Μόνο το 2011 χρησιμοποιήθηκαν στην Ευρώπη σχεδόν 11,5 εκατομμύρια ζώα σε πειράματα στο όνομα της έρευνας και της προστασίας του ανθρώπου. Ένα μεγάλο κομμάτι αυτών των πειραμάτων δεν αφορά την δοκιμή φαρμακευτικών και άλλων ουσιών, αλλά αποσκοπεί σε ανακαλύψεις σε άλλους τομείς και διεξάγεται σε πανεπιστήμια. Κατά τη διάρκεια αυτών των πειραμάτων πραγματοποιούνται φρικαλεότητες σε βάρος των ζώων που δεν χωρούν στο νου κανενός φιλόζωου ανθρώπου. Αυτό συμβαίνει γιατί ζώα, όπως κουνέλια, ποντίκια, γάτες κ.α. τοποθετούνται στη θέση που δεν θα θέλαμε να βρεθούμε εμείς, ζώντας για μεγάλα διαστήματα κάτω από άθλιες εργαστηριακές συνθήκες, υποφέροντας από ακραίες παρενέργειες φαρμάκων, και καταλήγοντας συνήθως πολύ γρήγορα στον θάνατο.
Τα ζώα αποτελούν αντικείμενο πειραμάτων εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, η γνωστοποίηση των απάνθρωπων τεχνικών που χρησιμοποιούνται στα εργαστήρια έχει δημιουργήσει κύμα αντιδράσεων και έχει αποτελέσει αφετηρία να ξεκινήσει μια συζήτηση ηθικής φύσεως. Πόσο σωστό είναι, λοιπόν, να θυσιάζουμε τις ζωές εκατομμυρίων ζώων κάθε χρόνο για να εξυπηρετήσουμε το δικό μας συμφέρον; Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσει κανείς, με δεδομένο ότι στην άλλη μεριά της ζυγαριάς βρίσκονται σοβαρά πλεονεκτήματα, όπως η πρόοδος της ιατρικής.
Το μεγαλύτερο, όμως, μέρος των ανθρώπων που τάσσονται κατά των πειραμάτων στα ζώα στέκεται σε ένα πολύ βασικό σημείο του προβλήματος. Πρόκειται για το γεγονός ότι τα πειράματα αυτά δεν εξυπηρετούν αποκλειστικά ‘’ιερούς’’ για την ανθρώπινη ανάπτυξη σκοπούς, αλλά πραγματοποιούνται συχνά για να δοκιμαστούν καλλυντικά. Το ζήτημα, λοιπόν, τίθεται σε μια νέα βάση, καθώς την ίδια στιγμή που δοκιμάζονται νέα φάρμακα, μπορεί να δοκιμάζονται και νέες κολόνιες. Είναι προφανές ότι μια κολόνια, αφενός εξυπηρετεί την αισθητική μας, αφετέρου έχει πολύ μικρότερη αξία από έναν ζωντανό οργανισμό, με ένα σώμα και ένα ένστικτο να ζήσει, όπως εμείς.
Καθώς το ζήτημα αυτό προβλημάτισε και ανθρώπους που συμμετέχουν στα πειράματα (την στιγμή που η χρήση πειραματόζωων μπορεί να γίνει ακριβή), ξεκίνησε η αναζήτηση για εναλλακτικές μεθόδους δοκιμών. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της ‘’αναζήτησης’’ ήταν η δημιουργία τεχνητού ανθρώπινου δέρματος, πάνω στο οποίο μπορεί να δοκιμαστούν οι παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν στο δέρμα εξαιτίας π.χ κάποιας ουσίας. Δυστυχώς, ενώ είναι πιο οικονομικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δοκιμές που αφορούν αποκλειστικά παρενέργειες στο δέρμα, και έτσι δεν αποτέλεσε την λύση του προβλήματος.
Οι νέες, όμως, ανακαλύψεις ώθησαν ήδη από τη δεκαετία του 1990 εταιρίες καλλυντικών να στραφούν προς πιο ηθικούς τρόπους δοκιμής των προϊόντων τους. Μερικές εταιρίες δεν εφάρμοσαν πιο ηθικές μεθόδους, αντίθετα, εκμεταλλεύτηκαν την ‘’ηθική εικόνα’’ που αποκτούσαν παρουσιαζόμενες στους καταναλωτές ως εταιρίες που δεν πραγματοποιούν πειράματα στα ζώα. Η ανάγκη να σταματήσει η βαρβαρότητα και η υποκρισία ορισμένων εταιριών, οδήγησε στη δημιουργία οργανισμών με σκοπό την προώθηση των μη-βίαιων (cruelty free) προϊόντων και τον ορισμό συγκεκριμένων χαρακτηριστικών που καθιστούν μια εταιρία ηθική απέναντι στα ζώα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ενώσεις, όπως η Coalition for Consumer Information on Cosmetics, γνωστή από το logo Leaping Bunny, ένα κουνελάκι στη συσκευασία του προϊόντος, που εξασφαλίζει ότι το συγκεκριμένο καλλυντικό δεν έχει δοκιμαστεί σε ζώα. Χάρη σε τέτοιου είδους οργανισμούς μπορούμε να γνωρίσουμε πολλές ποιοτικές εταιρίες με προϊόντα περιποίησης, που επιλέγουν να μην βασανίσουν ζώα, εξασφαλίζοντας την ίδια στιγμή πως τα προϊόντα τους είναι ασφαλές να χρησιμοποιηθούν.
Μερικές δεκαετίες μετά, ο αγώνας να σωθούν τα μικρά θύματα των πειραμάτων συνεχίζεται δυναμικά, καθώς, όπως αποκαλύπτουν έρευνες, ο αριθμός των ζώων που ζουν και πεθαίνουν στα εργαστήρια είναι πολύ υψηλός. Σε ένα θέμα που αγγίζει ζητήματα όπως η αξία της ζωής, της υγείας, της τεχνολογικής και της ηθικής προόδου δεν είναι απαραίτητο να υιοθετούμε απόλυτες απόψεις και στάσεις. Σημασία έχει να μαθαίνουμε συνέχεια νέα πράγματα και να προσπαθούμε –κάνοντας ακόμα και μικρά βήματα- να γίνουμε περισσότερο ηθικοί, λιγότερο βίαιοι. Η στροφή προς την αγορά καλλυντικών που δεν έχουν δοκιμαστεί στα ζώα αποτελεί ένα μικρό βήμα προς μια πιο ηθική στάση ζωής, που μπορεί να προκαλέσει εντέλει μια μεγάλη αλλαγή.
