Σε όλους μας είναι γνωστό το ρόφημα του καφέ και οι περισσότεροι έχουμε δοκιμάσει να πιούμε από μικρή ηλικία. Σε κάποιους από εμάς άρεσε και συνηθίζουμε πλέον να πίνουμε σε καθημερινή βάση, ενώ άλλοι πάλι δεν ενθουσιαστήκαμε από τη γεύση του και δεν ξαναδοκιμάσαμε. Όμως ποια είναι η ιστορία και οι ιδιότητες του καφέ, και τι πραγματικά ισχύει για του Έλληνες και τη σχέση τους με το ρόφημα του καφέ;
Σύμφωνα με μια έρευνα της Nielsen που διεξήχθησε για την Ελληνική Ένωση Καφέ, παρατηρήθηκε ότι η Ελλάδα δαπανά το υπέρογκο ποσό των 3,4 δισεκατομμυρίων ευρώ σε καφέ, γεγονός που μεταφράζεται σε 40.000 τόνους καφέ ετησίως. Από τους τόνους αυτούς βρέθηκε ότι το 40% καταναλώνεται στις καφετέριες και σε άλλα καταστήματα, ενώ το 60% στο σπίτι. Κάτι άλλο που προκαλεί εντύπωση μέσα από την έρευνα αυτή, είναι ότι οι Έλληνες σαν λαός καταναλώνουν το απίστευτο ποσό των 5 δισεκατομμυρίων κουπών τον χρόνο, που συνεπάγεται ότι ένας Έλληνας καταναλώνει κατά μέσο όρο 510 κούπες καφέ ετησίως.
Η ίδια μελέτη φανέρωσε παράλληλα ότι οι προτιμήσεις των Ελλήνων λατρών του καφέ διαμορφώνονται ως εξής: το 32% προτιμά τον ελληνικό καφέ που κατακτά τον θρόνο στις καταναλωτικές προτιμήσεις, καθώς μόνο το 30% καταναλώνει στιγμιαίο καφέ, το 28% espresso και το 10% καφέ φίλτρου.
Ας ανατρέξουμε όμως πίσω στο παρελθόν, τότε που ο καφές δεν περιλάμβανε τόσο πολλά είδη και δεν είχε τόσο πολλά ονόματα, αλλά λεγόταν μονάχα «καφές». Το ρόφημα αυτό, χρώματος καφέ, κατασκευάζεται από καβουρδισμένα και αλεσμένα σπόρια της καφέας ή καφεόδενδρου. Η ιστορία του ξεκινάει στην Αιθιοπία ως ένας θάμνος, η καφέα η αραβική, που μεγαλώνει συνεχώς, ενώ οι πρώτες έγκυρες πληροφορίες για τον καφέ καταγράφονται τον 15ο αιώνα. Ο καρπός αρχίζει να χρησιμοποιείται από τους ντόπιους πληθυσμούς αυτούσιος είτε μασώντας τον είτε αλέθοντάς τον.
Το όνομά του λέγεται πως προήλθε από τον αραβικό κόσμο και συγκεκριμένα από την λέξη qahwat al-būnn, που στα ελληνικά σημαίνει «το κρασί του κόκκου», και υποκαθιστούσε το κρασί, αφού το Κοράνι απαγόρευε την κατανάλωση του αλκοόλ γενικότερα. Στην Ευρώπη έγινε γνωστό στην αρχή ως «το αραβικό κρασί». Μια άλλη εκδοχή αναφέρει πως το όνομα καφές προήλθε από το Βασίλειο της Κάφφα, μιας περιοχής της Αιθιοπίας, όπου άρχισε να χρησιμοποιείται ο καφές.
Στην Ευρώπη ο καφές κατέφθασε μόλις τον 16ο αιώνα μέσω της Βενετίας που διεξήγαγε εμπόριο με την Αραβία, και στην αρχή μπορούσαν να το απολαύσουν μόνο οι πλούσιοι και οι ευγενείς ως ένα εξωτικό, σπάνιο είδος για «λίγους», ενώ το πρώτο καφεκοπτείο λειτούργησε στην Ιταλία το 1645. Η δημοτικότητά του αυξήθηκε κατακόρυφα στην Ευρώπη με τις άλλες χώρες να ανοίγουν πληθώρα καφεκοπτείων για τους λάτρεις που μόλις ανακάλυπταν το ρόφημα του καφέ.
Σήμερα, η επιστήμη του καφέ έχει προχωρήσει με τους λάτρεις του ροφήματος αυτού να απολαμβάνουν πολλές ποικιλίες και διαφορετικά είδη και μορφές καφέ καθημερινά. Το ρόφημα αυτό έχει γίνει ευρέως γνωστό, και γι’ αυτό άλλωστε προτιμάται, για τις διεγερτικές ικανότητες που προσφέρει, αφού επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και το επηρεάζει προκαλώντας εγρήγορση και μειώνοντας την άνοια. Αυτό συμβαίνει διότι η καφεΐνη που περιλαμβάνει δρα ως τονωτικό, βελτιώνοντας την πνευματική διαύγεια του καταναλωτή και ελαττώνοντας το αίσθημα της κούρασης και της νύστας. Για τον λόγο αυτό κιόλας οι περισσότεροι άνθρωποι πίνουν καφέ κατά τις πρωινές ώρες ή κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, ενώ φαίνεται ότι η κατανάλωσή του είναι δημοφιλής και στους μαθητές και φοιτητές κατά τη διάρκεια του πολύωρου διαβάσματός τους.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η κατανάλωση καφέ σε μεγάλες δόσεις είναι πιθανό να προκαλέσει έντονη νευρικότητα, άγχος, δυσκολία στην αναπνοή, εφίδρωση και αϋπνία. Μάλιστα, έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν αναφέρουν πως τυχόν κατανάλωση καφέ άνω των 5 γραμμαρίων καφεΐνης, είναι πιθανό να προκαλέσει δηλητηρίαση, ονόματι καφεϊνισμός, και να οδηγήσει σε θανατηφόρο κώμα.
Γι’ αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να απολαμβάνουμε το αγαπημένο μας ρόφημα του καφέ σε φυσιολογικές ποσότητες, χωρίς να προκαλέσουμε επιζήμιες για την υγεία μας συνέπειες. Όπως έλεγαν και οι αρχαίοι: «Μέτρον ἄριστον».
