Σχόλιο αρθρογράφου: Ευτυχώς ή Δυστυχώς η ιστορία έχει την μανία να επαναλαμβάνεται με τέτοιο κυνικό τρόπο.
Βρισκόμαστε στην νεοσύστατη Ελλάδα και το ημερολόγιο γράφει 29 Ιουλίου 1974, όταν στην εφημερίδα «Καιροί» δημοσιεύεται ένα ανυπόγραφο άρθρο με τίτλο «Τις πταίει;». Σε αυτό το άρθρο ο νεαρός πολιτικός αναλυτής στηλιτεύει την ανικανότητα του βαυαρικού παλατιού να βγάλει την Ελλάδα από την οικονομική κρίση και από τις πελατειακές σχέσεις και του διάσημου ρουσφετιού. Όπως μας διδάσκει αρκετά καλά η σχολική ιστορία, η Ελλάδα ακόμα πριν λήξει η απελευθερωτική επανάσταση του 1821 είχε αρχίσει να δανείζεται. Για την ακρίβεια, η τελική έκβαση του αγώνα έχει να κάνει πολύ περισσότερο με την απόφαση των δανειστών να αποπληρωθούν τα δάνεια τους από το επανεμφανιζόμενο Ελληνικό έθνος, πάρα με την πραγματική βούληση τους να υποστηρίξουν τον δίκαιο αγώνα των Γκρεκών να αποτινάξουν το ζυγό τους. Έτσι η εθνική απελευθέρωση της Ελλάδος δεν συνδυάστηκε ποτέ και με την οικονομικής της.
Και τώρα που στήσαμε το σκηνικό του παραμυθιού μας, ας συνεχίσουμε με την διήγηση μας. Ο αρθρογράφος του «Τις πταίει;» στο κείμενο του προσδιορίζει ως μεγαλύτερο σφάλμα στην δημοκρατική διακυβέρνηση στην χώρας την αρχή του κηπουρού. Έτσι αποκαλούσαν οι ιστορικοί το αποκλειστικό δικαίωμα του βασιλέα να διορίζει όποιον ήθελε ως πρωθυπουργό της κυβερνήσεως, ακόμη και τον κηπουρό του παλατιού. Ο γενναίος αυτός άνδρας προτείνει την εφαρμογή του περίφημου Αγγλικού συστήματος.
«Ας αφεθή να λειτουργήσει το πολίτευμα εν τη βεβαιότητι ότι εκ της πλειοψηφίας της Βουλής μορφώνεται η κυβέρνησις και ταχέως θα ίδωμεν την Βουλήν συντασσομένην εις δύο κόμματα. »
Έτσι ο νεαρός φίλος μας, Χαρίλαος Τρικούπης, προτείνει στην Ελλάδα την περίφημη αρχή της δεδηλωμένης, δηλαδή ο αρχηγός της κυβερνήσεως να έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της βουλής. Εγκαινίασε όμως ταυτόχρονα και τον αγαπημένο μας δικομματισμό.
Τι κέρδισε ο Χαρίλαος με αυτό του άρθρο;
- Τρεις μέρες φυλάκιση
- Τεράστια δημοσιότητα, τόση που στις επόμενες εκλογές, ο πολιτικός σχηματισμός του κατακτά την πλειοψηφία της Βουλής και επιβάλλει την αρχή της δεδηλωμένης στο νεοσυσταθέν Ελληνικό Κράτος.
Η ελληνική οικονομία ως συνήθως είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση. Όμως, ο Τρικούπης ονειρεύεται μια Ελλάδα σύγχρονη και για να κάνει το όνειρο του πραγματικότητα πρέπει να πραγματοποιήσει όλα αυτά τα διάσημα δημοσιά έργα, όπως την ίδρυση ταχυδρομείου, του οργανισμού για την αποξήρανση της Κωπαΐδας (γνωστός μας από το πρώτο Μνημόνιο, μιας και υπάρχει ακόμη για άλλους λόγους) και την περίφημη διάνοιξη της διώρυγας στον Ισθμό της Κορίνθου και προφανώς αγορά όπλων. Ίδρυσε την Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και κατασκεύασε το σημερινό σιδηροδρομικό δίκτυο μέχρι και την Θεσσαλία.
