Το άγχος αποχωρισμού είναι ένας συνηθισμένος και φυσιολογικός φόβος για την απομάκρυνση από το σπίτι ή τα αγαπημένα πρόσωπα. Ωστόσο, όταν αυτός ο φόβος γίνεται υπερβολικός και επηρεάζει την καθημερινή ζωή και την ευημερία του ατόμου, μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση γνωστή ως διαταραχή άγχους αποχωρισμού.
Σε αυτόν τον αναλυτικό οδηγό, θα διερευνήσουμε τη φύση του άγχους αποχωρισμού, τα συμπτώματά του, τις αιτίες, τις θεραπευτικές επιλογές και τους τρόπους διαχείρισής του.
Τι είναι το άγχος αποχωρισμού;
Το άγχος αποχωρισμού εκδηλώνεται συνήθως στη βρεφική ή την πρώιμη παιδική ηλικία και θεωρείται φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης. Τα μωρά συχνά βιώνουν άγχος αποχωρισμού όταν αποχωρίζονται τους φροντιστές τους, επιδεικνύοντας συμπεριφορές όπως κλάμα, ξεσπάσματα ή προσκόλληση.
Ωστόσο, εάν αυτά τα συμπτώματα επιμένουν πέραν της ηλικίας των έξι ετών και είναι αρκετά σοβαρά ώστε να παρεμβαίνουν στο σχολείο και σε άλλες καθημερινές δραστηριότητες, μπορεί να αποτελεί ένδειξη διαταραχής άγχους αποχωρισμού.
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, το άγχος αποχωρισμού δεν αφορά αποκλειστικά τα παιδιά. Και οι ενήλικες μπορεί να βιώσουν άγχος αποχωρισμού, το οποίο συνήθως περιστρέφεται γύρω από τα αγαπημένα τους πρόσωπα ή τα κατοικίδια ζώα.
Συχνά εκδηλώνεται ως υπερβολικός φόβος αποχωρισμού από το σπίτι ή από ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Οι ενήλικες με άγχος αποχωρισμού μπορεί να αισθάνονται έντονο, παράλογο φόβο ότι κάτι καταστροφικό θα μπορούσε να συμβεί στα αγαπημένα τους πρόσωπα όταν δεν είναι παρόντα.
Άγχος Αποχωρισμού – Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του άγχους αποχωρισμού μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των ατόμων. Ωστόσο, τα κοινά σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Υπερβολική αγωνία όταν αποχωρίζεται το σπίτι ή σημαντικούς ανθρώπους.
- Επίμονη ανησυχία για την απώλεια ή τη βλάβη που θα υποστούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
- Απροθυμία ή άρνηση να κοιμηθεί κανείς μακριά από το σπίτι ή να πάει στο σχολείο.
Συχνοί εφιάλτες σχετικά με τον αποχωρισμό. - Σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι, ναυτία ή εμετός όταν αναμένεται ο αποχωρισμός.
- Στους ενήλικες, τα συμπτώματα αυτά μπορεί επίσης να εκδηλώνονται ως απροθυμία να βγουν από το σπίτι ή υπερβολική αγωνία όταν ένα αγαπημένο πρόσωπο δεν είναι προσβάσιμο.
Άγχος Αποχωρισμού – Αιτίες
Τα ακριβή αίτια του άγχους αποχωρισμού δεν είναι πλήρως κατανοητά. Ωστόσο, πιστεύεται ότι προκύπτει από έναν συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων.
Συχνά μπορεί να πυροδοτηθεί από στρεσογόνα ή τραυματικά γεγονότα, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, μια αλλαγή στο περιβάλλον (όπως η μετακόμιση σε ένα νέο μέρος) ή σημαντικές αλλαγές στη δυναμική της οικογένειας.
Πως θα διαγνώσω το Άγχος Αποχωρισμού;
Για τη διάγνωση του άγχους αποχωρισμού, οι επαγγελματίες συνήθως διενεργούν μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της ψυχικής υγείας. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει συνεντεύξεις με το άτομο που βιώνει τα συμπτώματα και τα μέλη της οικογένειάς του, ανασκόπηση του ιατρικού ιστορικού και χρήση ειδικών ψυχολογικών ερωτηματολογίων ή τεστ.
