Ο Gabriel Marino ήρθε στην Ελλάδα από την γενέτειρα του τη Αργεντινή μόλις πριν λίγα χρόνια κουβαλώντας μια μεγάλη εμπειρία πάνω στο Αργεντίνικο tango.
Τον Ιούλιο του 2011 στέφθηκε πρωταθλητής Ευρώπης στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό στο Τορίνο της Ιταλίας και βρέθηκε ως φιναλίστ στον παγκόσμιο διαγωνισμό του Buenos Aires.
Πλέον, διδάσκει, χορεύει και χορογραφεί στην Ελλάδα και περιοδεύει στο εξωτερικό για παραστάσεις και σεμινάρια σε Αργεντινή, Αγγλία, Τουρκία, Γερμανία και Ιταλία. Έχει διαμορφώσει τη σχολή “El Abrazo” με την ιδέα να δημιουργήσει έναν χώρο αφιερωμένο στο αυθεντικό tango σε όλες τις μορφές του και σε όλα τα επίπεδα. Η σχολή επίσης προσφέρει μαθήματα ευρύτερης χορευτικής παιδείας για όποιον θέλει να έχει μια σφαιρική παιδεία πάνω στον χορό, αλλά και για την αναψυχή τους.
Για περισσότερε πληροφορίες σχετικά με την σχολή “El Abrazo” θα βρείτε πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο: http://www.elabrazotango.gr/
Συνέντευξη:
Ποιο είναι το πλήρες σου όνομα Gabriel Marino; Έχουμε συνηθίσει τους Λατίνους με μεγάλα ονόματα.
Το όνομα μου ολόκληρο είναι Gabriel Sebastian Marino.
Άρα έχεις δύο ονόματα ή είναι όνομα του πατέρα σου, της μητέρας σου ή του παππού σου;
Είναι συνηθισμένο το να έχει κάποιος από την Αργεντινή δύο ονόματα. Gabriel είναι το όνομά μου και το Sebastian το έβαλε τελευταία στιγμή ο πατέρας μου επειδή θυμήθηκε τον παππού του, δηλαδή τον πρόπαππού μου. Μου έδωσε λοιπόν το όνομά του προς τιμήν του. Αλλά προφανώς πάντα χρησιμοποιούμε το πρώτο όνομα περισσότερο.
Κατάγεσαι από την Αργεντινή, από πού ακριβώς; Σε ποιο μέρος γεννήθηκες και μεγάλωσες;
Εγώ κατάγομαι από μια πόλη που ονομάζεται Rosario. Είναι σχετικά κοντά με το Buenos Aires, 300 χιλιόμετρα απόσταση περίπου. Θεωρείται η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αργεντινής. Έχει περίπου 1.000.000 κατοίκους! Είναι μια πόλη συνδεδεμένη με την τέχνη και πολλοί καλλιτέχνες έχουν συνδεθεί μαζί της. Μουσικοί και χορευτές.
Η οικογένεια σου από πόσα παιδιά αποτελείται;
Από τρία. Έναν αδερφό μεγαλύτερο από εμένα, εμένα και την αδερφή μου που είναι λίγο μικρότερη.
Πως ήταν τα παιδικά- μαθητικά σου χρόνια στην Αργεντινή;
Άνηκα σε μια οικογένεια της μεσαίας τάξης ας πούμε της Αργεντινής με όλες τις δυσκολίες που αυτό συμπεριλαμβάνει. Η μεσαία τάξη της Αργεντινής δεν είναι η συνηθισμένη μεσαία τάξη. Όταν αναφέρουμε συνήθως μια οικογένεια μεσαίας τάξη έχουμε στο μυαλό μας μια οικογένεια που ζει άνετα όμως εμείς είχαμε πολλές δυσκολίες. Μιλάμε για την περίοδο του 1990 στην Αργεντινή τώρα. Εγώ μεγάλωσα στο κέντρο της πόλης.
Τι είναι αυτό με το οποίο ασχολήθηκες από μικρή ηλικία. Έχεις σπουδάσει κάτι άλλο ή ασχολήθηκες κατευθείαν επαγγελματικά με τον χορό μόλις ολοκλήρωσες το σχολείο;
Από μικρός πάντα είχα μια αγάπη να βρίσκομαι στη σκηνή. Ο αδερφός μου ασχολούταν επίσης με το θέατρο και εγώ από μικρός πάντα συμμετείχα λίγο σε όλο αυτό τον κόσμο και μου άρεσε πολύ. Πήγα και σε μουσικό ωδείο από μικρός. Η σκηνή, η μουσική, η κίνηση είναι πράγματα που μου άρεσαν πάντα πάρα πολύ. Ήμουν και από τη φύση μου υπερκινητικός. Η σκηνή, η μουσική και η κίνηση είναι τρία πράγματα που συνδυάζονται στον χορό.
Δεν σπούδασα λοιπόν τίποτε άλλο. Είχα ξεκινήσει να σπουδάσω μουσική. Υπήρξε βέβαια και μια χρονιά που γράφτηκα στο πανεπιστήμιο να σπουδάσω ιστορία. Είχα όμως ήδη ανακαλύψει τον χορό και είχα καταλάβει ότι αυτό θα ήταν η ζωή μου. Οπότε δεν παρέκλινα από αυτό.
Πότε άρχισες λοιπόν να μαθαίνεις τανγκό;
Ξεκίνησα από τα 18 τον χορό γενικά. Συγκεκριμένα ξεκίνησα να μαθαίνω τους παραδοσιακούς χορούς της Αργεντινής. Σε αυτό το συγκρότημα που ξεκίνησα να χορεύω, χορεύαμε και τανγκό αλλά πολύ επιφανειακά. Μαθαίναμε κάποιες φιγούρες δεν μαθαίναμε καλά το τανγκό.