Έτσι αναγκάζεται να αυξήσει την φορολογία και να δανειστεί αδρά από τις αγορές. Η λογική του Τρικούπη ήταν η εξής: «Πλέον ανταγωνιζόμαστε τα ελευθέρα κράτη, αρά πρέπει να αλλάξουμε» . (σημ. Ξέρω σας θυμίζει κάτι «Ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε». Γεώργιος Ανδρέας Παπανδρέου). Και μαζί με τον εκσυγχρονιστή Τρικούπη που θεωρεί το δανεισμό μέσο ανάπτυξης για την κατασκευή έργων μεγάλης υποδομής, έχουμε στην δικομματική αντιπολίτευση τον λαϊκιστή Δηλιγιάννη.
Ο Δηλιγιάννης ως αντιπολίτευση διαλαλεί ότι η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει να δανείζεται και να περιοριστεί στην εσωτερική αγροτική της παραγωγή. Από την άλλη ως κυβέρνηση, δηλώνει ότι «Εθνικό είναι ότι αρέσει στο λαό» και το αμίμητο «Αν είναι να ανέβει η τιμή στην ρετσίνα, στο κοκκινέλι και στο τσιγάρο, ας χαθούν τα δημοσιά έργα, οι εξοπλισμοί, ε ας πτωχεύσει και το κράτος». Σταματάει τους φόρους και απλά δανείζεται. (Θα σας αφήσω να τον ταυτίσετε με όποιον εσείς επιθυμείτε.)
Ο Νέος Αριστοφάνης υπήρξε γελοιογραφικό περιοδικό που μέσω των σκίτσων του μετέφερε την πραγματικότητα στον αναλφάβητο Ελληνικό Λαό. Εδώ ο Τρικούπης σέρνει το Λαό-Γαίδαρο και προσπαθεί να κουβαλήσει τους δυσβάσταχτους φόρους καθώς ο Δηλιγιάννης ζει μέσα στην ευμάρεια του.
Καθώς ο Τρικούπης, ο Δηλιγιάννης και ο Ράλλης εναλλάσσονται σαν τα πουκάμισα στην εξουσία, το ¼ του Ελληνικού λαού είναι δημόσιου υπάλληλοι και το κράτος πρέπει να ταΐσει δύο γιγαντιαίους κομματικούς στρατούς + ερασιτέχνες νοθευτές για να αυξήσουν τα αποτελέσματα τους στην κάλπη. Ο Τρικούπης για να εξυγιάνει το δημόσιο επιβάλλει τον πρώτο «ΑΣΕΠ», αλλά προκαλεί το μένος του εκλογικού σώματος χάνει τις εκλογές και ο Δηλιγιάννης διορίζει 18000 ακολούθους τους και αρκετούς ακόμα. Ο Τρικούπης αναλαμβάνει την εξουσία ξανά και το 1880, λαμβάνει εκτατά μέτρα , η αντίστοιχη φορολογική κλίμακα του ΦΠΑ φαίνεται ότι από 18% ανήλθε στο 29%. Ο λαός αναστενάζει αλλά η κυβέρνηση έχει πρωτογενές πλεόνασμα 43 εκατομμύρια δραχμές. Που μπήκαν οι πρώτοι φόροι; Στα καυσόξυλα θέρμανσης και στο ούζο. (Για εκείνη την εποχή φόρος καυσίμων και ποτών είχε την τιμητική του.)
Ώσπου αρχίζουν και οι πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις εναντίον των οικονομικών μέτρων. Και επειδή τα χημικά δεν υπήρχανε για να σπάσουμε τις διαδηλώσεις, ο Μπαϊρακτάρης και η παρέα του, που δεν ήταν σουβλατζίδικο στο Μοναστηράκι αλλά αστυνομικοί του Τρικούπη ανακαλύπτουν τις «Αντλίες Νερού». Οι αγανακτισμένοι στην πλατεία Κλαυθμώνος δέχονται τα πρώτα μετρά καταστολής και ο Τρικούπης προσπαθεί να μαζέψει την ελεύθερη δημοσιογραφία, που ο ίδιος είχε προσφέρει απλόχερα ως δείγμα εκδημοκρατισμού της χώρα. Πριν συνεχίσουμε όμως, να πούμε ότι ήμασταν και οι πρώτοι παγκοσμίως που διαλύσαμε διαδήλωση με χημικό τρόπο.
