά Δευτέρα είναι διπλής σημασίας ημέρα, καθώς για κάποιους ορίζει το τέλος της αποκριάς και των καρναβαλιών και για κάποιους, τον ερχομό του Αγίου Πάσχα, αφού κάθε χρόνο γιορτάζεται 48 ημέρες πριν τη Κυριακή της Ανάστασης (Πάσχα).
Γιατί ονομάζεται Καθαρά Δευτέρα?
Η Καθαρά Δευτέρα, είναι η επίσημη έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αποκαλείται “καθαρά”, επειδή οι Χριστιανοί αφήνουν πίσω τους αμαρτωλές πράξεις και φροντίζουν για τη κάθαρση της ψυχής, αλλά και του σώματος, μέσω της νηστείας. Η πιο απλή εκδοχή του λαού, ονόμασε την ημέρα έτσι γιατί οι νοικοκυρές συνήθιζαν να καθαρίζουν τα σπίτια τους και όλα τα είδη κουζίνας που χρησιμοποιούσαν για τη μαγειρική κρέατος, προκειμένου να είναι όλα έτοιμα για το Πάσχα. Η Καθαρά Δευτέρα, είναι γνωστή και ως Κούλουμα, απ΄το λατινικό cumulus, που σημαίνει αφθονία.
Αφού είναι η εναρκτήρια περίοδος νηστείας, τι συνηθίζουμε να τρώμε;
Σήμα κατατεθέν της Καθαράς Δευτέρας, είναι η λαγάνα, ο άζυμος δηλαδή άρτος, ο οποίος παρομοιάζεται με τον άρτο που έφαγαν οι Ισραηλίτες κατά την έξοδο απ΄την Αίγυπτο. Ωστόσο η λαγάνα αναφέρεται και ως έδεσμα από την αρχαιότητα. Από κανένα τραπέζι φυσικά δε λείπει ο ταραμάς, που μαζί με διάφορα είδη τουρσί και ελιές, είναι οι πιο χαρακτηριστικοί μεζέδες της ημέρας. Οι πιο καλοφαγάδες, εμπλουτίζουν το μενού με μαλάκια, όπως χταποδάκι και καλαμάρια. Τέλος, για γλυκό ως είθισται, ο χαλβάς ο “μπακαλίσιος” που συνήθιζαν να αποκαλούν οι παλαιότεροι, ολοκληρώνει το γεύμα της Καθαράς Δευτέρας. Από θρησκευτικής πλευράς και για όλους όσους ακολουθούν τη πλήρη νηστεία της Σαρακοστής, πρέπει να γνωρίζουν ότι ακόμη και τη Καθαρά Δευτέρα, δε τρώγεται λάδι, παρά μόνο τα Σαββατοκύριακα του 48ημέρου. Εξαίρεση η ημέρα του Ευαγγελισμού και η Κυριακή των Βαΐων, κατά τις οποίες επιτρέπεται το ψάρι.
Τι συνηθίζουμε να κάνουμε τη Καθαρά Δευτέρα;
Το πιο διαδεδομένο έθιμο που σχετίζεται με τα Κούλουμα, είναι το πέταγμα του χαρταετού. Κυρίως παλαιότερα, οι οικογένειες μαζευόταν στην εξοχή, όπου μαζί με τον αετό, κάνανε πικ-νικ και χόρευαν τραγουδώντας όλοι μαζί. Λειτουργούσε σαν ευκαιρία για να συγκεντρώνεται ο κόσμος και να γλεντά παραδοσιακά. Απ΄την άλλη, οι Μικρασιάτες έφεραν ένα έθιμο το οποίο τηρείται και σήμερα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, το Γαϊτανάκι. Πρόκειται για χορευτικό με κορδέλες, καθώς ετυμολογικά προέρχεται από τη λέξη “γαιτάνιν” που σημαίνει μεταξωτή λωρίδα. Τα έθιμα διαφέρουν ανά τόπους στην Ελλάδα, όπως στη Μεθώνη που τελείται ” του Κουτρούλη ο Γάμος” και στην Αλεξανδρούπολη το έθιμο του Μπέη.
Η Καθαρά Δευτέρα μια απ΄τις πιο οικογενειακές αργίες, είναι αφιερωμένη στη θρησκεία, τη διασκέδαση,τα έθιμα,στις παραδόσεις, τη φύση.
ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ!
2