Όταν ξεκίνησα να χορεύω σοβαρά το τανγκό ήταν όταν γνώρισα μια κοπέλα που με χόρευε και χόρευε πολύ καλά τανγκό. Ήταν λίγο μεγαλύτερη από εμένα και μου έμαθε κάποια πράγματα. Μετά ταξιδέψαμε στο Buenos Aires από τη Rosario και αλλού για να μάθουμε περισσότερα. Τότε ήμουν 20 χρονών όταν ξεκίνησα με το τανγκό. Σε εκείνη την ηλικία ξεκίνησα να κάνω και μαθήματα μπαλέτο. Αυτό το μπαλέτο μου είχε γίνει εμμονή. Τρία χρόνια ασχολήθηκα επαγγελματικά και ταυτόχρονα φυσικά χόρευα και τανγκό, ποτέ δεν σταμάτησα εντελώς. Οπότε τα τρία πρώτα χρόνια επίσημα ήταν στο μπαλέτο και μετά με το τανγκό.
Πως πήραν οι γονείς σου την απόφαση αυτή δεδομένου ότι πολλές φορές τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα θεωρούνται χόμπι και όχι κανονικό επάγγελμα από το οποίο μπορείς να ζήσεις;
Οι γονείς μου εμένα με στηρίξαν αρκετά. Περίμεναν με πολύ υπομονή θα έλεγα να βρω κάτι να ασχοληθώ, το οποίο θα μου άρεσε. Εντάξει, αυτό που μου έλεγε συχνά ο πατέρας μου είναι ότι θα καταλήξω να έχω ένα περίπτερο αλλά με στήριζε παράλληλα και έλεγε «άμα αυτό θέλεις πραγματικά εγώ θέλω να σε δω τουλάχιστον να ασχολείσαι σοβαρά με αυτό». Δούλευα όμως ως χορευτής μέχρι και τα 23 μου που πήγα στο Buenos Aires να ζήσω μόνος μου. Οι γονείς μου είχαν αρκετή υπομονή και φαντάζομαι οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι τους άρεσε και σε εκείνους οι τέχνες γενικά, η μουσική, ο χορός. Ο χορός βέβαια όχι και τόσο πολύ.
Τι επαγγέλλονταν οι γονείς σου;
Οι γονείς μου και οι δύο ήταν ψυχολόγοι.
Άρα οι γονείς σου δεν είχαν καμία σχέση με τον χορό;
Οι γονείς μου όχι. Είχαν όμως σχέση με τις τέχνες. Ο πατέρας μου έπαιζε πιάνο και η μητέρα μου ενώ ήταν ψυχολόγος έβγαλε και σχολή Καλών Τεχνών. Τους αρέσει η τέχνη αλλά όχι ο χορός ιδιαίτερα.
Οι δάσκαλοι στους οποίους έμαθες να χορεύεις ήταν μεγάλα ονόματα της εποχής εκείνης;
Έχω μάθει πράγματα από πολλούς και λίγο από τον καθένα. Έχω μάθει, ευτυχώς, πολλά από γυναίκες. Είχα την τύχη να χορεύω με γυναίκες που μπορούσαν να με μαθαίνουν κάποια πράγματα. Όπως προανέφερα, με την γυναίκα αυτή που χορεύαμε μαζί στη Rosario χορεύαμε για δύο χρόνια και εκείνη είχε χορέψει πολύ περισσότερο από εμένα και με έβαλε στον κόσμο του τανγκό μαθαίνοντας μου τα βασικά που ήταν όμως πολύ σημαντικά. Μετά στο Buenos Aires μαθήτευσα δίπλα σε διαφορετικούς δασκάλους και με διαφορετικά στυλ. Πάντα είχα την τάση και την περιέργεια να μάθω δίπλα στους παλιούς. Θεωρούσα ότι μπορούσαν να μου μεταφέρουν κάτι πιο ουσιαστικό. Έχω κάνει με δασκάλους και milongueros που χόρευαν θα λέγαμε σχεδόν στη χρυσή εποχή του τανγκό του Buenos Aires. Έχω κάνει και με πιο σύγχρονους και μοντέρνους δασκάλους. Από αυτούς πήρα άλλα πράγματα, πιο τεχνικά ίσως, γιατί οι παλιοί δεν μπορούσαν να σου μεταφέρουν με τεχνική κάποια πράγματα. Οι παλιοί είχαν άλλα πράγματα που μπορούσαν να σου μεταδώσουν.
Το κίνημα του Nuevo(Tango Nuevo) και των πιο μοντέρνων στοιχείων πότε ξεκινάει, εσύ το πρόλαβες; Πρόλαβες να δεις διαμάχη μεταξύ σχολών. Υπήρχε τέτοιο κλήμα όσο ήσουν μαθητής στην Αργεντινή ή συνέβη αργότερα;
To Tango Nuevo ξεκινάει αν δεν κάνω λάθος τέλη του 1990-2000 αλλά γίνεται μόδα λίγο αργότερα και κυρίως στη Ευρώπη. Θα γίνει και στην Αργεντινή και χορεύεται ακόμα αλλά όχι τόσο πολύ στο Buenos Aires. Στην Ευρώπη έπιασε πολύ το Tango Nuevo. Εγώ έχω δοκιμάσει στοιχεία Tango Nuevo, αυτά που λέμε εκτός άξονα, που δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια υπερβολή σε πράγματα που υπήρχαν ήδη από παλαιότερα και πριν το Tango Nuevo. Απλά προσπάθησαν να σπάσουν κάποια πράγματα του παραδοσιακού τανγκό όπως είναι η αγκαλιά, ο τρόπος περπατήματος και για εμένα και την κομψότητα που χαρακτηρίζει το τανγκό. Όλα αυτά, για εμένα, λίγο χάνονται με το Tango Nuevo. Θεωρώ φυσικά πως είχε μια μικρή συνεισφορά. Πολύς κόσμος ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το τανγκό χάρη στο Tango Nuevo και πολύς νέος κόσμος μάλιστα που ίσως να μην είχε ξεκινήσει αλλιώς.
Οι νέοι στην Αργεντινή συνήθιζαν να μαθαίνουν τανγκό ή ήταν σπορ μεγαλύτερη ηλικίας;
Τώρα στο Buenos Aires διδάσκουν σε πολύ μικρά παιδιά, από ηλικία δημοτικού το οποίο είναι πολύ ωραίο και μου αρέσει πάρα πολύ. Όταν όμως εγώ ξεκίνησα δεν ήταν πολύ συνηθισμένο. Η αλήθεια είναι, επειδή μιλάμε για Αργεντινή, υπήρχαν πάντα αυτοί που θα ασχολούνταν από μικροί. Όμως η πλειοψηφία των νέων τότε δεν χόρευαν τανγκό.
