Η αίθουσα τέχνης Artevisione (Πηλίου 5, Πλ. Κολιάτσου) εγκαινιάζει στις 3 Νοεμβρίου 2023 την τρίτη ατομική έκθεση της εικαστικού, Εύας Νικολακάκη, σε επιμέλεια της Ιστορικού της Τέχνης, Ευαγγελίας Θ. Καϊράκη. Θέμα της ο άνθρωπος, ιδωμένος μέσα από τη διττή του υπόσταση. Τη χθόνια και την υπερβατική. Την υλική και την πνευματική.
Ορατών και αοράτων
Μια σύζευξη αισθητικού αισθησιασμού και θεολογικού μυστικισμού ο εικαστικός κόσμος της Εύας Νικολακάκη. Χθόνιου και υπερβατικού, συνάμα, με αρχέτυπό του τον άνθρωπο ως φιλοσοφικό ζητούμενο, ως «απάντηση σε όλα» -κατά τη διανοητική θέση του Αντρε Μπρετόν. Τον άνθρωπο που ηδονικά, όσο “δειλά, μοιραία και άβουλα αντάμα” μετεωρίζεται ανάμεσα στο σημαίνον της υλικής του υπόστασης και τον ηθικό του προορισμό στη νομολογία του σύμπαντος.
Στην εμπειρία του «οράν» που προβάλλει το Εγώ ως αντικείμενο καλλιτεχνικής μόρφωσης και την απόκρυφή του διάσταση, τη νοούμενη, άκτιστη και άφθαρτη, κατά τα «άρρητα» της πατερικής ορολογίας.
Μαθήτρια του Χρόνη Μπότσογλου στην ΑΣΚΤ, δεξιοτέχνις στη γραμμή και το χρώμα, με βαθιά θεωρητική γνώση της διαχρονίας της Τέχνης, η Εύα Νικολακάκη πραγματεύεται στα εξωτερικά της στοιχεία τη μορφή με την πλαστική πιστότητα των μεγάλων δασκάλων του παρελθόντος. Έχοντας ως πρότυπο τον Mantegna και τον Caravaggio εξαίρει με λεπτομέρεια την ανατομία και την υφή της σάρκας, δίνοντας την αίσθηση της αναπάλλουσας ζωής, μέσα από τη συγκρατημένη συστροφή ή την ογκηρότητα των σωμάτων που ανοίγονται προοπτικά, όρθια ή αναπαυόμενα στους εσωτερικούς χώρους.
Με θεμέλιο πάντα την ατομική εικόνα, το individualismus της ελληνικής προσωπογραφικής παράδοσης, που προτάσσει την ελευθερία του πλάσματος έναντι του δογματισμού της ιερατικής τέχνης της Ανατολής, η καλλιτέχνις αναπαριστά σε λάδι ή κάρβουνο γνώριμά της μοντέλα με ιδιαίτερα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, ταυτοποιώντας τα ως αυθύπαρκτες μονάδες.
Διόλου τυχαία επιλέγει στην απόδοσή τους τη γυμνότητα. Μια γυμνότητα που όμως δεν ερωτοτροπεί, ούτε πρόδηλα αφυπνίζει γενετήσια ένστικτα, αλλά συνυφαίνεται -σε μια πρώτη ανάγνωση -με την ιδεαλιστική ωραιότητα της κλασικής και αναγεννησιακής τέχνης, τον λεγόμενο και ως «μονισμό», κατά την αισθητική.
Μορφές, γυναικείες και ανδρικές, λοιπόν, μέσω του φυσικού τους κάλλους, της πλέον αυταπόδεικτης πλατωνικής αρετής, προσβλέπουν στην αιωνιότητα, χωρίς να προβάλλουν ματαιοδοξία, αυταρέσκεια ή εγκόσμιο ευζωϊσμό. Αντίθετα, via της απογύμνωσης, το άτομο γειώνεται, έρχεται αντιμέτωπο με την πούρα του την υπόσταση, την χωμάτινη όσο και ανόθευτη, υποτάσσεται στο πάθος, με τη διττή έννοια του ίμερου και του πόνου, στην κοινή δηλαδή προέλευση και την κοινή ειμαρμένη.