Θεραπεία για το Άγχος Αποχωρισμού
Το άγχος αποχωρισμού είναι θεραπεύσιμο και διατίθενται διάφορες μέθοδοι ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης και την ηλικία του ατόμου. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι μια κοινή μορφή θεραπείας. Η CBT μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τους φόβους τους, διδάσκοντάς τους μηχανισμούς αντιμετώπισης για να χειρίζονται καλύτερα τις καταστάσεις αποχωρισμού.
Για σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με τη θεραπεία. Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) και οι βενζοδιαζεπίνες είναι μεταξύ των φαρμάκων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Πως θα διαχειριστώ το άγχος αποχωρισμού;
Η διαχείριση του άγχους αποχωρισμού περιλαμβάνει μια πολύπλευρη προσέγγιση. Ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές:
#1 Καθιέρωση μιας προβλέψιμης ρουτίνας
Αυτό μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση ασφάλειας και να μειώσει το άγχος.
#2 Εξασκηθείτε στους αποχωρισμούς
Οι βραχυπρόθεσμοι αποχωρισμοί μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να συνηθίσουν σταδιακά να είναι χώρια.
#3 Προωθήστε την ανεξαρτησία
Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία για να οικοδομήσετε εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να είναι χωριστά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
#4 Καθησυχάστε και παρηγορήστε
Παρέχετε διαβεβαίωση ότι είναι ασφαλείς και ότι θα επιστρέψετε.
#5 Επαγγελματική βοήθεια
Ζητήστε βοήθεια από επαγγελματίες όπως ψυχολόγους, θεραπευτές και συμβούλους.
10 παρανοήσεις για το Άγχος Αποχωρισμού
#1 Μόνο τα παιδιά το βιώνουν
Ενώ το άγχος αποχωρισμού είναι κοινό στα παιδιά, οι ενήλικες μπορούν επίσης να το βιώσουν. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και δεν περιορίζεται στα μικρά παιδιά.
#2 Είναι απλώς μια φάση
Ενώ είναι αλήθεια ότι πολλά παιδιά βιώνουν περιόδους άγχους αποχωρισμού, δεν είναι πάντα απλώς μια φάση. Εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να πρόκειται για διαταραχή άγχους αποχωρισμού.
#3 Προκαλείται από υπερβολικά προσκολλημένους γονείς:
Ενώ το στυλ ανατροφής μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη ενός παιδιού, η διαταραχή άγχους αποχωρισμού δεν προκαλείται αποκλειστικά από την υπερπροστατευτική ανατροφή. Είναι πιθανό να οφείλεται σε έναν συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων.
#4 Είναι ένα σημάδι κακομάθειας του παιδιού
Το γεγονός ότι ένα παιδί βιώνει άγχος αποχωρισμού δεν σημαίνει ότι έχει κακομάθει. Είναι μια νόμιμη κατάσταση που τα παιδιά δεν επιλέγουν να έχουν.
#5 Αν το αγνοήσετε, θα εξαφανιστεί
Η αγνόηση του άγχους αποχωρισμού δεν βοηθά στην ανακούφισή του. Η επαγγελματική καθοδήγηση και υποστήριξη είναι απαραίτητες για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και την αντιμετώπιση του ατόμου.
#6 Η άρνηση στο σχολείο είναι απλώς κακή συμπεριφορά
Για τα παιδιά με άγχος αποχωρισμού, η άρνηση να πάνε στο σχολείο έχει συχνά να κάνει με φόβο, όχι με προκλητικότητα. Μπορεί να ανησυχούν ότι κάτι κακό θα μπορούσε να συμβεί στα αγαπημένα τους πρόσωπα όσο λείπουν.
#7 Όλα τα παιδιά με άγχος αποχωρισμού έχουν εμφανή συμπτώματα
Τα συμπτώματα του άγχους αποχωρισμού μπορεί να ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό. Ορισμένα παιδιά μπορεί να αποτραβηχτούν, να γίνουν σιωπηλά ή να παρουσιάσουν σωματικά συμπτώματα όπως στομαχόπονο ή πονοκέφαλο.