Τι σε έκανε να φύγεις από την Αργεντινή εν τέλει;
Τίποτα δεν με έκανε να φύγω από την Αργεντινή. Ποτέ δεν αποφάσισα να φύγω. Εγώ είχα έρθει εδώ με ένα συγκρότημα για να δουλέψουμε πέντε μήνες στο «Αθηνών Αρένα». Είχα αφήσει κάποιες δουλειές στη μέση στην Αργεντινή και είχα σκοπό να γυρίσω. Είχα γνωρίσει την πρώτη μου παρτενέρ εδώ στην Ελλάδα. Μετά γνώρισα και εκείνη που μετά έγινε και η γυναίκα μου. Οπότε είναι πράγματα που με έκαναν να μείνω. Επειδή έχω Ιταλικό διαβατήριο, μπόρεσα να μείνω χωρίς φόβο στην Ελλάδα. Σιγά σιγά χωρίς να το καταλάβω έμεινα. Σχεδόν είχα πει όχι στο ταξίδι εξαρχής επειδή μου φαινόταν πάρα πολύ αυτό το 5 μήνες έξω από την Αργεντινή. Τελικά έκατσα 9 χρόνια.
Ποια είναι η χρονιά που άρχισες όμως να σκέφτεσαι ότι τελικά, όντως, θα μείνεις εδώ;
Σου λέω δεν το είπα ποτέ. Φαντάζομαι το παραδέχθηκα όταν έκανα την πρόταση γάμου στη γυναίκα μου.
Μετάνιωσες ποτέ την απόφασή σου να μείνεις στην Ελλάδα;
Το «μετανιώνω» είναι πολύ βαριά λέξη. Δεν μετανιώνω, είμαι πολύ καλά εδώ. Μου λείπει όμως η Αργεντινή και ποτέ μέχρι και σήμερα δεν έχω παραδεχθεί ότι θα μείνω για πάντα στην Ελλάδα. Έχω τη φαντασίωση ότι θα γυρίσω πίσω. Συμβαίνει αυτό λίγο. Επίσης σκέφτομαι πάρα πολύ τους γονείς μου. Και τα αδέρφια μου βρίσκονται μακριά διασκορπισμένα στην Ευρώπη για αυτό.
Έζησες τον ερχομό του ΔΝΤ στην Αργεντινή και Capital Controls. Ποια είναι η άποψη σου για την πολιτική που άσκησε στην χώρα σου; Πως σου φάνηκε όταν έπρεπε να το ξαναζήσεις και στην Ελλάδα;
Είναι διαφορετικά πράγματα για εμένα σε δύο εντελώς διαφορετικές στιγμές της ζωής μου. Όταν τα πράγματα πήραν την κατηφόρα στην Αργεντινή, εγώ ήμουν 21 χρονών. Δεν είχα δουλειά, δεν είχα τίποτα εκείνη τη στιγμή. Ήταν πάρα πολύ έντονο εκεί. Είναι τρομερό το να ξέρεις ότι είσαι σε μια χώρα που μπορεί να ταΐσει δέκα φορές τον πληθυσμό της, που έχει περισσότερες αγελάδες παρά ανθρώπους και να υπάρχουν άνθρωποι που πεινάνε. Είχαν βγει φωτογραφίες με παιδιά που πεινάγανε και ήταν σαν τα παιδιά της Αφρικής. Είχαν ετοιμάσει τα χρήματα να φύγουν από τη χώρα και ξεκίνησαν και τα Capital Controls. Στη συνέχεια υπήρξαν κάποιες οργανωμένες λεηλασίες, σίγουρα οργανωμένες. Όλο αυτό ήταν σαν μια έκρηξη κακών. Είχαν βάλει και στρατιωτικό νόμο ώστε οι άνθρωποι να μην μπορούν να βγαίνουν από τα σπίτια τους μετά τις 10 το βράδυ. Ήταν πιο έντονο από ότι ήταν στην Ελλάδα. Εγώ τότε είχα την αίσθηση ότι αυτό ήταν ο πάτος, ότι δεν πήγαινε πιο κάτω από αυτό.
Η διαφορά με την Ελλάδα είναι ότι εγώ δεν το ένιωσα τόσο έντονα όλο αυτό ενώ γίνεται ακόμα. Το έζησα βέβαια ως επαγγελματίας και υπήρχε άγχος και με τα χρήματα στην τράπεζα και με το δημοψήφισμα.
Έχουν αρχίσει να διορθώνονται τα πράγματα στην Αργεντινή;
Η Αργεντινή δεν διορθώνεται. Είναι μια χώρα που κάθε 5-6 χρόνια θα έχει μια κρίση. Αλλά εντάξει, μετά από αυτό έζησα και μια περίοδο ανάπτυξης, έστω θεωρητικής, της Αργεντινής. Θεωρητικά η οικονομία άρχιζε να ακμάζει. Βλέπαμε τουρίστες και εδώ στην Ευρώπη να κάνουν διακοπές. Τώρα πάλι έχουμε ύφεση και η οικονομία βυθίζεται και φυσικά το αιώνιο πρόβλημα της Αργεντινής ο πληθωρισμός.