Η φράση της εποχής: «Ή υπούργημα μου δίνεις η εφημερίδα βγάζω»
Το μόνο πράγμα το οποίο αυξανόταν εκείνη την περίοδο ήταν οι εφημερίδες. Στόχος των δανειστών ήταν ξεκάθαρος. Επιθυμούσαν να επέλθει τέτοια κρίση στην χωρά ώστε να μπορέσουν να απαιτήσουν να αναλάβουν τα οικονομικά της και να εισπράττουν απευθείας από την γενική κυβέρνηση την αποπληρωμή των χρεών τους. Συνεπώς, αποφάσισαν να εξαγοράζουν δημοσιογράφους και μάλιστα εκείνη την περίοδο λόγω της τριεθνούς επιτροπείας, υπήρχαν δημοσιογράφοι που λαδώνονταν σε λίρες , άλλοι σε φράγκο και άλλοι σε ρούβλια.
Πως ξεκινάει όμως η χώρα να αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα δάνεια της;
Τα προβλήματα ξεκινούν όταν η Γαλλία λύνει το πρόβλημα της φυλλοξήρας. Η Γαλλία ως χωρά παραγωγής κρασιού και άλλων συναφών προϊόντων, είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σταφίδας και άλλων καρπών σταφυλιού. Η σχεδόν αποκλειστικά Πελοποννησιακή Ελλάδα εξάγαγε το 1/3 της παραγωγής της στην Γαλλία. Για την τότε Ελλάδα όμως, η Κορινθιακή σταφίδα ήταν η ναυαρχίδα της οικονομίας. Η επιστήμη όμως προχωρά, η φυλλοξήρα τερματίζεται. Η Ελλάδα αποτυγχάνει να κινηθεί σε νέες αγορές. Η Γαλλία λανσάρει για πρώτη φορά το προϊόν προστατευόμενη ονομασία προέλευσης(Π.ΠΟΠ). Απαγορεύει τις εισαγωγές και το ελληνικό δημόσιο χάνει γιγαντιαία ποσότητα στην φορολογία εμπορικών συναλλαγών. Και έτσι δεν μπορούμε να αποπληρώσουμε τα χρεολυσία.
Τα μεγάλα δημόσια έργα αργούσαν να προσφέρουν την σταθερή ανάπτυξη και ο Τρικούπης χρειάζεται πάλι δάνειο για να εξυπηρετήσει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές –ότι και ο Γεώργιος Ανδρέας Παπανδρέου στο 1ο Μνημόνιο-
Γιατί όμως δανείζουν οι ξένοι ενώ ξέρουν ότι η οικονομία είναι τρύπια;
Η Ελλάδα υπήρξε για το Παρίσι και το Λονδίνο ο καλύτερος πελάτης. Δανειζόταν μικρά ποσά πολύ συχνά και με υπέρογκο ληστρικά επιτόκιο. Σε 15 χρόνια έλαβε 9 –τα 8 εξ αυτών τα σύναψε ο Τρικούπης- δάνεια συνολικά 640 εκατομμυρίων γαλλικά φράγκα με λιγότερα 450 να φτάνουν στην κυβέρνηση, αφού τα υπόλοιπα τα κέρδιζαν οι μεσάζοντες και οι τόκοι των προηγούμενων χρεών. Ο Τρικούπης για να κατασκευάσει τα μεγάλα έργα του 10πλασίασε το χρέος από 60 σε 600 εκατομμύρια εξωτερικό χρέος και 100 εκατομμύρια εσωτερικές οφειλές.
Τα golden boys της Καθαρεύουσας: «Οι χρυσοκάνθαροι.»
Οι Έλληνες τραπεζίτες αποκτούσαν τότε παρατσούκλι. Για όσους δεν γνωρίζουν το έντομο, Χρυσοκάνθαρος ονομάζεται ένα είδος χρυσό-πράσινης κατσαρίδας. Οι χρυσοκάνθαροι ήταν Έλληνες ομογενείς, που αποτέλεσαν τους πρωταγωνιστές της Ίδρυσης του Χρηματιστηρίου Αθηνών (1876) και απέκτησαν το χαρακτηρισμό χρυσό παράσιτο για δύο λόγους: α) Για την άσωτη ζωή που ζούσαν στην φτωχή κοινωνία των Αθηνών και β) Για την κερδοσκοπική-παρασιτική διαμεσολάβηση/βοήθεια που προσέφεραν στο Ελληνικό Κράτος για την σύναψη και πώληση ομολόγων. – Σε πλήρη αντιστοιχία με την Goldman Sachs και τα δικά της χρυσά παιδιά.-Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ανδρέας Συγγρός. Εκτός από μεγάλος ευεργέτης της χώρας κατά την διάρκεια της ζωής του υπήρξε και τεράστιος κερδοσκόπος. Βοήθησε με το αζημίωτο τις τράπεζες του Λονδίνου και των Παρισίων να συνάψουν δάνεια με γιγαντιαίο επιτόκιο. Παρ’ αυτά ο Συγγρός πέθανε άκληρος και μας άφησε πίσω ολόκληρη την περιουσία του.
