Χιουμοριστικές οικογενειακές καταστάσεις, συγκινητικά ανθρώπινα αισθήματα και ο παραδοσιακός τρόπος ζωής που χάνεται σιγά-σιγά από τον εκμοντερνισμό της Ιαπωνίας.
Ο Όζου, λάτρης του Λιούμπιτς, σκηνοθετεί κοινωνικές κωμωδίες με βάση το μοναδικό στυλ του. Οι κωμωδίες του εστιάζουν κυρίως στον οικογενειακό τρόπο ζωής των μικροαστικών στρωμάτων, όπως οι σχέσεις γονέων-παιδιών, γάμος κτλ. Κωμωδίες καθημερινών ανθρώπων που βρίσκονται πάντα σε αντιστοιχία με το συγκινησιακό στοιχείο, τις σκέψεις, τις χαρές, την λύπη τους, την ανησυχία τους, τον προβληματισμό τους για το νόημα της ζωής δοσμένες μέσα από υπέροχους διαλόγους. Όλα αυτά σκηνοθετούνται μέσα σε ένα λιτό και διακριτικό ύφος. Η κάμερα που βρίσκεται συνεχώς στο ύψος του πατώματος, θυμίζοντας την ιεροτελεστία του τσαγιού, δημιουργεί χαρακτήρες οικείους, προσιτούς και καθημερινούς.
Ένα επιπρόσθετο στοιχείο που τον απασχολεί ιδιαίτερα είναι ο εκσυγχρονισμός του τρόπου ζωής που υποχρεώνει τις ιαπωνικές αξίες να υποχωρήσουν. Οι εξωτερικές σκηνές των «ψυχρών» σύγχρονων κτηρίων, των μοντέρνων σπιτιών, των φαστ φουντάδικων, των μπαρ, που τοποθετούνται μέσα σε μία ατμόσφαιρα καπνού από τις εξατμίσεις των εργοστασίων, «ζεσταίνονται» από την παρουσία των απλών καθημερινών ανθρώπων. Γενικότερα, οι ταινίες του περιλαμβάνουν περισσότερο εσωτερικούς χώρους παρά εξωτερικούς. Σημαντική έμφαση δίνει στους νεκρούς χώρους, χώρους στατικούς χωρίς καμία δράση. Όπου υπάρχουν εξωτερικοί χώροι αυτοί σχεδόν πάντα περιλαμβάνουν την καθημερινή κοινωνική ζωή της Ιαπωνίας.
Πολλά είναι τα χαρακτηριστικά που καθιστούν το ιδιαίτερο αισθητικό στυλ του σκηνοθέτη μας. Ώρες ατελείωτες ίσως να μην φτάνουν να τις παραθέσουμε όλες. Ο καλύτερο τρόπος για να αντιληφθούμε την ξεχωριστή σκηνοθετική ματιά του είναι να έρθουμε σε επαφή με ταινίες του. Γι’ αυτό το λόγο το beasty-press σας προτείνει μερικά από τα αριστουργήματα του μεγάλου Ιάπωνα σκηνοθέτη Γιαζουχίρο Όζου.
Ταξίδι στο Τόκιο (1953)
Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι επισκέπτεται τα παιδιά του στο Τόκιο. Εκείνοι εξαιτίας υποχρεώσεων τους στέλνουν για ξεκούραση στο θέρετρο Ατάμι. Το ζευγάρι θα βρει πραγματική συντροφιά όχι στα παιδιά τους, αλλά στην νεαρή χήρα νύφης τους. Ταινία–σταθμός στην καριέρα του. Βαθιά ανθρώπινη και συγκινητική, καταπιάνεται με το χάσμα γονέων-παιδιών που δημιούργησε η μοντερνοποίηση της Ιαπωνίας, την έλλειψη επικοινωνίας και την μοναξιά που βιώνουν ο καθένας με τον δικό του τρόπο.
«Οι μέρες περνούν και τίποτα δεν συμβαίνει. Νιώθω τόσο μόνη. Μοιάζει η καρδιά μου σαν να περιμένει για κάτι.»
Το τέλος της άνοιξης (1949)
Η Νορίκο, 27 χρονών, απολαμβάνει την ζωή φροντίζοντας τον πατέρα της. Κάποια στιγμή ο πατέρας και η θεία της αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να φτιάξει την ζωή της και προσπαθούν να την πείσουν να παντρευτεί. Μόνο που αυτή επιμένει στην ζωή με τον πατέρας της… Μία υπέροχη σχέση πατέρας και κόρης, ίσως από τις καλύτερες του κινηματογράφου. Μία σχέση αμοιβαίου σεβασμού, αγάπης αλλά και πόνου κατά τον αποχαιρετισμό. Ενός αναγκαίου αποχαιρετισμού για να ξεκινήσει η Νορίκο την δική της ζωή. Μίας άνοιξης που μπορεί να άργησε αλλά ήρθε τελικά. «Η ευτυχία δεν είναι κάτι που περιμένεις. Είναι κάτι που δημιουργείς μόνος σου». Οι ταινίες «Αρχή του καλοκαιριού», «Αρχή της άνοιξης», «Τέλος του φθινοπώρου», βρίσκονται στην ίδια λογική του γάμου μίας νέας κοπέλας με ελάχιστες διαφορές στην πλοκή, αλλά πάντα με την πανέμορφη ύπαρξη της αγαπημένης του ηθοποιού Σετσούκο Χάρα.
Καλημέρα (1959)
Δύο παιδιά ξεκινούν μία απεργία πείνας προκειμένου να πείσουν τους γονείς τους να τους αγοράσουν τηλεόραση. Μία απίστευτα χιουμοριστική, ευδιάθετη και ανέμελη ταινία όπως και οι μικροί πρωταγωνιστές της. Οι μεγάλοι συνεχίζουν τις ζωές τους στο πλαίσιο της καθημερινότητας τους με γείτονες, κουτσομπολιά, φιλίες και αστείες παρεξηγήσεις. «Θυμάμαι κάποιον που είπε ότι η τηλεόραση παράγει κοινωνίες ηλίθιων».
Χορταράκια στον άνεμο (1959)
Ένας θιάσος φτάνει σε μία μικρή παραλιακή πόλη. Ο αρχηγός τους, Αράσι πηγαίνει να συναντήσει εκεί τον πρώτο του έρωτα και τον γιο του Ογιόσι, που τον νομίζει ως θείο. Η ερωμένη του Αράσι ζηλεύει αυτήν την επίσκεψη και παροτρύνει μία νεαρή ηθοποιό να αποπλανήσει τον Ογιόσι. Η ταινία κινείται στο ίδιο πλαίσιο, θεματικά και αισθητικά, περιγράφοντας τις συνήθειες των καθημερινών ανθρώπων του νησιού και των προσωπικών σχέσεων ανάμεσα στα άτομα.
«Η ζωή είναι ένα άγνωστο μάθημα».
Ένα φθινοπωρινό απόγευμα (1962)
Ένας χήρος πατέρας προτρέπει την ενήλικη κόρη του παντρευτεί. Η τελευταία του ταινία καθώς ένα χρόνο μετά απεβίωσε. Μία ταινία που περιλαμβάνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τον ανέδειξαν ως έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του παγκόσμιου κινηματογράφου. «Στο τέλος περνάμε τις ζωές μόνοι μας».
Πηγή εικόνας εξωφύλλου:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tokyo_Monogatari_1953.jpg.