Πολλοί Έλληνες θα αναρωτιούνται τώρα, πως έγινε αυτή η θεωρητική έστω οικονομική ανάπτυξη της Αργεντινής τότε;
Από οικονομικής πλευράς λοιπόν, η Αργεντινή βγήκε από αυτή την ισοτιμία που είχε με το δολάριο. Η Αργεντινή βέβαια ποτέ δεν είχε εγκαταλείψει το νόμισμά της ωστόσο. Βγήκε όμως από αυτή την ισοτιμία οπότε ξεκίνησε η εθνική βιομηχανία να αναπτύσσεται και να παράγει, να εξάγει, να εισάγει και να αναπτύσσει τον τουρισμό της. Η soya ξεκίνησε να πουλάει πολύ και ακριβά. Όλα αυτά έδωσαν ώθηση στο να αναπτυχθεί και η υποδομή της χώρας. Όλα αυτά έδωσαν ελπίδα αλλά δεν υπήρχε μια καλή κυβέρνηση να το διαχειριστεί σωστά. Η Αργεντινή είναι μια δύσκολη χώρα πιο δύσκολη από την Ελλάδα. Αν και μιλάμε για δύο τελείως διαφορετικές καταστάσεις. Για την Ελλάδα ήταν δύσκολο να εγκαταλείψει το ευρώ γιατί δεν είχε πια δραχμή. Δεν ξέρω βέβαια πολύ καλά τα οικονομικά της Ελλάδας αλλά βλέπω μια χώρα όχι και τόσο διεφθαρμένη, τουλάχιστον συγκριτικά με την Αργεντινή. Αυτή τη στιγμή η Αργεντινή έχει περισσότερη ανεργία από την Ελλάδα. Οι άνθρωποι δουλεύουν για πολύ λίγα χρήματα, υπάρχει πληθωρισμός, η χώρα δεν είναι ασφαλής, υπάρχουν παντού ναρκωτικά, υπάρχουν πολλά προβλήματα.
Φεύγουμε από την Αργεντινή λοιπόν και πάμε στην Ελλάδα πάλι. Παρατηρούμε ότι μιλάς πολύ καλά τα ελληνικά. Σε δυσκόλεψε η διαδικασία εκμάθησης της γλώσσας;
Ευχαριστώ για το κομπλιμέντο γιατί εγώ νιώθω πολύ άγαρμπος όταν μιλάω αυτή τη γλώσσα. Την έμαθα μόνος μου, δεν πήγα σε κάποιο φροντιστήριο. Αλλά με ενδιέφερε για αυτό μάλλον τα κατάφερα, μου φαινόταν πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα. Έμαθα με ένα βιβλίο που το είχα παντού μαζί μου και με ένα λεξικό φυσικά που κουβαλούσα παντού. Βοήθησε στη συνέχεια και η γυναίκα μου η Μαίρη. Στην αρχή ο κόσμος επικοινωνούσε μαζί μου στα αγγλικά. Είναι δύσκολο να μάθεις μια γλώσσα όταν όλοι σου μιλάνε στα αγγλικά. Η Μαίρη ξεκίνησε με τη μια να μου μιλάει μόνο στα ελληνικά. Έτσι, σκληρή.
Όταν ερωτευτήκατε πως έγινε, στα αγγλικά;
Όχι στα ελληνικά!
Αισθάνθηκες ποτέ ρατσισμό από τους Έλληνες;
Όχι ιδιαίτερα. Εντάξει, η ηλιθιότητα υπάρχει παντού. Πάντα θα υπάρχει όπως και στην Αργεντινή. Αλλά εδώ θα έλεγα ότι αισθάνθηκα το αντίθετο. Ακόμα και όταν παίρνω ένα ταξί και μιλάω με τον ταξιτζή πάντα κάτι ξέρουν για την Αργεντινή. Βγάζουν μεγάλη αγάπη, ίσως λόγω του ποδοσφαίρου. Οι Έλληνες μιλάνε και για την παρόμοια κουλτούρα που έχουμε. Εντάξει, έχουν υπάρξει κάποια άσχημα περιστατικά, κάποια μικρά πραγματάκια, ακόμα και στον χώρο του τανγκό. Αλλά εν τέλει τίποτα το τόσο ιδιαίτερο για να αναφέρω. Στις αρχές που οι δυσκολίες είναι πάντοτε περισσότερες επειδή υπάρχει ο τοίχος της γλώσσας. Μου έχουν συμβεί και τα καλά και τα κακά και μάλιστα χαρακτηριστικά μέσα σε μια μέρα κιόλας. Θυμάμαι στο μετρό ας πούμε μια γυναίκα που μου φέρθηκε πολύ επιθετικά και δεν με άφνε να κατέβω. Μου φάνηκε ρατσιστικό αυτό. Μετά όμως που έψαχνα να βρω ένα δρόμο και ρώταγα, κάνει αναστροφή ένα μηχανάκι και έρχεται ο άνθρωπος που το οδηγούσε και με ρωτάει «που πας φίλε μου να σε πάω». Έχω νιώσει και την ξενοφοβία και το φιλόξενο.
Γενικά για τους Έλληνες ποια είναι η γνώμη σου εν τέλει;
Ότι μοιάζουμε πάρα πολύ.
Όταν ήρθες στην Ελλάδα πως μας βρήκες ως χορευτές του τανγκό; Έχουμε βελτιωθεί από τότε;
Όταν είχα έρθει εδώ, υπήρχε ακόμα πολύ η μόδα του Tango Nuevo. Υπήρχε σίγουρα λιγότερος κόσμος στον χώρο του tango και χαμηλότερο επίπεδο και στους επαγγελματίες και στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια όλα αυτά έχουν αλλάξει. Υπάρχουν καλοί χορευτές και καλοί δάσκαλοι και Αργεντίνοι και Έλληνες. Γενικά ακούω ωραία λόγια για την Ελλάδα και το πώς χορεύετε ιδίως στην Αθήνα από όσους έρχονται απέξω. Και όπως συμβαίνει και στην Αργεντινή, οι Έλληνες δεν σταματάνε εύκολα να χορεύουν. Μάλιστα στην Αργεντινή, όταν άρχισαν τα δύσκολα- η κρίση, ο κόσμος άρχισε να χορεύει πιο πολύ. Είναι μια διέξοδος. Το 2001 που ξέσπασε η οικονομική ύφεση της Αργεντινής έγιναν περισσότερες θεατρικές παραστάσεις από ότι είχαν γίνει στην Νέα Υόρκη. Φυσικά οι παραστάσεις με πολύ φθηνό εισιτήριο ή απλά να δίνει ο κόσμος ότι μπορεί και μιλάμε για πιο μικρές παραγωγές. Αλλά υπήρχε μεγάλη δραστηριότητα. Νομίζω ότι και εδώ συμβαίνει το ίδιο. Ξεκινάει να λειτουργεί η φαντασία για να δούμε πως θα τα καταφέρουμε.