Και επειδή η ιστορία κάνει εξαιρετικά κυνικούς κύκλους πριν χρεοκοπήσει η Ελλάδα, έχει προβεί σε πτώχευση μια επενδυτική τράπεζα της Αγγλίας με έδρα με επενδύσεις πέρα από τον Ατλαντικό και χρεοκοπεί η πολύ-αγαπημένη μας Αργεντινή.
Το Μάϊο του 1890 η κυβέρνηση Δεληγιάννη συνήψε προσωρινό δάνειο 6.500.000 χρυσών φράγκων, προκειμένου να καταβληθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στους τραπεζίτες του Λονδίνου. Ο Δηλιγιάννης επιμένει στα δάνεια με ακόμα δυσμενέστερους όρους, αλλά οι ξένοι κεφαλαιούχοι- ακολουθώντας αγγλικές υποδείξεις- αρνούνται. Αναλαμβάνει το υπουργείο Οικονομικών ώστε με κάθε τρόπο να αποφύγει τη χρεωκοπία. Και κάπου εκεί η ιστορία μας ειρωνεύεται.
Ο Δηλιγιάννης – ακριβώς όπως ο Γ.Α. Παπανδρέου- συγκαλεί τη Βουλή, ζητώντας ψήφο εμπιστοσύνης, την οποία κι έλαβε. Αλλά, ο βασιλιάς, πιεσμένος από τους ξένους και εγχώριους κεφαλαιοκράτες, κατάργησε την κυβέρνηση και κάλεσε, το Φεβρουάριο του 1892 στα ανάκτορα, τον Κ. Κωσταντόπουλο, -ο Λουκάς Παπαδήμος της εποχής μας- Οι κερδοσκοπικοί κύκλοι μας εκμεταλλεύονται αλλά η Βουλή διαλύεται και στις 3 Μάϊου, ο Τρικούπης κερδίζει τις εκλογές.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης μιλώντας τον Οκτώβριο του 1892 στη Βουλή, όταν συζητούνταν ο προϋπολογισμός του 1893, προέβη σε μια σημαντική ομολογία, καταδικάζοντας ως ολέθρια την πολιτική του εξωτερικού δανεισμού προς κάλυψη των Ελλειμμάτων του Προϋπολογισμού. Και κάπου εδώ ξεκινάει η πολιτική της λιτότητας. Θέτει δίδακτρα σε δημόσια σχολεία και πανεπιστήμια και φορολογεί ακόμα και το σφάξιμο της κότας.
Πάμε στα CDS-ασφάλιστρα κινδύνου της εποχής
Οι πλούσιοι Έλληνες του εξωτερικού σε συνεργασία με το Λονδίνο και το Παρίσι αρχίζουν και κερδοσκοπούν και αρχίσουν να πουλούν τα ελληνικά ομόλογα, να τα επαναγοράζουν σε χαμηλότερη τιμή και στην συνέχεια να τα πουλούν για ακόμα μια φορά σε εξευτελιστική τιμή καταστρέφοντας την αξιοπιστία των ελληνικών αξιών ώσπου το Δεκέμβριο του 1892 το Χρηματιστήριο Αθηνών καταρρέει.
Μπροστά στον κίνδυνο να εκμηδενιστούν τα ελληνικά χρεόγραφα, οι Άγγλοι τραπεζίτες το Φεβρουάριο του 1893 καταλαβαίνουν ότι πρέπει η χώρα να μην καταρρεύσει για να πάρουν πίσω τα χρήματα τους (Ακριβώς όπως σώσαμε τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες με τα πρώτα δύο Μνημόνια.). Έτσι δέχτηκαν να παραχωρήσουν δάνειο 3.500.000 στερλινών.
