Τον τελευταίο καιρό, έρχονται στο φως της δημοσιότητας ολοένα και περισσότερες εξομολογήσεις, από ανθρώπους που έχουν υποστεί είτε σεξουαλική παρενόχληση και βιασμό, είτε εκφόβισμό πάσης φύσεως (bullying). Πέρα από τον αποτροπιασμό και την απογοήτευση που νιώθει η πλειοψηφία του κόσμου στο άκουσμα τέτοιων ειδήσεων, πάντα θα υπάρξει μία μερίδα ανθρώπων, η οποία όχι μόνο καταλογίζει την μεγαλύτερη ευθύνη στο θύμα, αλλά εξανίσταται, γιατί θεωρεί, ότι τέτοιου είδους δηλώσεις έχουν γίνει μόδα και εισιτήριο φιλοξενίας σε στήλες περιοδικών και τηλεοπτικών παραθύρων. Πριν, όμως, βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα και να βαφτίσουμε τα θύματα «έμμεσους θύτες», ας ψάξουμε λίγο καλύτερα τους λόγους για τους οποίους ένας άνθρωπος επιλέγει να κρατήσει κάτι τέτοιο για τον εαυτό του.
Οι λόγοι είναι πολλοί. Πέρα από το στάδιο της αντιμετώπισης του σοκ και της αποδοχής του γεγονότος, η εσωστρέφεια που προκύπτει έχει να κάνει κυρίως με την κοινωνία. Ο σεξισμός είναι ένα πρόβλημα τεράστιας σημασίας. Όταν μία γυναίκα παρενοχλείται σεξουαλικά, ή πέφτει θύμα βιασμού, οι μισές (και πλέον) αντιδράσεις, ρίχνουν την ευθύνη στο θύμα. Οι ενδυματολογικές επιλογές, η «προκλητική» συμπεριφορά και διάφοροι άλλοι παράγοντες, απαλλάσσουν τους βιαστές από την ευθύνη της πράξης τους, σύμφωνα με τους «ανθρωπολόγους» της συντήρησης και της κοινωνικής σαπίλας. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με ομοφυλόφιλους άντρες που πέφτουν θύματα είτε σεξουαλικής παρενόχλησης, είτε ρατσιστικής επίθεσης. Ατάκες του τύπου «Μα καλά, δεν βλέπει πώς είναι;», ή «Έτσι που κουνιέται πώς να μην φάει ξύλο…», μονοπωλούν το κοινωνικό λεξιλόγιο του Έλληνα στο άκουσμα τέτοιων περιστατικών.
Παρόλα ταύτα, πέρα από τον σεξισμό και την προκατάληψη, υφίσταται και ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, που δεν είναι άλλος από τον φόβο. Ο φόβος της κοινωνικής απομόνωσης, είναι ένας πολύ ισχυρός ανασταλτικός πράγοντας. Ειδικά όταν το άτομο, που έχει υποστεί κάτι τόσο σοβαρό, αντιμετωπίζεται σαν να έχει μία ανίατη και μεταδοτική ασθένεια, η οποία θα εξαπλωθεί παντού και θα προσβάλλει τους πάντες. Συν τοις άλλοις, οι λίγο πιο «ευαίσθητοι», χαρίζουν απλόχερα τον οίκτο τους στον «ασθενή». Τα βλέμματα αηδίας και παρηγοριάς, οι πισώπλατοι ψίθυροι, η ανοχή απέναντι στον θύτη και η καταδίκη του θύματος, είναι ό,τι έχει να προσφέρει αυτή η κοινωνία.
Πού βρίσκουν, όμως, γόνιμο έδαφος αυτές οι συμπεριφορές; Η απάντηση βρίσκεται στους συντηρητικούς κύκλους και στους εκπροσώπους του, οι οποίοι έχουν αδιάκοπα δημόσιο λόγο. Φανατικοί χριστιανοταλιμπάν, κεκαλυμμένο φασίστες με προσωπεία προοδευτικού συντηρητισμού στις μούρες τους και εκκλησιαστικοί κύκλοι, καλλιεργούν το έδαφος της κοινωνικής κατακραυγής. Και όλα αυτά, λαμβάνουν χώρα σε μία κοινωνία, όπου μέχρι πριν από 40 χρόνια οι γυναίκες τύγχαναν κοινής αντιμετώπισης με τα γαϊδούρια και οι ομοφυλόφιλοι απολύονταν από τις δουλειές τους, ξυλοκοπούνταν και δολοφονούνταν. Ζούμε σε μία κοινωνία, όπου οι ένοχοι της μεγαλύτερης υπόθεσης εκφοβισμού και δολοφονίας των τελευταίων χρόνων (υπόθεση Γιακουμάκη), πέρασαν απαρατήρητοι, λόγω του ότι μεσολάβησε πρώην βουλευτής της «κεντροδεξιάς» παράταξης!
Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι, ότι η εξομολόγηση μίας τέτοιας εμπειρίας δεν είναι μόδα. Ούτε το «χρυσό εισιτήριο» των κιτρινιστών για την πρωτιά στην κούρσα της AGB. Είναι μία πράξη που απαιτεί θάρρος και τόλμη. Ο ένας παίρνει θάρρος από τον άλλον και ανοίγεται, ψάχνοντας τρόπο να αποβάλλει και να ξορκίσει αυτό που του συνέβη. Ξεπερνούν τα όρια του εκβιασμού, που τίθενται από ένοχους προϊσταμένους, συναδέλφους, συμμαθητές, συμφοιτητές. Όταν πνίγεσαι από το δίκιο και την αγανάκτηση, ή όταν η τρέλα σού χτυπάει την πόρτα, ο φόβος της απόλυσης και του αν θα σε πουν οι άλλοι, «πουτάνα», «καρφί», «αδερφή» και άλλα πολλά, εξαφανίζεται.
Η δίψα για απονομή δικαιοσύνης, δεν είναι συνοδευτικό για τον καφέ. Ούτε η μουσική επένδυση που βγαίνει από την τηλεόραση την ώρα του φαγητού.
Είναι αδιαμφισβήτητη ανάγκη και ακρογωνιαίος λίθος μιας δημοκρατικής κοινωνίας!
Σωστά όλα αυτά, αλλά δεν μπορεί να μην στηλιτεύσει κανείς την υποκρισία των διασήμων της show-biz: άνθρωποι που εκμεταλλεύονταν επί τόσα χρόνια το σύστημα που τους απέφερε πλούτο, διασημότητα και (έμμεσα) εξουσία, τώρα αποκαλύπτουν και καταγγέλλουν πρόσωπα και καταστάσεις, ενίοτε με καθυστέρηση… δεκαετιών (κατά τη διάρκεια των οποίων συνέχιζαν να συνεργάζονται και να συναγελάζονται δημόσια με αυτούς τους οποίους τώρα καταγγέλλουν!). Επιπλέον, καταγγέλλουσες και καταγγέλλοντες συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στα πλαίσια διαφημιστικών και προωθητικών ενεργειών (πχ τελετές κινημ/φικών βραβεύσεων), οι οποίες είναι (πάνω και πέρα από οτιδήποτε άλλο) πλατφόρμες προώθησης μηντιακών συμφερόντων και της ατομικής καριέρας κάθε συμμετέχοντα!
Το να θες να παραμείνεις στον χώρο της show-biz ως εξέχον μέλος της, ενώ την ίδια στιγμή καταγγέλεις τα άλλα “εξέχοντα μέλη” της, απαιτεί τόσους συμβιβασμούς κι οδηγεί σε τέτοιες αντιφάσεις, ώστε καταντά σκέτη υποκρισία!
Το ότι μία γυναίκα διάσημη δεν καταγγέλλει την σεξουαλική παρενόχληση που υφίσταται ή υπέστη, έχει κοινή βάση με την στάση σιωπής μίας άσημης γυναίκας: την απώλεια εργασίας. Αναμφίβολα μία σταρ του Χόλυγουντ έχει και περισσότερα μέσα για να μιλήσει και χρήματα για να αντέξει την απόλυσή της, αλλά ο λόγος, θεωρώ, παραμένει ο ίδιος.
Εξαιρετικό το άρθρο σου. Μου άρεσε πάρα πολύ η τοποθέτησή σου και θεωρώ πως έχεις απόλυτο δίκιο. Κάθε άνθρωπος που υφίσταται οποιοδήποτε είδος παρενόχλησης είτε αυτό παίρνει τη μορφή σεξουαλικής ή σωματικής ή ψυχολογικής κακοποίησης, έχει κάθε δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του προστατεύοντας την ίδια στιγμή χιλιάδες άλλους ανθρώπους που θα μπορούσαν να είναι στη θέση του.
Ακριβώς Χρύσα! Και σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τα καλά σου λόγια!