Πως σου φάνηκε η χώρα μας από άποψη κλίματος σε σχέση με την Αργεντινή;
Στη Rosario από όπου κατάγομαι ο καιρός είναι παρόμοιος με εδώ. Η γεωγραφία είναι διαφορετική. Πρόκειται για μια μεγάλη χώρα η Αργεντινή. Η περιοχή που εγώ ήμουν ήταν δίπλα σε ένα τεράστιο ποτάμι, τουλάχιστον 5-6 χιλιόμετρα πλάτος με νησιά ενδιάμεσα. Αυτό έκανε τη Rosario να έχει πολύ υγρασία όπως και το Buenos Aires. Όταν έχει ζέστη έχει πολύ ζέστη και όταν έχει κρύο έχει πολύ κρύο. Δεν είναι μια χώρα με πολλές βροχές. Το κλίμα στην Ελλάδα είναι λίγο καλύτερο και το απολαμβάνω κι δεν έχει τόση υγρασία όση είχε στη Rosario.
Ποια είναι η επαφή σου με τους γονείς σου; Μιλάτε συχνά;
Εντάξει είναι η εποχή του Skype, του WhatsApp, του Viber που έχουν αντικαταστήσει ακόμα και το email. Παλιά, μιλάω για τα πρώτα χρόνια που ήμουν εδώ, επικοινωνούσαμε πολύ με email και με κανένα τηλεφώνημα. Τώρα με τις νέες εφαρμογές η επικοινωνία είναι πιο άμεση. Αυτό διευκολύνει πολύ τα πάντα. Επίσης προσπαθώ να πηγαίνω να τους επισκέπτομαι κάθε χρόνο, το πολύ κάθε δύο χρόνια. Που και που τους φέρνουμε και στην Ευρώπη. Τώρα βρίσκονται στη Ρώμη με τον αδερφό μου επειδή γεννήθηκε το ανηψάκι μου και ήρθανε να το γνωρίσουνε.
Τη σχολή πως την ξεκίνησες;
Την σχολή την ξεκίνησα 4-5 χρόνια πριν. Δούλεψα σε πολλά μέρη, σε πολλές σχολές χορού, κάποιες σχολές Latin. Δούλευα την μια μέρα στη μια σχολή, την άλλη μέρα σε μια άλλη και πολλές φορές την ίδια μέρα σε δύο διαφορετικές σχολές. Δούλεψα ειδικά με ομαδικά group. Κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να κάνω μια καλύτερη δουλειά, να κάνω κάτι που θα μείνει. Ένιωθα ότι δεν μπορούσα να κρατήσω μια σταθερότητα με εκείνο τον τρόπο ζωής. Έτσι ξεκίνησα να ψάχνω για έναν χώρο, να έχω σταθερούς μαθητές, για να μπορέσω να κάνω μια καλύτερη δουλειά και τελικά έγινε.
Η σχολή με έκανε να αγαπήσω την δουλειά μου σαν δάσκαλος. Η σχολή μου έδωσε την χαρά να βλέπω την βελτίωση του μαθητή. Γιατί πριν μπορεί να έβλεπα τη μια χρονιά τον μαθητή και του χρόνου να μην ξαναμάθαινα τι απέγινε. Αυτό σε κάνει να αγαπήσεις πολύ την διδασκαλία. Όχι επειδή απλά νιώθεις περήφανος για τον μαθητή που βελτιώνεται και μαθαίνει γρήγορα. Αλλά για τη διαδικασία. Αναλαμβάνεις κάποιον που δεν ξέρει τίποτα και μέσα σε δύο χρόνια να περπατάει με ευλυγισία, να ελέγχει την κίνηση, αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο. Είναι όμορφη η αίσθηση του να νιώθεις ότι έχεις κάνει κάτι καλά. Ο μαθητής είναι μια προέκταση του εαυτού σου προς τους άλλους.
Που γνώρισες την γυναίκα σου;
Ήταν μαθήτρια της πρώτης δασκάλας που είχα εδώ στην Ελλάδα. Εκείνη επέστρεψε στην Αργεντινή και μου άφησε κάποιες μαθήτριές της να τους κάνω μαθήματα. Μια από αυτές ήταν και η Μαίρη που έκανε μαθήματα μαζί με μια φίλη της. Γνωριστήκαμε σιγά σιγά. Είχα μια σχέση πριν που είχε τελειώσει πρόσφατα εκείνο το διάστημα. Ήμουν μόνος μου, πέρναγα διάφορα. Ήρθε όμως μια φορά να με δει σε ένα show και εκεί έγινε το κλικ.
Ποια είναι τα πιο μεγάλα σου επιτεύγματα στο χώρο του τανγκό; Ποια είναι τα σημαντικότερα βραβεία που έχεις κερδίσει;
Δεν έχω συμμετάσχει σε πολλούς διαγωνισμούς. Συμμετείχαμε μαζί με την Έλλη Καραδήμου στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό που έγινε στο Τορίνο το 2011 και βγήκαμε στην κατηγορία του Salon τέταρτοι και σε μια άλλη κατηγορία, αυτή του Escenario που είναι το τανγκό της σκηνής, βγήκαμε πρωταθλητές. Στο Παγκόσμιο μετά διαγωνισμό του Buenos Aires που συμμετείχαμε βγήκαμε τρείς φορές στον τελικό για την κατηγορία του Salon και μία φορά στον τελικό για το Tango Escenario. Αυτές είναι οι βασικές μου εμπειρίες όσον αφορά διαγωνισμούς.