#8 Το άγχος αποχωρισμού και το γενικό άγχος είναι το ίδιο πράγμα
Ενώ η διαταραχή άγχους αποχωρισμού εμπίπτει στην ομπρέλα των αγχωδών διαταραχών, δεν είναι το ίδιο με τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Ο πρωταρχικός φόβος στη διαταραχή άγχους αποχωρισμού είναι η απομάκρυνση από τα αγαπημένα πρόσωπα ή το σπίτι, ενώ η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή περιλαμβάνει υπερβολική ανησυχία για μια ποικιλία καθημερινών πραγμάτων.
#9 Η φαρμακευτική αγωγή είναι η μόνη λύση
Ενώ η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αποτελεί μέρος του σχεδίου θεραπείας για ορισμένα άτομα με άγχος αποχωρισμού, συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, η οποία αποτελεί γενικά την πρώτη γραμμή θεραπείας.
#10 Δεν μπορείτε να αποτρέψετε το άγχος αποχωρισμού
Αν και μπορεί να μην αποτρέψετε όλες τις περιπτώσεις άγχους αποχωρισμού, η δημιουργία ενός ασφαλούς, σταθερού και συνεπούς περιβάλλοντος μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ορισμένων περιπτώσεων. Η έγκαιρη παρέμβαση, όταν πρωτοεμφανίζονται τα συμπτώματα, μπορεί επίσης να μειώσει τη σοβαρότητα της κατάστασης με την πάροδο του χρόνου.
Στρατηγικές για να βοηθήσετε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το Άγχος Αποχωρισμού
Σύμφωνα με το Stanford Medicine Children’s Health το Άγχος Αποχωρισμού (SAD) εμπίπτει στην κατηγορία των καταστάσεων ψυχικής υγείας. Χαρακτηρίζεται από την υπερβολική ανησυχία ενός παιδιού για τον αποχωρισμό του από μέλη της οικογένειας ή άλλα άτομα με τα οποία είναι στενά συνδεδεμένα. Το παιδί ζει με τον συνεχή φόβο ότι μπορεί να χαθεί από την οικογένειά του ή ότι κάτι δυσάρεστο μπορεί να συμβεί στα αγαπημένα του πρόσωπα όταν δεν είναι παρόντα.
Η πλοήγηση στα τρικυμιώδη νερά του άγχους αποχωρισμού στα παιδιά μπορεί να μοιάζει με ένα δύσκολο έργο, αλλά να θυμάστε ότι δεν είστε μόνοι. Πολλά παιδιά βιώνουν κάποια μορφή άγχους αποχωρισμού και υπάρχει πληθώρα αποτελεσματικών στρατηγικών για να βοηθήσετε το παιδί σας να διαχειριστεί το άγχος του. Είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό, οπότε αυτό που λειτουργεί για ένα παιδί μπορεί να μην λειτουργεί για κάποιο άλλο.
Μια επιτυχημένη στρατηγική είναι να εισαγάγετε την ιδέα του αποχωρισμού σταδιακά. Ξεκινήστε με μικρές χρονικές περιόδους χώρια και αυξήστε σταδιακά τη διάρκεια καθώς το παιδί σας αισθάνεται πιο άνετα. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα στο σπίτι, αφήνοντας το παιδί σε ένα ασφαλές μέρος, ενώ εσείς μπαίνετε σε ένα άλλο δωμάτιο, αυξάνοντας σταδιακά το χρόνο που είστε εκτός οπτικού πεδίου.
Οι τελετουργίες αποχαιρετισμού μπορεί επίσης να είναι ευεργετικές. Αυτό θα μπορούσε να είναι τόσο απλό όσο ένα ιδιαίτερο χαιρετισμό, μια αγκαλιά ή μια φράση αγάπης που λέτε κάθε φορά που φεύγετε. Αυτό μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να νιώσει ασφάλεια και να του δώσει κάτι προβλέψιμο στην κατάσταση.
Η ενθάρρυνση της ανεξαρτησίας μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση του άγχους αποχωρισμού. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, ενθαρρύνετέ το να κάνει πράγματα ανεξάρτητα, όπως να ντύνεται ή να κάνει μικρές δουλειές στο σπίτι. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να αποκτήσει εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να χειρίζεται τα πράγματα χωρίς την παρουσία σας.