Ενώ η σύμβαση ήταν έτοιμη να υπογραφεί, η αντιπολίτευση Δηλιγιάννη που προηγουμένως ήταν έτοιμη ως κυβέρνηση να υπογράψει την ίδια και χειρότερη συμφωνία αποκάλυψε, ότι η συμφωνία περιείχε ταπεινωτικούς όρους και εξευτελιστικούς για την εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδας. Για αυτό τον λόγο, δεν επρόκειτο να προσκομισθεί προς κύρωση ενώπιον της Βουλής, αλλά θα μέσω ενός απλού βασιλικού διατάγματος (σημ. Το ίδιο έκανε και ο Γιώργος και ο Αντώνης και σχεδόν το ίδιο και ο Αλέξης, παρακάμπτοντας τη Βουλή!) Όμως, την μεγάλη μπάλα θα την παίξει το παλάτι. Ο βασιλέας Γεώργιος επί μια βδομάδα κρατά στο γραφείο του την σύμβαση. Πουλά όλα τα ομόλογα που είχε στο όνομα του στην δευτερογενή αγορά ομολόγων της εποχής. Κερδοσκοπεί και βγάζοντας λεφτά ρίχνει την αξία τους.(σημ. Ξέρω και αυτό σας θυμίζει μια θεωρία συνωμοσίας των ημερών μας) Τελικώς, ο αντι-Τρικουπικός βασιλιάς αρνήθηκε να προβεί στην κύρωση της σύμβασης με διάταγμα κι έτσι ο Τρικούπης υπέβαλε τον Απρίλη του 1893 την παραίτησή του.
Η φιλο-Τρικουπική Ακρόπολη γράφει:
«Αφού δεν μπορέσαν να καταστρέψουν έναν άνδρα,
προτίμησαν να καταστρέψει ενα έθνος ολόκληρο.»
Ο Ράλλης τελικώς αναλαμβάνει την κυβέρνηση με την ευλογία του παλατιού και συνάπτει ένα από τα τραγικότερα δάνεια της νέας ελληνικής ιστορίας. Το ομόλογο ανέφερε 4 εκατομμύρια λίρες = 100 εκατομμύρια δραχμές αλλά τελικά λαμβάνουμε μόνο 9 εκατομμύρια δραχμών καταβάλλοντας μάλιστα και προμήθεια 2.500.000 δρχ. Μόλις αναγγέλθηκε η συμφωνία, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια καταρρέουν. Η Ελλάδα φερόταν πλέον στο βάραθρο, ο λαός γόγγυζε και ο ευρωπαϊκός τύπος περιέλθουμε με ύβρεις τη χώρα. (σημ. Ξέρω και αυτό σας θυμίζει κάτι.)
Το τραγικό ήταν ότι όταν ο Τρικούπης απογοητευμένος είπε επιγραμματικά μες την Βουλή «Κύριοι, δυστυχώς επτωχεύσαμεν!», ο βασιλέας διαμαρτύρεται μαζί με το πεινασμένο λαό στο σύνταγμα. Η συνέχεια είναι γνωστή γνωστή:
- Ο Τρικούπης αποχωρεί στην Γαλλία όπου πεθαίνει φτωχός και ατιμασμένος.
- Η Ελλάδα χρεοκοπεί.
- Ο Δηλιγιάννης αναλαμβάνει τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες.
- Οδηγεί την χώρα στο πόλεμο του 1897 όπου η Ελλάδα χάνει και αναγκάζεται να πληρώσει 94 εκατομμύρια χρυσά φράγκα πολεμική αποζημίωση.
Σχόλιο αρθρογράφου: Ξέρετε, η αρθρογραφία είναι άτιμο επάγγελμα, θα έλεγα εξαιρετικά πονηρό. Συνήθως ο αρθρογράφος στην σκακιέρα που λέγεται πειθώ διαλέγει να στήσει αθόρυβα τις προτάσεις πιόνια του ώστε να φέρει τον αναγνώστη σε ματ και σε μια ειλικρινή παραδοχή πως ότι διάβασε δεν μπορεί παρά να είναι η στοιχειοθετημένη αλήθεια. Ομολογώ όμως ότι αυτή την φορά, η ιστορία φέρεται με τέτοια κυνική επανάληψη που δεν άντεξα παρά να την σατιρίσω με αυτόν τον τρόπο στην κυκλικότητα της.