Όσον αφορά τα ταξίδια γενικότερα;
Τα ταξίδια είχαν ξεκινήσει όταν χορεύαμε με την Έλλη, είχαμε ξεκινήσει να κάνουμε πάρα πολλά ταξίδια. Είχαμε μήνες που όλα τα Σαββατοκύριακα, ή έστω σίγουρα τρία από τα τέσσερα σαββατοκύριακα, είμασταν έξω. Μετά αυτό σταμάτησε λίγο. Σιγά, σιγά τώρα έχω ξαναρχίσει κάποια ταξίδια. Μου αρέσουν αλλά με μέτρο. Όταν είσαι εξαφανισμένος Δευτέρα με Παρασκευή μέχρι τις δώδεκα το βράδυ για μαθήματα στη σχολή και τα Σαββατοκύριακα έξω τα πράγματα είναι λίγο δύσκολα. Τα Σαββατοκύριακα τα εκτιμώ πάρα πολύ πλέον. Ιδίως τις Κυριακές γιατί τα Σάββατα κάνω μαθήματα, δουλεύω.
Κάτι που θα ήθελες να ξεχάσετε από κάποια Performance, κάποια αρνητική εμπειρία;
Εντάξει, υπήρχε μια περίοδος που ξεκίνησα να νιώθω λίγη πίεση στον εαυτό μου, πόσο καλός είμαι. Αυτό είχε αρχίσει να με πιέζει αλλά ευτυχώς το χειρίστηκα. Έχω ωριμάσει λίγο και έχω συνειδητοποιήσει ότι δεν αξίζει να τα σκέφτεσαι αυτά τα πράγματα και να τα βάζεις μέσα σου.
Αξιοσημείωτη εμπειρία ήταν όταν προσπάθησα να χορεύω όπως μου ζήτησε η παρτενέρ με την οποία συνήθιζα να χορεύω και είχα φτάσει στο σημείο να νιώθω πως δεν ήμουν εγώ. Πρόσθεσα κάποια πράγματα στο στυλ μου και ένιωθα πως δεν χόρευα εγώ. Είναι κάποια πράγματα που δεν πρέπει να τα επιτρέπουμε ποτέ στον εαυτό μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ ότι αυτό που κάνουμε το κάνουμε επειδή το αγαπάμε και για αυτό το κάνουμε. Πρώτα αγαπήσαμε κάτι και μετά αρχίσαμε να το βλέπουμε σαν επάγγελμα. Από τότε που κατάλαβα αυτά τα πράγματα, άρχισα να απολαμβάνω περισσότερο αυτές τις παραστάσεις και τις στιγμές που χορεύω, και νομίζω πως αυτό φαίνεται κιόλας.
Και ποια είναι η πιο ευτυχής εμπειρία σου στον χώρο του ταγκό;
Αν πάω πίσω, υπάρχουν αρκετές ευτυχισμένες εμπειρίες. Ας πούμε, το πρώτο μου φεστιβάλ- διαγωνισμός που συμμετείχα στην Rosario όταν ήμουν 21 χρονών. Όταν χόρεψα στο θέατρο Colon στην Αργεντινή, στο Buenos Aires, τρεις φορές, υπήρξε μια μεγάλη τιμή. Αντίστοιχη με το να χορεύω στο Ηρώδειο. Και αυτή φυσικά ήταν άλλη μια τρομερή στιγμή, το απόλαυσα. Και εγώ και η παρτενέρ μου. Και φυσικά όταν κερδίσαμε στο πρωτάθλημα του Τορίνο με την Έλλη. Θυμάμαι, επίσης, σε μια παρουσίαση που είχαμε κάνει εδώ στο Tango Greek Festival, στην Αθήνα το 2011. Ήταν επίσης από τις πιο ευτυχισμένες μου στιγμές που θυμάμαι, ο κόσμος ήταν υπέροχος, όλα ήταν υπέροχα.
Θα άλλαζες κάτι στην πορεία σoυ και στις επιλογές που έκανες ως προς την καριέρα σου;
Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι θα είχε γίνει άμα είχα γυρίσει στο Buenos Aires και είχα βρει εκεί παρτενέρ. Δεν παραπονιέμαι όμως για αυτά που έχω κάνει. Δεν μετανιώνω για τις επιλογές μου σε γενικές γραμμές. Είμαι εντάξει νομίζω με τον εαυτό μου. Έκανα λίγο από όλα, χόρεψα στις σκηνές, διάφορους χορούς. Παλιά αναρωτιόμουν τι θα είχε γίνει αν είχα ίσως λίγο περισσότερη προβολή, αλλά έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα σταμάτησε και αυτό να με απασχολεί τόσο πολύ. Απολαμβάνω αυτά που έχω, τους γονείς μου, τους μαθητές μου, αυτή τη ζωή που έχω τώρα.
Έτσι όπως είναι τα πράγματα στην Αθήνα τώρα, δεν πιστεύεις ότι έχουν εμφανιστεί πάρα πολλές σχολές χορού;
Ναι. Ίσως πολλοί με την κρίση έχουν αρπάξει την ευκαιρία για να έχουν μια δεύτερη δουλίτσα ή πρώτη κιόλας. Υπάρχουν δύο πλευρές. Από τη μία ανοίγουν δρόμους στον κόσμο για να ανακαλύψει το τανγκό. Από την άλλη ξεκινάει να διδάσκει πολύς κόσμος που ίσως δεν είναι έτοιμος να το κάνει. Αυτό. Σε άλλες χώρες που δεν έχουν οικονομική κρίση όπως εδώ δεν υπάρχουν τόσες πολλές σχολές χορού και αυτό είναι αξιοθαύμαστο. Στην Αθήνα έχουμε αυτή τη στιγμή, περίπου, 14 εξειδικευμένες σχολές χορού τανγκό. Είναι πάρα πολλές. Αποκλειστικά σχολές χορού τανγκό. Τουλάχιστον τις σχολές αυτές τις έχουν άνθρωποι που είναι έτοιμοι να διδάξουν. Το πρόβλημα είναι οι σχολές Latin που διδάσκουν λίγο από όλα και εν τέλει μπερδεύουν τον κόσμο ίσως. Διδάσκουν λίγο από όλα και εν τέλει δεν διδάσκουν τίποτα πολύ καλά!