Τέλος, διαβεβαιώστε το παιδί σας για την επιστροφή σας. Τα παιδιά με άγχος αποχωρισμού συχνά ανησυχούν ότι ο γονιός τους δεν θα επιστρέψει, γι’ αυτό είναι σημαντικό να τα καθησυχάσετε ότι πάντα θα επιστρέφετε. Αυτό μπορεί να γίνει με το να τηρείτε τις υποσχέσεις και να επιστρέφετε την ώρα που είπατε ότι θα επιστρέφατε.
Το Άγχος Αποχωρισμού και ο αντίκτυπός του στη σχολική επίδοση
Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να επεκτείνει την επιρροή του πέρα από τα όρια των προσωπικών σχέσεων και της οικογενειακής ζωής- μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την απόδοση ενός παιδιού στο σχολείο. Όταν ένα παιδί είναι απασχολημένο με το φόβο και την ανησυχία για τον αποχωρισμό από τους γονείς ή τους φροντιστές του, είναι δύσκολο να επικεντρωθεί στη μάθηση.
Τα παιδιά με άγχος αποχωρισμού μπορεί να δυσκολεύονται να δώσουν προσοχή στην τάξη, γεγονός που οδηγεί σε μείωση των ακαδημαϊκών επιδόσεων. Η συνεχής ανησυχία τους μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους και στομαχόπονο, οδηγώντας σε συχνές επισκέψεις στη σχολική νοσοκόμα ή σε χαμένες ημέρες στο σχολείο.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, τα παιδιά μπορεί να αρνηθούν να πάνε εντελώς στο σχολείο, μια κατάσταση γνωστή ως σχολική άρνηση. Μπορεί επίσης να επιδεικνύουν ακραία απροθυμία να συμμετάσχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες ή εκδρομές που συνεπάγονται την απομάκρυνση από τους γονείς τους.
Τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να βοηθήσουν τα παιδιά να διαχειριστούν το άγχος αποχωρισμού. Η ανάπτυξη μιας συνεργατικής προσέγγισης μεταξύ γονέων, εκπαιδευτικών και σχολικών ψυχολόγων μπορεί να αποβεί ευεργετική. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας σταθερής ρουτίνας για το παιδί, την παροχή ενός ασφαλούς χώρου στο σχολείο για όταν αισθάνεται ιδιαίτερα αγχωμένο και τη σταδιακή ανάπτυξη της ανοχής του παιδιού στον αποχωρισμό.
Να θυμάστε, είναι σημαντικό να προσεγγίζετε ένα παιδί που βιώνει άγχος αποχωρισμού με υπομονή, κατανόηση και θετικότητα. Με τη σωστή υποστήριξη, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τους φόβους τους και να ευδοκιμούν τόσο μέσα όσο και έξω από το σχολικό περιβάλλον.
Ο αντίκτυπος του Άγχους Αποχωρισμού στις σχέσεις των ενηλίκων
Ενώ το άγχος αποχωρισμού συνδέεται συνήθως με τα παιδιά, δεν είναι σε καμία περίπτωση αποκλειστικό για αυτά. Οι ενήλικες μπορούν επίσης να βιώσουν άγχος αποχωρισμού και αυτό μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις σχέσεις τους. Αυτή η μορφή άγχους έχει συχνά τις ρίζες της στο φόβο του ατόμου να αποχωριστεί εκείνους με τους οποίους είναι συνδεδεμένο. Στην πιο σοβαρή του μορφή, μπορεί να εξελιχθεί σε αγχώδη διαταραχή γνωστή ως Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού Ενηλίκων (ΔΑΑΕ).
Οι ενήλικες που πάσχουν από άγχος αποχωρισμού μπορεί να βιώνουν υπερβολικό φόβο ή ανησυχία για την ασφάλεια των αγαπημένων τους προσώπων όταν αυτά δεν είναι παρόντα. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να μείνουν μόνοι τους και μπορεί να εξαρτώνται υπερβολικά από τον σύντροφο ή το σημαντικό τους πρόσωπο. Αυτή η συνεχής ανάγκη για επιβεβαίωση και συντροφιά μπορεί να επιβαρύνει τις σχέσεις, οδηγώντας σε δυσαρέσκεια ή απογοήτευση από την πλευρά του άλλου ατόμου.