Τονίζοντας τα μάτια ως τον κατεξοχήν φορέα της ψυχής, κατά τα βυζαντινά πρότυπα, η Εύα Νικολακάκη μοιάζει να διασπά το αισθητικό αξίωμα της κλασικής τέχνης, να σείει μέσω της έκστασης του βλέμματος το άχθος της φθαρτότητας, την ενοχή για την έκπτωση από τον Παράδεισο. Συνεκδοχικά, το πνεύμα αποκόπτεται από το σώμα, το υποκείμενο ανάγεται σε υπερπροσωπικό κοσμοείδωλο υπερυψωμένο σε έναν μεγάλο πνευματικό κόσμο, με σκοπό να συνδιαλαγεί με τη θεία του φύση σε μια προσωπική «Νέκυια», να ενδυθεί την ευαγγελική αρετή της θέωσης του κόσμου κατά χάριν. Έτσι, οι μορφές πέρα από την αιωνιότητα, που συλλαμβάνεται με την αποτύπωση του ανύποπτου και στιγμιαίου, ευαγγελίζονται την αθανασία, εξαϋλώνονται και αποϋλοποιουνται.
Μια σύμπραξη, λοιπόν, του χρόνου στα σώματα και τα πρόσωπα που ρεαλιστικά αφηγούνται και του ά-χρονου στα βλέμματα που- σαν σε Δέηση- μεθίστανται.
Προέκταση του προαιώνιου διπόλου της ύπαρξης, του κατ’ εικόνα της ενσάρκωσης και του καθ΄ ομοίωσιν της θέωσης, ο εικαστικός χώρος. Τα περίκλειστα δωμάτια, όπου στέκονται με μια γαλήνια πληρότητα οι μορφές, συμβολίζουν τον εμπειρικό κόσμο, τον ορατό και εφήμερο. Πάντα, όμως, αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά υπάρχει ένα παράθυρο, ως σημείο οπτικής διαφυγής που μεταλαμβάνει το φως, χωρίς εντούτοις να επηρεάζει φωτιστικά τις μορφές. Σε αυτό το παράθυρο φαίνεται να εμφιλοχωρεί το αόρατο, το άγνωστο, το άχραντο. Το μόνο ερώτημα που δεν έχει με σαφήνεια απαντηθεί όσο κι αν πανανθρώπινα τίθεται.
Μορφές και χώρος, στο έργο της Εύας Νικολακάκη, αποτελούν, λοιπόν, μια αδιάσπαστη ενότητα αμφυπόστατη στη σημειολογία της, μιας και σχοινοβατούν ανάμεσα στη βεβαιότητα-το ορατό -και την ελπίδα- το αόρατο. Με αντίστροφη, όμως, εδώ αντιστοιχία.
Καθώς το πρώτο ταυτίζεται με το ανυπέρβλητο έρεβος του “εις χουν απελεύσει” των Γραφών και το δεύτερο με το ανέσπερο το φως ενός τόπου χλοερού, ενός τόπου αναψύξεως…
Ευαγγελία Θ. Καϊράκη
ΜΑ Ιστορικός της Τέχνης ΕΚΠΑ
Μέλος της ΕΕΙΤ
Η Εύα Νικολακάκη γεννήθηκε στο Ρέθυμνο. Φοίτησε στα εργαστήρια των Χρόνη Μπότσογλου (ζωγραφική) και Νίκου Τρανού (γλυπτική) στην Α.Σ.Κ.Τ., από όπου αποφοίτησε με άριστα το 2006.
Έχει πραγματοποιήσει δύο ατομικές εκθέσεις, στον Δήμο Ρεθύμνου στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων το 2005 και στην αίθουσα τέχνης “Art Place Gallery”, με τη θεματική ενότητα «Κορμοί και σώματα» το 2022, ενώ έχει συμμετάσχει σε επιλεγμένες ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Έχει φιλοτεχνήσει εξώφυλλα βιβλίων και δίσκων και έχει επιμεληθεί την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων και ποιητικών συλλογών.
Η ζωγραφική της μολονότι είναι-κατά βάση- ανθρωποκεντρική και φυσιοκρατική διαπνέεται από έντονη πνευματικότητα στη σημειολογία της.
Έργα της βρίσκονται σε δημοτικές και ιδιωτικές συλλογές.
Ταυτότητα έκθεσης:
Εγκαίνια, Σάββατο 3/11/2023 (7-11 μμ)
Διάρκεια: έως 17/11/2023
Ώρες λειτ.: Δευτ.& Τετ. 12.00-16.00
Τρ.& Πεμ. 17.00-20.30
Παρ. 17.00-20.00
Artevisione Gallery, Πηλίου 5, Πλ. Κολιάτσου
Τηλ.: 2111113363
Είσοδος ελεύθερη