Πιστεύεις ότι είναι ακριβό σπορ στην Ελλάδα το τανγκό;
Γενικά όχι. Ο κόσμος έχει πολλές επιλογές αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα με το τανγκό. Εντάξει, εγώ έχω δει μια τεράστια αλλαγή συμπεριφοράς του κόσμου στην Ελλάδα από τη στιγμή που ήρθα μέχρι τώρα, σχετικά με τα χρήματα. Δηλαδή από εκείνη την άνεση του «εγώ πληρώνω» , «εγώ κερνάω» φτάσαμε πλέον στο να υπολογίσουμε τα πέντε ευρώ το μήνα. Να σου κάνουν παζάρια για πέντε ευρώ το μήνα και λιγότερο. Και όμως πλέον φαίνεται αυτή η διαφορά. Εγώ ας πούμε προσπαθώ να κάνω ότι μπορώ, να κάνω καλύτερες τιμές στους μαθητές, στους φοιτητές, στους άνεργους. Και εντάξει εγώ μαζί με άλλους πέντε- έξι είμαστε και από τα ονόματα που είμαστε γνωστά στον χώρο του τανγκό. Αλλά υπάρχουν επίσης και μαθήματα που γίνονται δωρεάν. Τανγκό στο δρόμο ας πούμε, milongas. Υπάρχει ας πούμε μέχρι και η πρακτική του δύο ευρώ μαζί και με ένα ποτό. Υπάρχουν επιλογές. Δεν ξέρω αν ακόμα παρέχουν και δήμοι μαθήματα δωρεάν. Δεν ξέρω βέβαια σε σχέση με την ποιότητα τώρα τι γίνεται. Αλλά τουλάχιστον υπάρχουν φθηνά μαθήματα. Αλλά τα ομαδικά μαθήματα ακόμα και με τους πιο έμπειρους έχουν γίνει πλέον αρκετά φθηνά δεν είναι πολύ ακριβά νομίζω.
Στους Έλληνες τι τους αρέσει να χορεύουν Tango, Tango Nuevo, Tango Salon; Πως το βλέπεις εσύ αυτό; Λένε πως οι Έλληνες κάνουν επίδειξη-show off όταν πάνε να χορέψουν, δίνουμε έμφαση στην λεπτομέρεια και στην τεχνική ή έχουμε περισσότερο συναισθηματική φόρτιση;
Σιγά, σιγά υπάρχει μια εξέλιξη πάνω σε αυτό. Δηλαδή, τα γούστα των ανθρώπων αλλάζουν. Κανονικά κάποια είδη πρέπει να χορεύονται πιο ήρεμα και αυτό θεωρείται και το ιδανικό για τις milongas στο Buenos Aires. Είναι πιο φυσικός ο χορός, απλώνουμε περισσότερο τα βήματα ξεκινάει λίγο περισσότερο η δημιουργία και υπάρχει περισσότερη δημιουργικότητα. Στην Ελλάδα οι milongas δεν είναι τόσο συμπτυγμένες και ταλαιπωρείται ο κόσμος. Δεν είναι συνηθισμένοι οι Έλληνες σε κάτι τέτοιο. Θεωρώ όμως πως οι Έλληνες είναι ένας λαός που μπορεί να χορέψει πολύ όμορφα. Συνήθως δεν μου αρέσει να βάζω ταμπέλες στον κάθε λαό. Όμως επειδή έχω πάει και σε άλλες χώρες, για παράδειγμα στην Αγγλία, και πραγματικά δεν υπάρχει καμία σύγκριση. Όσοι χόρευαν καλά στην Αγγλία ήταν ξένοι, δεν ήταν Άγγλοι ή ήταν Έλληνες (γέλια). Υπάρχει προφανώς κάτι στην κουλτούρα που κάνει τους ανθρώπους να καταλάβουν λίγο περισσότερο ή όχι αυτό τον χορό. Νομίζω ότι σε αυτό πάλι είμαστε εμείς από την Αργεντινή με τους Έλληνες πολύ κοντά. Σιγά σιγά όμορφο θα ήταν ο κόσμος να καταλαβαίνει και τους στίχους από τα τραγούδια του τανγκό που και αυτό σιγά σιγά γίνεται. Είναι φοβερό πόσοι Έλληνες μιλάνε ισπανικά και χορεύουν τανγκό, είναι πολύ όμορφο αυτό.
Θυμάσαι ποτέ τον εαυτό σου να ήταν κακός χορευτή; Πως άλλαξε αυτό άμα ισχύει;
Κακός χορευτής είμαι ακόμα και τώρα. Νομίζω έχει αλλάξει πολύ το στυλ μου με τα χρόνια. Μου αρέσει περισσότερο να χορεύω τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια εξέλιξη και ελπίζω να συνεχίσει αυτό. Δεν θα σταματήσω να ψάχνομαι. Πολλές φορές η εξέλιξη δεν αφορά κάτι το τεχνικό αλλά κάτι που ωριμάζει μέσα σου και σε βοηθάει να εξελίσσεσαι λίγο παραπάνω. Η ζωή βέβαια δεν είναι μια συνεχής εξέλιξη, έχει τα πάνω και τα κάτω της. Η αλήθεια είναι πάντως ότι με τις φιγούρες και το τεχνικό κομμάτι, παρόλο που δεν βγαίνουν με την μία, δεν είχα δυσκολίες. Αυτά που έχω σίγουρα βελτιώσει και είναι πιο φυσικά είναι η στάση του σώματος, η αγκαλιά. Κάποια πράγματα βέβαια τα ψάχνεις δέκα χρόνια και παραπάνω να τα βρεις και να τα φτιάξεις.
Σου αρέσει ο πειραματισμός;
Πάντα πειραματίζομαι. Επίσης εμένα μου αρέσει να διδάσκω ένα τανγκό για να χορεύει ο κόσμος σε μια milonga. Από τα καλύτερα σημεία ενός χορού είναι το κοινωνικό κομμάτι. Μετά, ανάλογα και την όρεξη θα πειραματιστώ και με άλλα κομμάτια. Είναι ένα show αδιαμφισβήτητα. Ο πειραματισμός όμως πρέπει να γίνεται με ένα μέτρο. Γιατί αλλιώς είναι μια σαλάτα με αλάτι και άλλο το αλάτι με λίγο μαρούλι. Εγώ τουλάχιστον προσπαθώ να μην παρεκκλίνω πολύ. Να πω ότι ο πειραματισμός ο δικός μου σε διάφορα σημεία δεν έγκειται στο γεγονός του ότι έφυγα από την Αργεντινή.