Ο φόβος της εγκατάλειψης είναι επίσης ένα διαδεδομένο σύμπτωμα στους ενήλικες με άγχος αποχωρισμού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κτητική ή προσκολλητική συμπεριφορά, η οποία μπορεί να επιβαρύνει περαιτέρω τις σχέσεις. Είναι σημαντικό για τα άτομα που αντιμετωπίζουν το άγχος αποχωρισμού να αναζητούν επαγγελματική βοήθεια, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, η οποία μπορεί να τους εφοδιάσει με στρατηγικές για να διαχειριστούν το άγχος τους και να διατηρήσουν υγιείς σχέσεις.
Άγχος Αποχωρισμού στα κατοικίδια ζώα
Το άγχος αποχωρισμού δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τους ανθρώπους, αλλά και για τους τριχωτούς φίλους μας. Τα κατοικίδια ζώα, ιδίως οι σκύλοι, μπορεί να βιώσουν σημαντικό άγχος όταν αποχωρίζονται τους ιδιοκτήτες τους. Τα σημάδια του άγχους αποχωρισμού στα κατοικίδια ζώα περιλαμβάνουν υπερβολικό γάβγισμα ή νιαούρισμα, καταστροφική συμπεριφορά και ατυχήματα στο σπίτι παρά το γεγονός ότι είναι εξουδετερωμένα.
Ακριβώς όπως και με τους ανθρώπους, το κλειδί για να βοηθήσετε τα κατοικίδια να αντιμετωπίσουν το άγχος αποχωρισμού είναι να τα συνηθίσετε σταδιακά να είναι μόνα τους. Ξεκινήστε αφήνοντας το κατοικίδιό σας μόνο του για μικρά χρονικά διαστήματα και στη συνέχεια αυξήστε σταδιακά τη διάρκεια. Η παροχή άφθονων σωματικών και πνευματικών ερεθισμάτων μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση του άγχους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει παιχνίδια, παζλ και τακτική άσκηση.
Μια άλλη στρατηγική είναι η χρήση ηρεμιστικών προϊόντων. Στην αγορά κυκλοφορούν πολλά προϊόντα φιλικά προς τα κατοικίδια ζώα που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν στην καταπράυνση των αγχωμένων κατοικίδιων ζώων, από περιλαίμια ηρεμίας εμποτισμένα με φερομόνες μέχρι περιτυλίγματα άγχους που ασκούν ήπια, συνεχή πίεση, όπως όταν τυλίγετε ένα βρέφος.
Όπως πάντα, αν ανησυχείτε για το άγχος αποχωρισμού του κατοικίδιου ζώου σας, είναι καλύτερο να ζητήσετε τη συμβουλή ενός επαγγελματία. Οι κτηνίατροι ή οι συμπεριφοριστές κατοικίδιων ζώων μπορούν να παρέχουν στοχευμένες στρατηγικές με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες του κατοικίδιου ζώου σας.
Δείτε το βίντεο σχετικά με το Άγχος Αποχωρισμού
Θέλετε να μάθετε ακόμη περισσότερα για το άγχος αποχωρισμού; Σας προτείνουμε το παρακάτω βίντεο:
Με λίγα λόγια
Το άγχος αποχωρισμού είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ατόμου.
Ωστόσο, με κατανόηση, υποστήριξη και επαγγελματική καθοδήγηση, είναι διαχειρίσιμο και θεραπεύσιμο.
Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η αναζήτηση βοήθειας.
Να θυμάστε, δεν πειράζει να αναζητήσετε βοήθεια και αυτό αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα προς την κατεύθυνση της υπέρβασης του άγχους αποχωρισμού και της οδήγησης μιας πιο υγιούς και ευτυχισμένης ζωής.
Διαβάστε επίσης:
- Candelinas Club: Η νέα μηνιαία συνδρομή για αρωματικά κεριά
- Ακολουθήστε τις σελίδες μας σε Facebook, Instagram και Spotify για περισσότερη έμπνευση!