Πόσα χρόνια χρειάζεται για να πει κάποιος ότι ξέρει τανγκό;
Είναι μια ερώτηση παγίδα, διότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ταλέντο και μπορούν να πιάνουν πράγματα πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα. Όμως για να πει κάποιος ότι ξέρει τανγκό, πρέπει, ανεξάρτητα από το ταλέντο που έχει, να περάσουν χρόνια. Μιλάμε για χρόνια, γιατί αλλιώς θα φαίνεται σίγουρα σε κάποια σημεία η έλλειψη εμπειρίας. Όπως θα φαίνεται πολύ έντονα και η εμπειρία όταν την έχεις. Με δύο- τρία χρόνια πάντως μπορείς να πεις ότι ξέρεις να χορεύεις τανγκό.
Και ποιος περνάει τελικά πιο καλά ο άντρας ή η γυναίκα; Γιατί ο άντρας είναι αυτός που οδηγεί, άρα αυτός χαίρεται περισσότερο;
Δεν μπορούμε να το ξέρουμε με ακρίβεια αυτό. Κάποιος είχε πει πως το τανγκό είναι σαν ένα δώρο που κάνει ο καβαλιέρος στην ντάμα. Η ντάμα μπορεί να κλείσει τα μάτια της, να αφεθεί και να ξυπνήσει μετά από δέκα λεπτά. Να εμπιστευτεί τον καβαλιέρο. Από αυτή την άποψη, μπορεί η ντάμα να το απολαμβάνει περισσότερο, δεν το ξέρουμε. Αυτό είναι σχετικό. Υπάρχουν και ντάμες που θα ήθελαν να είναι καβαλιέροι και τελικά το κάνουν. Αλλά αν υπάρχει κάτι όμορφο σε αυτό τον χορό είναι ότι τονίζεται πολύ έντονα ο ανδρισμός και η θηλυκότητα δύο στοιχεία που χάνονται με τα χρόνια. Υπάρχει μια εξέλιξη με τα χρόνια και οι διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών χάνονται. Ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία έχει αλλάξει. Όταν χορεύουμε τανγκό, δεν πάμε πάλι να τονίσουμε πάλι τη διαφορά, πάμε όμως να τονίσουμε πάλι την θηλυκότητα και τον ανδρισμό. Έχει αλλάξει όμως πολύ και ο ρόλος της ντάμας πλέον. Έχουν βρεθεί πολλά σημεία στα οποία και η ντάμα δημιουργεί. Κάποτε δεν αναφερόταν καν το όνομα της ντάμας, όλα αυτά προφανώς έχουν αλλάξει. Υπάρχουν πολλές φεμινίστριες πλέον στον χώρο του τανγκό οι οποίες απολαμβάνουν το τανγκό και το γεγονός ότι αναγνωρίζεται πλέον περισσότερο και η ντάμα.
Γίνεται να χορεύει κάποιος ένα τόσο ερωτικό χορό και να μην υπάρχουν ερωτικά συναισθήματα μεταξύ του ζευγαριού;
Ναι γίνεται.
Το τανγκό όμως εξαρχής δημιουργήθηκε με ερωτικό σκοπό. Πόσο αληθινό τανγκό χορεύει κάποιος εάν δεν βάλει και το ερωτικό συναίσθημα, εάν δεν βάλει και την ερωτική σκέψη;
Δεν ξέρω κατά πόσο ισχύει αυτό. Υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πώς ξεκίνησε το τανγκό.
Παρατηρούμε πολλά ζευγάρια δασκάλων ταγκό να παντρεύονται. Σου φαίνεται επικίνδυνη αυτή πρακτική;
Γιατί να είναι επικίνδυνη αφού δημιουργούνται οικογένειες. Το τανγκό είναι ένας τρόπος επικοινωνίας. Για κάποιον μπορεί να είναι και ο μόνο άνετος τρόπος για να επικοινωνήσει τα συναισθήματά του άμεσα.
Τι νιώθει κανείς όταν χορεύει τανγκό; Ποια συναισθήματα τον κυριεύουν;
Πολλά. Όταν είναι ωραίο το τανγκό νιώθεις πολύ όμορφα. Εάν όχι τότε νιώθεις απαίσια (γέλια). Είναι ένας χορός που χαρακτηρίζεται από την τρυφερότητα της αγκαλιάς. Το πρώτο πράγμα που νιώθεις είναι η επικοινωνία με τον άνθρωπο που χορεύει. Είναι πολύ ωραία μια ωραία επαφή, μια ωραία αγκαλιά. Είναι επίσης ωραίο όταν η μουσική που ακούς είναι όμορφη. Όλα αυτά χτίζουν ένα όνειρο, σαν να βρίσκεσαι αλλού, δεν ξέρω αν μπορώ να περιγράψω πολύ καλά αυτά τα συναισθήματα.
Για ποιο λόγο επέλεξες να δώσεις το όνομα « El Abrazo” στην σχολή σου;
Επειδή θεωρώ ότι είναι από τις μεγαλύτερες συνεισφορές του τανγκό στον χορό, αυτή η ιδιαίτερη αγκαλιά. Είναι μοναδική. Παύσεις, αγκαλιά και συνεχίζεις. Χοροί με αγκαλιές υπάρχουνε πολλοί. Αλλά θεωρώ πως είναι ιδιαίτερη η αγκαλιά του τανγκό.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον καταπληκτικό Gabriel Marino για αυτή την εκτενή συνέντευξη που μας παραχώρησε και του ευχόμαστε ότι καλύτερο.
Διεξαγωγή συνέντευξης: Σταυρούλα Πολλάτου, Εμμανουήλ Βλατάκης- Γκαραγκούνης
Ερωτήσεις: Σταυρούλα Πολλάτου, Εμμανουήλ Βλατάκης- Γκαραγκούνης, Βασίλης Λουκόπουλος
Απομαγνητοφώνηση: Σταυρούλα Πολλάτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασίλης Λουκόπουλος
10
